T24 Haber Merkezi
1915 yılında 24 Nisan’dan itibaren Osmanlı Ermenilerinin “tehcir” edilmesi sonucunın akabinde 107 yıl evvel yaşanan katliamda hayatlarını kaybedenler anıldı. 107 yıl evvel İstanbul’daki Ermenilerin ağır olarak sürüldüğü bölge olan Kurtuluş’ta (Tatavla) düzenlenen aktiflikte, “bazı acıların hiç dinmediği”nin altı çizildi. “Tatavla Halkı” imzasıyla yapılan açıklamada, “Soykırım ve katliamlarla yüzleşmek bir toplumu, bir halkı incitmez, onurunu kırmaz; bilakis, onu cürümlerinden ve günahlarından arındırarak özgür kılar. Jenerasyonlar uzunluğu devam edegelen ruhumuzdaki örselenmeyi ortadan kaldırır. bir arada, eşit ve kardeşçe yaşamayı mümkün kılacak toplumsal atmosfer lakin bu biçimde oluşturulabilir” dendi.
Aktifliğe katılan HDP İstanbul Milletvekili Garo Paylan, İstanbul’daki Ermenilerin ağır olarak yaşadıkları Kurtuluş’ta okul ve sokaklara “soykırım faillerinin isimlerinin verildiğini” kaydetti. Paylan, şunları söylemiş oldu:
“Adaletle barışıp kardeşçe yaşamak istiyoruz”
“Soykırım kadar büyük felaket nedir biliyor musunuz; soykırım faillerinin isimlerinin maalesef çocuklarımızın okuduğu okullara verilmesidir. Buraya fazlaca yakın bir uzaklıkta, Ermenilerin ağır yaşadığı mahallede Talat Paşa İlköğretim Okulu var. Ve Türkiye’nin çocukları, bu ülkenin çocukları Talat Paşa İlköğretim Okulu’nda okuyorlar, Enver Paşa sokaklarında yürüyorlar, Cemal Paşa meydanlarında buluşuyorlar. İşte soykırım kadar büyük felaket bu arkadaşlar.
Almanya’da bugün Hitler caddeleri olsaydı, Goebbels meydanları olsaydı nasıl bir Almanya olurdu, bunu hepimiz düşünelim. İşte biz hâlâ Talat Paşa okullarında çocuklarımızı okutuyoruz; işte bu yüzden soykırım iklimi devam ediyor. Bu iklime son vermek için adaleti arıyoruz, kabahatlerin yenidenlanmamasını istiyoruz. Ve Türk, Kürt, Ermeni halklarının adaletle barışmasını ve bir ortada kardeşçe yaşamasını istiyoruz.
Bakın Amerikan parlamentosu Ermeni soykırımını tanıdı. Fransız parlamentosu Ermeni soykırımını tanıdı. Bizim yaramız güzelleşti mi; hayır güzelleşmedi. Bizim yaramızı güzelleştirebilecek tek bir toplum var, Türkiye toplumu, Türkiye halkları. Ve bizim yaramızı güzelleştirebilecek tek bir parlamento var, benim de üyesi olduğum Türkiye Büyük Millet Meclisi. Bugün adalete uzak gözüküyor olabiliriz. Ancak şunu unutmayalım; gecenin en karanlık göründüğü nokta, tahminen de aydınlığa en yakın olduğumuz noktadır. Şayet adalet uğraşı var ise, umut da vardır.
Ne keyifli ki, 107 yıl evvel dostlarımızın, aydınların, milletvekillerinin gözaltına alındığı noktada bugün bu anma toplantısı yapılabiliyorsa, umut da vardır arkadaşlar. Bir sefer daha, Ermeni soykırımında ömrünü kaybeden akrabalarım, dostlarım ve tüm Ermenileri, tüm aydınları, tüm siyasetçileri hürmetle anıyorum ve ruhları şad olsun, diyorum.”
“Bazı acılar hiç dinmiyor”
Kurtuluş’taki aktiflikte “Tatavla Halkı” imzasıyla açıklanan ve okunan “Birtakım acılar hiç dinmiyor” başlıklı metin şöyleki:
“Her şey bundan tam 107 yıl evvel, bu gece, burada başladı. Osmanlı Hükümeti, 23 Nisan’ı 24 Nisan’a bağlayan gece, başşehir İstanbul’da yaşayan yaklaşık 250 Ermeni aydın, muharrir, gazeteci, sanatçı ve iş beşerinin derhal tutuklanmasını emretti. Eski ismiyle Tatavla, değiştirilen ismiyle Kurtuluş, bu tutuklamaların başlatıldığı ve en ağır uygulandığı bölgeydi.
Tutuklamalar sonraki gün ve daha sonrasında devam etti. 24 Nisan 1915’te İstanbul’daki Ermeni toplumundan tutuklanan ve sürgüne gönderilenlerin sayısı 2.234’e yükseldi. Anadolu’dan Ermenileri sürmeye yönelik zarurî tehcir uygulaması tıpkı gün her yerde başlatıldı.
Binlerce yıldır bu topraklarda yaşayan kadim halk, kendilerinden binlerce yıl daha sonra bu topraklara gelenler tarafınca yurtlarından koparılıp tehcir ismi altında mevt seyahatine çıkarılıyordu.
Çok kimlikli, epeyce inançlı, epeyce kültürlü bir ülke yerine Müslüman-Türk tek tip bir ulus-devlet yaratmak isteyenler, yüzlerce yıldır bu topraklarda bir arada yaşadıkları Hristiyanları tehdit olarak gördüler.
Ermenilere yönelik taarruzlar 1915’ten epeyce evvel başladı. Bitlis, Diyarbakır, Diyarbakır, Erzurum, Harput, Sivas, Trabzon ve Van vilayetlerinde katliamlar yaşandı. 1909 yılında Adana’da 20 binin üzerinde Ermeni katledildi.
Tek tip bir toplum ve ulus-devlet yaratmak isteyen İttihat ve Terakki başkanları, Birinci Dünya Savaşı’nın yarattığı karmaşa ortamından faydalanarak 1915 yılında harekete geçtiler. Yalnızca Ermeniler değil, Asuri topluluklardan Süryaniler ve Keldaniler ile Pontoslular ve Rumlar da bu büyük operasyondan hisselerini alacaklardı.
Ermeniler, İstanbul’dan ve Anadolu’nun farklı noktalarından kafileler halinde Suriye çöllerine sürgüne çıkartıldılar. Kafilelere katılanların büyük kısmı yollarda öldü yahut öldürüldü. Kuvvetli tabiat şartları, açlık, susuzluk, hastalıklar niçiniyle beşerler hayatlarını yitirdiler.
Devletin kolluk kuvvetlerinin yanı sıra, cezaevlerinden bu hedefle özgür bırakılan katillerin oluşturdukları çeteler ve sürgün yollarındaki yöre halkından kışkırtılan bir epey insan kafilelere saldırdı. Saldırganlar Ermeniler’in yanlarına alabildikleri bedelli eşyalarını, paralarını, altınlarını gasp ettiler, tecavüz ettiler, öldürdüler, katliama ortak oldular. Gidenlerin mal, mülk ve topraklarının üzerine çökenler bunları kendilerine sermaye yaptılar. bu vakitte on binlerce çocuk ailelerinden koparıldı.
1,5 milyona yakın insanın katledildiği bu büyük operasyon daha sonrası, bu toprakların 2 milyonluk kadim topluluğundan, bir avuç insan kaldı. Ve bu halkın uğradığı zulüm ve katliam, milletlerarası hukukta yeni bir kavramın ortaya çıkmasına vesile oldu: JENOSİT, yani SOYKIRIM.
Birleşmiş Milletler, Ermeniler’in maruz kaldığı felaketten hareketle ‘Soykırım Hatasının Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni onayladı. 2007 yılında, Milletlerarası Soykırım Alimler Cemiyeti, Osmanlı Devleti’nin 1914 – 1923 yılları içinde Ermeniler, Asuriler, Pontoslular ve Rumlara yönelik harekâtını soykırım olarak tanımladı.
Trakya pogromuyla, Varlık Vergisi’yle, 6-7 Eylül 1955 taarruzlarıyla tasfiye siyaseti devam etti. 2011 yılında bir daha bir 24 Nisan günü, Sevag Balıkçı, askerliğini yaparken öldürüldü. Yalnızca Ermeniler’in değil, halkların eşitlik ve kardeşliğini savunan her insanın dostu olan Hrant Dink’i 2007 yılında, göstere göstere gelen, organize bir cinayetle ortamızdan aldılar.
Bu topraklar ırkçılıktan hayli çekti, çekmeye devam ediyor. Düşmanlık, nefret, katliam ve soykırım üzerine inşa edilen, geçmişiyle yüzleşmekten korkan toplumlar, geleceğe özgürce, barış ve huzur ortasında yürüyemez. Elleri kelepçeli, ayağı prangalı, gözleri bağlıdır.
Toplumun bir kısmının daima güvercin tedirginliği yaşadığı bir ülkede huzur ve barış ortasında bir ortada yaşamak mümkün olabilir mi?
Hangi halka yahut toplumsal bölüme yapılmış olursa olsun bu ülkenin soykırımlarla, katliamlarla yüzleşmesi kural. Düşmanlaştırma ve nefret siyasetlerine son verilmesi, devletin açık, net ve samimi bir biçimde özür dilemesi, sorumluluklarını kabul etmesi ve katliamların toplumda yarattığı hayli boyutlu tahribatın giderilebilmesi için gerekli adımların atılmasını talep ediyoruz.
Soykırım ve katliamlarla yüzleşmek bir toplumu, bir halkı incitmez, onurunu kırmaz; aksine, onu kabahatlerinden ve günahlarından arındırarak özgür kılar. Nesiller uzunluğu devam edegelen ruhumuzdaki örselenmeyi ortadan kaldırır. birlikte, eşit ve kardeşçe yaşamayı mümkün kılacak toplumsal atmosfer lakin bu biçimde oluşturulabilir.
Bu topraklar artık daha fazla Talât Paşa, Enver Paşa, Cemal Paşa, Bahaeddin Şakir’ler görmesin istiyoruz. Bu topraklar Zabel Yesayan’ların, Gomidas Vartabed’lerin, Mıgırdiç Margosyan’ların, Hrant Dink’lerin, Sarkis Seropyan’ların, Musa Anter’lerin, Ahmet Kaya’ların, Yaşar Kemal’lerin, Tahir Elçi’lerin kardeşlik ruhuyla, üzerinde yaşayan tüm halklara ve inançlara yurt olmaya devam etsin istiyoruz.
Yoksa, Yaşar Kemal’in dediği üzere, ‘o güzel beşerler, o hoş atlara binip gitmeye’ devam edecekler.
Soykırımda hayatını yitirenleri hürmetle anıyor, devleti ve siyasi iktidarı, gerçek bir yüzleşme için adım atmaya çağırıyoruz.”
1915 yılında 24 Nisan’dan itibaren Osmanlı Ermenilerinin “tehcir” edilmesi sonucunın akabinde 107 yıl evvel yaşanan katliamda hayatlarını kaybedenler anıldı. 107 yıl evvel İstanbul’daki Ermenilerin ağır olarak sürüldüğü bölge olan Kurtuluş’ta (Tatavla) düzenlenen aktiflikte, “bazı acıların hiç dinmediği”nin altı çizildi. “Tatavla Halkı” imzasıyla yapılan açıklamada, “Soykırım ve katliamlarla yüzleşmek bir toplumu, bir halkı incitmez, onurunu kırmaz; bilakis, onu cürümlerinden ve günahlarından arındırarak özgür kılar. Jenerasyonlar uzunluğu devam edegelen ruhumuzdaki örselenmeyi ortadan kaldırır. bir arada, eşit ve kardeşçe yaşamayı mümkün kılacak toplumsal atmosfer lakin bu biçimde oluşturulabilir” dendi.
Aktifliğe katılan HDP İstanbul Milletvekili Garo Paylan, İstanbul’daki Ermenilerin ağır olarak yaşadıkları Kurtuluş’ta okul ve sokaklara “soykırım faillerinin isimlerinin verildiğini” kaydetti. Paylan, şunları söylemiş oldu:
“Adaletle barışıp kardeşçe yaşamak istiyoruz”
“Soykırım kadar büyük felaket nedir biliyor musunuz; soykırım faillerinin isimlerinin maalesef çocuklarımızın okuduğu okullara verilmesidir. Buraya fazlaca yakın bir uzaklıkta, Ermenilerin ağır yaşadığı mahallede Talat Paşa İlköğretim Okulu var. Ve Türkiye’nin çocukları, bu ülkenin çocukları Talat Paşa İlköğretim Okulu’nda okuyorlar, Enver Paşa sokaklarında yürüyorlar, Cemal Paşa meydanlarında buluşuyorlar. İşte soykırım kadar büyük felaket bu arkadaşlar.
Almanya’da bugün Hitler caddeleri olsaydı, Goebbels meydanları olsaydı nasıl bir Almanya olurdu, bunu hepimiz düşünelim. İşte biz hâlâ Talat Paşa okullarında çocuklarımızı okutuyoruz; işte bu yüzden soykırım iklimi devam ediyor. Bu iklime son vermek için adaleti arıyoruz, kabahatlerin yenidenlanmamasını istiyoruz. Ve Türk, Kürt, Ermeni halklarının adaletle barışmasını ve bir ortada kardeşçe yaşamasını istiyoruz.
Bakın Amerikan parlamentosu Ermeni soykırımını tanıdı. Fransız parlamentosu Ermeni soykırımını tanıdı. Bizim yaramız güzelleşti mi; hayır güzelleşmedi. Bizim yaramızı güzelleştirebilecek tek bir toplum var, Türkiye toplumu, Türkiye halkları. Ve bizim yaramızı güzelleştirebilecek tek bir parlamento var, benim de üyesi olduğum Türkiye Büyük Millet Meclisi. Bugün adalete uzak gözüküyor olabiliriz. Ancak şunu unutmayalım; gecenin en karanlık göründüğü nokta, tahminen de aydınlığa en yakın olduğumuz noktadır. Şayet adalet uğraşı var ise, umut da vardır.
Ne keyifli ki, 107 yıl evvel dostlarımızın, aydınların, milletvekillerinin gözaltına alındığı noktada bugün bu anma toplantısı yapılabiliyorsa, umut da vardır arkadaşlar. Bir sefer daha, Ermeni soykırımında ömrünü kaybeden akrabalarım, dostlarım ve tüm Ermenileri, tüm aydınları, tüm siyasetçileri hürmetle anıyorum ve ruhları şad olsun, diyorum.”
“Bazı acılar hiç dinmiyor”
Kurtuluş’taki aktiflikte “Tatavla Halkı” imzasıyla açıklanan ve okunan “Birtakım acılar hiç dinmiyor” başlıklı metin şöyleki:
“Her şey bundan tam 107 yıl evvel, bu gece, burada başladı. Osmanlı Hükümeti, 23 Nisan’ı 24 Nisan’a bağlayan gece, başşehir İstanbul’da yaşayan yaklaşık 250 Ermeni aydın, muharrir, gazeteci, sanatçı ve iş beşerinin derhal tutuklanmasını emretti. Eski ismiyle Tatavla, değiştirilen ismiyle Kurtuluş, bu tutuklamaların başlatıldığı ve en ağır uygulandığı bölgeydi.
Tutuklamalar sonraki gün ve daha sonrasında devam etti. 24 Nisan 1915’te İstanbul’daki Ermeni toplumundan tutuklanan ve sürgüne gönderilenlerin sayısı 2.234’e yükseldi. Anadolu’dan Ermenileri sürmeye yönelik zarurî tehcir uygulaması tıpkı gün her yerde başlatıldı.
Binlerce yıldır bu topraklarda yaşayan kadim halk, kendilerinden binlerce yıl daha sonra bu topraklara gelenler tarafınca yurtlarından koparılıp tehcir ismi altında mevt seyahatine çıkarılıyordu.
Çok kimlikli, epeyce inançlı, epeyce kültürlü bir ülke yerine Müslüman-Türk tek tip bir ulus-devlet yaratmak isteyenler, yüzlerce yıldır bu topraklarda bir arada yaşadıkları Hristiyanları tehdit olarak gördüler.
Ermenilere yönelik taarruzlar 1915’ten epeyce evvel başladı. Bitlis, Diyarbakır, Diyarbakır, Erzurum, Harput, Sivas, Trabzon ve Van vilayetlerinde katliamlar yaşandı. 1909 yılında Adana’da 20 binin üzerinde Ermeni katledildi.
Tek tip bir toplum ve ulus-devlet yaratmak isteyen İttihat ve Terakki başkanları, Birinci Dünya Savaşı’nın yarattığı karmaşa ortamından faydalanarak 1915 yılında harekete geçtiler. Yalnızca Ermeniler değil, Asuri topluluklardan Süryaniler ve Keldaniler ile Pontoslular ve Rumlar da bu büyük operasyondan hisselerini alacaklardı.
Ermeniler, İstanbul’dan ve Anadolu’nun farklı noktalarından kafileler halinde Suriye çöllerine sürgüne çıkartıldılar. Kafilelere katılanların büyük kısmı yollarda öldü yahut öldürüldü. Kuvvetli tabiat şartları, açlık, susuzluk, hastalıklar niçiniyle beşerler hayatlarını yitirdiler.
Devletin kolluk kuvvetlerinin yanı sıra, cezaevlerinden bu hedefle özgür bırakılan katillerin oluşturdukları çeteler ve sürgün yollarındaki yöre halkından kışkırtılan bir epey insan kafilelere saldırdı. Saldırganlar Ermeniler’in yanlarına alabildikleri bedelli eşyalarını, paralarını, altınlarını gasp ettiler, tecavüz ettiler, öldürdüler, katliama ortak oldular. Gidenlerin mal, mülk ve topraklarının üzerine çökenler bunları kendilerine sermaye yaptılar. bu vakitte on binlerce çocuk ailelerinden koparıldı.
1,5 milyona yakın insanın katledildiği bu büyük operasyon daha sonrası, bu toprakların 2 milyonluk kadim topluluğundan, bir avuç insan kaldı. Ve bu halkın uğradığı zulüm ve katliam, milletlerarası hukukta yeni bir kavramın ortaya çıkmasına vesile oldu: JENOSİT, yani SOYKIRIM.
Birleşmiş Milletler, Ermeniler’in maruz kaldığı felaketten hareketle ‘Soykırım Hatasının Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni onayladı. 2007 yılında, Milletlerarası Soykırım Alimler Cemiyeti, Osmanlı Devleti’nin 1914 – 1923 yılları içinde Ermeniler, Asuriler, Pontoslular ve Rumlara yönelik harekâtını soykırım olarak tanımladı.
Trakya pogromuyla, Varlık Vergisi’yle, 6-7 Eylül 1955 taarruzlarıyla tasfiye siyaseti devam etti. 2011 yılında bir daha bir 24 Nisan günü, Sevag Balıkçı, askerliğini yaparken öldürüldü. Yalnızca Ermeniler’in değil, halkların eşitlik ve kardeşliğini savunan her insanın dostu olan Hrant Dink’i 2007 yılında, göstere göstere gelen, organize bir cinayetle ortamızdan aldılar.
Bu topraklar ırkçılıktan hayli çekti, çekmeye devam ediyor. Düşmanlık, nefret, katliam ve soykırım üzerine inşa edilen, geçmişiyle yüzleşmekten korkan toplumlar, geleceğe özgürce, barış ve huzur ortasında yürüyemez. Elleri kelepçeli, ayağı prangalı, gözleri bağlıdır.
Toplumun bir kısmının daima güvercin tedirginliği yaşadığı bir ülkede huzur ve barış ortasında bir ortada yaşamak mümkün olabilir mi?
Hangi halka yahut toplumsal bölüme yapılmış olursa olsun bu ülkenin soykırımlarla, katliamlarla yüzleşmesi kural. Düşmanlaştırma ve nefret siyasetlerine son verilmesi, devletin açık, net ve samimi bir biçimde özür dilemesi, sorumluluklarını kabul etmesi ve katliamların toplumda yarattığı hayli boyutlu tahribatın giderilebilmesi için gerekli adımların atılmasını talep ediyoruz.
Soykırım ve katliamlarla yüzleşmek bir toplumu, bir halkı incitmez, onurunu kırmaz; aksine, onu kabahatlerinden ve günahlarından arındırarak özgür kılar. Nesiller uzunluğu devam edegelen ruhumuzdaki örselenmeyi ortadan kaldırır. birlikte, eşit ve kardeşçe yaşamayı mümkün kılacak toplumsal atmosfer lakin bu biçimde oluşturulabilir.
Bu topraklar artık daha fazla Talât Paşa, Enver Paşa, Cemal Paşa, Bahaeddin Şakir’ler görmesin istiyoruz. Bu topraklar Zabel Yesayan’ların, Gomidas Vartabed’lerin, Mıgırdiç Margosyan’ların, Hrant Dink’lerin, Sarkis Seropyan’ların, Musa Anter’lerin, Ahmet Kaya’ların, Yaşar Kemal’lerin, Tahir Elçi’lerin kardeşlik ruhuyla, üzerinde yaşayan tüm halklara ve inançlara yurt olmaya devam etsin istiyoruz.
Yoksa, Yaşar Kemal’in dediği üzere, ‘o güzel beşerler, o hoş atlara binip gitmeye’ devam edecekler.
Soykırımda hayatını yitirenleri hürmetle anıyor, devleti ve siyasi iktidarı, gerçek bir yüzleşme için adım atmaya çağırıyoruz.”