Fehmi Koru*
Televizyondan çıkıp gece yarısından daha sonra meskene her dönüşümde programı izlemiş olan eşimden izlenim alırım. Evvelki gece de o denli oldu. Daha konuta girer girmez, başka iştirakçilerin benim bir sözüme güldüklerini söylemiş oldu eşim.
Evet güldüler. Ben de farkına vardım.
Programın o kısmında İstanbul’da vahşice infaz edilen gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın katillerini yargılamakta olan mahkemenin, üç yıldır gördüğü davanın evrakını, bakanlığın onayı üzerine, Suudi Arabistan’a göndermesini konuşuyorduk. Başka dört iştirakçi, programın sunucusunun yönelttiği, “Şaşırdınız mı?” sorusuna herbiri teker teker “Hayır, hiç şaşırmadık” karşılığını verdiler.
Bir tek ben, tıpkı soru sonunda bana da yöneltilince, “Şaşırdım” dedim.
İşte o yanıtım üzerine stüdyoda gülüşmeler oldu.
Orada söylemiş olduklerimi ve söyleyemediklerimi burada özetleyeyim.
Yargı her ülkenin egemenlik alanı içerisinde titizlikle koruduğu bir alandır. Her ülke, memleketler arası hukukun kabul ettiği kurallar haricinde, kendi hudutları içerisinde meydana gelen bütün tüzel problemleri kendi mahkemelerinde yargılar.
Milletlerarası hukukun getirdiği istisna, diplomatik temsilciliklere tanınmıştır. Büyükelçilikler kendi ülkelerinin toprağı sayılır ve akredite edilmiş diplomatların da, bakılırsav mühletleri içerisinde işledikleri hatalara konuğu oldukları ülkenin mahkemeleri bakmaz.
Büyükelçilik binası haricindeki temsilcilikler -mesela başkonsolosluklar- istisna haricindedır.
Akredite olmamış diğer ülke temsilcileri de o denli.
[İngiltere’de eşi diplomat olan bir Amerikalı bayan, o ülkenin kendisine karşıt gelen trafiğine alışamadığı için, yanlış taraftan giderken bir genci ezerek vefatına sebep oldu. Amerika onu ‘diplomatik muhafaza zırhı’ ile savundu ve bu ortada hanımın ülkesine dönmesini sağladı. Geçen yıl meydana gelen bu olay, akraba iki ülke içinde önemli bir diplomatik sorun artık. İngiltere yargılanmak üzere bayanın kendilerine geri verilmesinde ısrarlı. Israrından sonuç alacağa da benziyor.]
Bizdeki olayda, cinayet yabancı ülkenin İstanbul’daki başkonsolosluğunda işlendi. Yani Türkiye Cumhuriyeti toprağı sayılan bir yerde. Cinayeti işlemek üzere İstanbul’a gelmiş 15 kişilik infaz timinin üyeleri de ülkemize akredite diplomatlar değil.
Ne taraftan nazaran bakılsın, İstanbul’da yabancı bir tim tarafınca işlenmiş cinayeti yargılamak Türk mahkemelerinin bakılırsavidir.
Daha da değerli detay şu: Türkiye’nin mevzuyu cinayetin işlendiği günden başlayarak hassas halde ele alması üzerine, infaz timi üyelerinin mensup olduğu ülkenin idaresi, başta talepleri işitmezden geldiği biçimde, bir süre daha sonra, mevzuyu kendisi de dava konusu yapmak zorunda kaldı. Suud mahkemesi tim üyelerini yargıladı, lakin dört kişi haricindekilere ya yavaşça cezalar verdi, ya da beraat ettirdi. O dört şahsa verilen idam cezası da daha sonradan hafifçeleştirildi.
[Suud hükümetinin Türkiye’den evrakın kendilerine gönderilmesini talep eden müracaat yazısında, katledilen Kaşıkçı’nın ailesiyle helallaşıldığı manasına gelen bir cümle de var. Kaşıkçı’nın birinci eşinden olan ve Suudi Arabistan’da yaşayan çocukları kan bedeliyle ikna edilmiş olmalı.]
Geçenlerde bir yabancı gazete, o dört bireyden birinin kendi ülkelerinde görüldüğünü yazdı.
Mümkündür.
Belgenin gönderildiği Suudi Arabistan aslında mevzuyu yargısına taşıdı ve mahallî mahkeme sonucunı verdi, verdiği karar katılaştı de. Orada yargılama çabucak hemen devam ederken evrak gönderilseydi, bunun bir manası olabilirdi; fakat kararları belirtildiğında Ankara’nın en yetkili ağızlardan şiddetli biçimde eleştirdiği o yargılama her istikametiyle tamamlandığı biçimde, artık gönderilen belge herbiçimde o ülkede bir rafta yerini alacaktır.
Türkiye o belgeyi göndermekle kendi egemenlik alanına giren bir mevzuyu ‘nazikçe’ bir öteki ülkenin ‘nezaketine’ teslim etmiş oldu.
Adalet bakanlığı yargılamayı yürüten mahkemenin savcısı tarafınca kendisine iletilen başvuruyu onaylarken, içerisinde yer aldığı hükümetin milletlerarası bağlantılarına yardımda bulunmak istemiş olabilir; lakin bakanlığın onay yazısını görüşen mahkemenin yargıçlarının mevzuyu bütün taraflarıyla ve hukuk yerinde değerlendirmelerini beklerdim.
Beklentim doğrulanmayınca şaşırmamın doğal karşılanması gerekir.
Şaşırmayan ve şaşırana gülenleri olağan olarak anlıyorum. Adalet kurumuna genel bakışı yansıtıyor onların eğilimi. Vatandaşın en güvendiği kurumlar sıralamasında birinci sıralarda yer alması beklenen yargı kurumu, kamuoyu yoklamalarında, basının bir sıra üzerinde lakin öbür kurumların altında yer alıyor.
Yargıya güvenilmiyor.
Buyruk ve talimatların yargı üzerinde geçerli olduğuna dair bir algı var.
İşte ben bunu da anlamakta zorlanıyorum.
Yargı mensuplarının duruşmalarda ve merasimlerde giydikleri cüppelerinde düğme yoktur. Karşılarındaki bireyler ne kadar üst seviye olursa olsunlar kimsenin önünde eğilmemeleri, hatta düğmelerini iliklemek zorunda kalmamaları içindir bu.
Meslek etiği yargıçların kanunlara bakarak ve vicdanlarına danışarak karar vermelerini gerektirir.
Ne vakit bu genel kurala terslik görürsem şaşırmaya devam edeceğim.
Dün IMF örgütü dünya ülkelerini ekonomik performanslarına bakılırsa sıralayan bir liste yayınladı. AK Parti iktidarının birinci gününden beri maksat alındığı bilinen ve fert başına ulusal gelirin 12 bin doları geçtiği 2013’e kadar da gerçekleşeceğine her insanın inandığı, ‘2023 yılında ülkemizin dünyanın birinci 10 iktisadı ortasına yükseleceği’ argümanının boşa çıktığını dışa vuruyor o liste. Türkiye kendisine G-20 üyeliğini sağlayan konforlu yerini de kaybetmiş, 21. sıraya düşmüş…
Ambargolara muhatap İran ise 21. kolay 14.’lüğe yükselmiş…
aslına bakarsanız 2023 amaçları de, kimine bakılırsa 2053, kimine bakılırsa de 2071 yılına ertelenmiş durumda…
Gülünürse gülünsün, ben ülkemin bu duruma düştüğüne de şaşırıyorum.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
Televizyondan çıkıp gece yarısından daha sonra meskene her dönüşümde programı izlemiş olan eşimden izlenim alırım. Evvelki gece de o denli oldu. Daha konuta girer girmez, başka iştirakçilerin benim bir sözüme güldüklerini söylemiş oldu eşim.
Evet güldüler. Ben de farkına vardım.
Programın o kısmında İstanbul’da vahşice infaz edilen gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın katillerini yargılamakta olan mahkemenin, üç yıldır gördüğü davanın evrakını, bakanlığın onayı üzerine, Suudi Arabistan’a göndermesini konuşuyorduk. Başka dört iştirakçi, programın sunucusunun yönelttiği, “Şaşırdınız mı?” sorusuna herbiri teker teker “Hayır, hiç şaşırmadık” karşılığını verdiler.
Bir tek ben, tıpkı soru sonunda bana da yöneltilince, “Şaşırdım” dedim.
İşte o yanıtım üzerine stüdyoda gülüşmeler oldu.
Orada söylemiş olduklerimi ve söyleyemediklerimi burada özetleyeyim.
Yargı her ülkenin egemenlik alanı içerisinde titizlikle koruduğu bir alandır. Her ülke, memleketler arası hukukun kabul ettiği kurallar haricinde, kendi hudutları içerisinde meydana gelen bütün tüzel problemleri kendi mahkemelerinde yargılar.
Milletlerarası hukukun getirdiği istisna, diplomatik temsilciliklere tanınmıştır. Büyükelçilikler kendi ülkelerinin toprağı sayılır ve akredite edilmiş diplomatların da, bakılırsav mühletleri içerisinde işledikleri hatalara konuğu oldukları ülkenin mahkemeleri bakmaz.
Büyükelçilik binası haricindeki temsilcilikler -mesela başkonsolosluklar- istisna haricindedır.
Akredite olmamış diğer ülke temsilcileri de o denli.
[İngiltere’de eşi diplomat olan bir Amerikalı bayan, o ülkenin kendisine karşıt gelen trafiğine alışamadığı için, yanlış taraftan giderken bir genci ezerek vefatına sebep oldu. Amerika onu ‘diplomatik muhafaza zırhı’ ile savundu ve bu ortada hanımın ülkesine dönmesini sağladı. Geçen yıl meydana gelen bu olay, akraba iki ülke içinde önemli bir diplomatik sorun artık. İngiltere yargılanmak üzere bayanın kendilerine geri verilmesinde ısrarlı. Israrından sonuç alacağa da benziyor.]
Bizdeki olayda, cinayet yabancı ülkenin İstanbul’daki başkonsolosluğunda işlendi. Yani Türkiye Cumhuriyeti toprağı sayılan bir yerde. Cinayeti işlemek üzere İstanbul’a gelmiş 15 kişilik infaz timinin üyeleri de ülkemize akredite diplomatlar değil.
Ne taraftan nazaran bakılsın, İstanbul’da yabancı bir tim tarafınca işlenmiş cinayeti yargılamak Türk mahkemelerinin bakılırsavidir.
Daha da değerli detay şu: Türkiye’nin mevzuyu cinayetin işlendiği günden başlayarak hassas halde ele alması üzerine, infaz timi üyelerinin mensup olduğu ülkenin idaresi, başta talepleri işitmezden geldiği biçimde, bir süre daha sonra, mevzuyu kendisi de dava konusu yapmak zorunda kaldı. Suud mahkemesi tim üyelerini yargıladı, lakin dört kişi haricindekilere ya yavaşça cezalar verdi, ya da beraat ettirdi. O dört şahsa verilen idam cezası da daha sonradan hafifçeleştirildi.
[Suud hükümetinin Türkiye’den evrakın kendilerine gönderilmesini talep eden müracaat yazısında, katledilen Kaşıkçı’nın ailesiyle helallaşıldığı manasına gelen bir cümle de var. Kaşıkçı’nın birinci eşinden olan ve Suudi Arabistan’da yaşayan çocukları kan bedeliyle ikna edilmiş olmalı.]
Geçenlerde bir yabancı gazete, o dört bireyden birinin kendi ülkelerinde görüldüğünü yazdı.
Mümkündür.
Belgenin gönderildiği Suudi Arabistan aslında mevzuyu yargısına taşıdı ve mahallî mahkeme sonucunı verdi, verdiği karar katılaştı de. Orada yargılama çabucak hemen devam ederken evrak gönderilseydi, bunun bir manası olabilirdi; fakat kararları belirtildiğında Ankara’nın en yetkili ağızlardan şiddetli biçimde eleştirdiği o yargılama her istikametiyle tamamlandığı biçimde, artık gönderilen belge herbiçimde o ülkede bir rafta yerini alacaktır.
Türkiye o belgeyi göndermekle kendi egemenlik alanına giren bir mevzuyu ‘nazikçe’ bir öteki ülkenin ‘nezaketine’ teslim etmiş oldu.
Adalet bakanlığı yargılamayı yürüten mahkemenin savcısı tarafınca kendisine iletilen başvuruyu onaylarken, içerisinde yer aldığı hükümetin milletlerarası bağlantılarına yardımda bulunmak istemiş olabilir; lakin bakanlığın onay yazısını görüşen mahkemenin yargıçlarının mevzuyu bütün taraflarıyla ve hukuk yerinde değerlendirmelerini beklerdim.
Beklentim doğrulanmayınca şaşırmamın doğal karşılanması gerekir.
Şaşırmayan ve şaşırana gülenleri olağan olarak anlıyorum. Adalet kurumuna genel bakışı yansıtıyor onların eğilimi. Vatandaşın en güvendiği kurumlar sıralamasında birinci sıralarda yer alması beklenen yargı kurumu, kamuoyu yoklamalarında, basının bir sıra üzerinde lakin öbür kurumların altında yer alıyor.
Yargıya güvenilmiyor.
Buyruk ve talimatların yargı üzerinde geçerli olduğuna dair bir algı var.
İşte ben bunu da anlamakta zorlanıyorum.
Yargı mensuplarının duruşmalarda ve merasimlerde giydikleri cüppelerinde düğme yoktur. Karşılarındaki bireyler ne kadar üst seviye olursa olsunlar kimsenin önünde eğilmemeleri, hatta düğmelerini iliklemek zorunda kalmamaları içindir bu.
Meslek etiği yargıçların kanunlara bakarak ve vicdanlarına danışarak karar vermelerini gerektirir.
Ne vakit bu genel kurala terslik görürsem şaşırmaya devam edeceğim.
Dün IMF örgütü dünya ülkelerini ekonomik performanslarına bakılırsa sıralayan bir liste yayınladı. AK Parti iktidarının birinci gününden beri maksat alındığı bilinen ve fert başına ulusal gelirin 12 bin doları geçtiği 2013’e kadar da gerçekleşeceğine her insanın inandığı, ‘2023 yılında ülkemizin dünyanın birinci 10 iktisadı ortasına yükseleceği’ argümanının boşa çıktığını dışa vuruyor o liste. Türkiye kendisine G-20 üyeliğini sağlayan konforlu yerini de kaybetmiş, 21. sıraya düşmüş…
Ambargolara muhatap İran ise 21. kolay 14.’lüğe yükselmiş…
aslına bakarsanız 2023 amaçları de, kimine bakılırsa 2053, kimine bakılırsa de 2071 yılına ertelenmiş durumda…
Gülünürse gülünsün, ben ülkemin bu duruma düştüğüne de şaşırıyorum.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.