Fundanur Öztürk
BBC Türkçe
İlk evvel Ankara Mamak Belediyesi, akabinde Konya Büyükşehir Belediyesi’ne ilişkin hayvan bakımevlerindeki çalışanların hayvanlara yönelik makûs muamele imgelerinin toplumsal medyaya yansımasının akabinde Türkiye’de sokak hayvanlarının akıbeti bir daha tartışılmaya başlandı.
Hayvan bakımevi ya da bilinen ismiyle “barınak” dendiğinde aklınıza ne geliyor?
Kamuoyunda yaygın bilinenin bilakis hayvan bakımevleri, sokak hayvanlarının bilinmeyen müddetliğine -belki de hayatları boyu- sokaklardan uzak tutulmaları maksadıyla bakıldığı yerler değil.
2004 yılında yürürlüğe giren 5199 sayılı Hayvanları Muhafaza Kanunu’na nazaran, hayvan bakımevleri sokak hayvanlarının “yuvası” değil; bu merkezlerin bakılırsavi hayvanları kısırlaştırmak, aşılamak ve rehabilite etmekten ibaret.
ötürüsıyla sokak hayvanlarının hayat alanı aslında kanunda da “sokaklar” olarak tanım ediliyor.
BBC Türkçe’ye konuşan uzmanlara göre sokak hayvanları ve insanların uyumlu bir biçimde yaşayabilmesinin yolu sokaklardaki hayvanları ‘barınaklara’ göndermekten değil, tesirli bir kısırlaştırma siyasetinden geçiyor.
Sokaktaki Patili Canları Yaşatma Derneği (PADER) İdare Şurası Lideri Alper Karmış’a nazaran, kısırlaştırma ile 3 ila 5 yıl içinde sahipsiz sokak köpeği nüfusunun yüzde 80’ini denetim altına almak mümkün.
“Al, tedavi et, aldığın yere geri bırak”
Belediyelerin sokak hayvanlarını toplama yetkisi olup olmadığı sıkça tartışılsa da kanunun ilgili unsuru pek açık bir kararda bulunuyor:
“Müşahede yerlerinde kısırlaştırılan, aşılanan ve rehabilite edilen hayvanların kaydedildikten daha sonra evvela alındıkları ortama bırakılmaları temeldir.”
Ankara Barosu Hayvan Hakları Merkezi Lider Yardımcısı Avukat Didem Doğu, sokak hayvanlarının bakımevlerinde kalış müddetlerinin tedavi müddeti aşamayacağını söylüyor:
“Bakımevleri hayvanları sokaktan alıp sonsuza kadar tutabilecekleri yerler değil lakin uygulamada iş bu noktaya vardı. Yani belediyelerin kanunda belirtilen istisnai haller haricinde sokaktaki bir köpeği gelip sokaktan toplayın dendi diyerek alıp götürme üzere bir yetkisi yok.”
“Belediyeler fakat hayvan hastaysa gelip almak, güzelleştirmek ve daha sonrasında hayvanı aldığı yere geri bırakmak zorunda. Aksi bütün süreçler hukuka büsbütün terstir.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan: “Sahipsiz hayvanların yeri barınaklardır”
Cumhurbaşkanı Erdoğan hususla ilgili yaptığı açıklamalarında yineen tıpkı kanıyı vurguluyor: “Sokak hayvanlarının yeri sokaklar değil, barınaklardır.”
Hukukçular ve hayvan hakları savunucuları ise bu tanımın mevcut kanuna alışılmamış olmasının yanı sıra tahlilden de uzak olduğunu kıymetlendiriyor.
Erdoğan en son 17 Kasım’da, Bitlis’te kuduz sebebiyle hayatını kaybeden 12 yaşındaki Mustafa Erçetin’in ailesine başsağlığı dileyerek, “Sahipsiz hayvanların yeri sokaklar değil, barınaklardır. Gerekli talimatları verdim, bu işi boş bırakmamalıyız” dedi.
Aynı açıklamasında, yalnızca birkaç gün daha sonra çeşitli ihmallerle gündeme gelecek Konya hayvan bakımevini “ideal bir örnek” olarak göstermişti:
“Bu bahiste öncelikli olarak belediyeler, barınaklar inşa ederek sahipsiz, başıboş sokak hayvanlarını toplamalı. örneğin bizim Konya Büyükşehir Belediyemizin nitekim hayli örnek bir çalışması var.”
“Yani hem teşhis hem tedavi ve daha sonrasında da hayvanları garipsemeyecekleri alanlara salıverme üzere bir çalışmayı şu anda Beykoz Belediyemiz de Konya Büyükşehir Belediyemiz de yapıyor.”
Mamak’ta avukatlar darp edildi
Hayvan hakları savunucuları ve hukukçular, Cumhurbaşkanı’nın sokak köpeklerinin toplamasına yönelik bu açıklamalarının hayvanlara yönelik hak ihlallerini artırdığını kıymetlendiriyor.
20 Kasım’da ortak bir açıklama yayımlayan barolar, Erdoğan’ın bu buyruğunun yasaya ters olduğunu vurguladı ve köpek sayısının artmasındaki sorumluluğun kısırlaştırma yapmayan idarelerde olduğunu kaydetti.
Ancak yalnızca birkaç gün daha sonra, Ankara Mamak Belediyesi’nin sokaklarda adapsız köpek toplama yaptığına dair paylaşımlar başladı.
Avukat Doğu, “Cumhurbaşkanı’nın sözleri üzerine muhtemelen sokaktaki köpekleri toplamanın büsbütün yasal tabanda olduğu düşünüldü ve belediyeler hukuka karşıt bir biçimde adapsız toplama yapmaya başladı” diyor.
Mamak Belediyesi çalışanlarına müdahale eden Ankara Barosu Hayvan Hakları Merkezi Lideri Av. Tuğba Gürsoy ve Av. İnanç İstek Taştekin’in çalışanlar tarafınca darp edildiği açıklandı.
Ayrıca akşam saatleri prestiji ile Mamak Belediye bakılırsavlileri tarafınca gönüllülere taşlı ataklar gerçekleştiği ve gönüllülerin yaraladığı tabir edildi.
Avukat Doğu, o gün Mamak’ta toplanan köpeklerin birçoklarının küpeli olduğunu ve “şiddet uygulanarak” toplandıklarını belirtiyor:
“İnanılmaz bir süratle, barınak aracıyla orta sokaklara girerek buldukları köpeği tutup atarak, büsbütün hukuka karşıt bir biçimde toplamaya başladılar. Bu köpeklerin birçok da küpeliydi. meğer, küpeliyse alamazsın. Küpeliyse sen daha evvel kısırlaştırdın, rehabilite ettin ve ilgili bölgeye bıraktın demektir.”
Mamak Belediyesi Veterinerlik Hizmetleri Müdürü Kevser Güney ise basın açıklamasında adapsız toplama yapılmadığını savunarak, haklarında “algı çalışması yapıldığını” belirtti:
“Sosyal medyada bir haftayı aşkındır hususla alakası olmayan başlıklar atılıyor, halk galeyana getiriliyor. Beni, çalışanımı, kurumumuzu ve belediye liderimizi maksat haline getiren algı çalışması başlatıldı. Bu algı, olay ile hiç bir biçimde bağdaşmamaktadır.”
Son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar, müşahade alanlarında meyyit fareler…
hemen çabucak Mamak’ta yaşananlar netliğe kavuşmamışken, toplumsal medyaya Konya hayvan bakımevindeki bir çalışanın bir köpeğin başına kürekle vurduğu manzaralar düştü.
Bu manzaralarla ilgili başlatılan soruşturmada gözaltına alınan iki kişi çıkarıldıkları Sulh Ceza Hakimliği’nce ‘bir mesken hayvanına yahut evcil hayvana azap etme’ hatasından tutuklanarak cezaevine gönderildi.
Baro temsilcileri ve lokal hayvan müdafaa bakılırsavlilerinin bakımevinde yaptığı incelemelere nazaran şu tespitler sıralandı ve bu raporun kabahat duyurusu ile savcılığa iletildiği açıklandı:
Son kullanma tarihi geçmiş fazlaca sayıda ilacın bulunduğu, müşahade alanlarının güneş almayan yere konumlandırıldığı ve kimilerinde meyyit farelerin yer aldığı,
Hasta ve sağlıklı hayvanların bir ortada tutulduğu, Sahiplendirilmeye uygun köpeklerin sahiplendirilmediği, kısırlaştırılmış küpeli hayvanların kanuna alışılmamış olarak hapsedildiği,
Doğal ömür alanı olarak ayrılan yerlerde tutulan köpeklerin epeyce önemli deri hastalıklarının bulunduğu, hayvanların pek zayıf ve bakımsız olduğu,
Köpeklerin yaşadıkları ve tedavi gördükleri alanlardaki tabanın uygun olmadığı bu sebeple de idrar ve dışkı birikintileri oluştuğu, hijyenik bir ortam sağlanmadığı
Tehlikeli olarak isimlendirilen ırkların 3-4 metrekarelik yerlerde güneş görmeyecek biçimde, yanları ve üstü kapalı alanlarda bakıldığı, konuları raporlanmıştır.
Konya Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar Şube Müdürlüğü ise Genel Müdürü başkanlığında bir heyetle bakımevine resmi denetim ve kontrol yapıldığını ve tüm hayvanların sıhhat durumlarının âlâ olduğunu deklare etti.
Avukat Doğu, hayvan bakımevlerinin durumunun epey uzun vakittir misal olduğunu ve bu hak ihlallerinin lakin “tespit edilebildikçe” ortaya çıktığını, tesirli bir kontrol düzeneğinin işlemediğini pahalandırıyor:
“Bizim gezdiğimiz kimi barınaklarda damar yolu açılmasına dahi ekipman yok. Kısırlaştırmayı yalnızca yetkili veteriner tabibin yapması gerekirken, kısırlaştırma sürecini rastgele bir çalışanın dahi yapabildiği görülüyor. Barınaklardaki ihmaller fazlaca büyük.”
Sokaktaki Patili Canları Yaşatma Derneği (PADER) İdare Konseyi Lideri Alper Karmış, “Konya barınağında 4 bin civarında köpek olduğu söyleniyor. Nüfusun bu kadar hayli olmasının niçini de tutmak ve bırakmamak” diyor.
Karmış, Konya barınağında kanuna ters biçimde işletilen ve mühürlenmesi gereken alanlar olduğunu söyleyerek, “Barınağın dışında, doğal ömür alanı ismi altında 3-4 tane büyük, etrafı çevrilmiş alan var. Bunların içerisinde 500-800 köpek var, bu köpekler sistemli olarak birbirini parçalıyor” diyor:
“Konya Büyükşehir Belediyesi köpek başına 300 TL ödeme yaparak, köylere köpek sahiplendiriyor. Köylü bu parayı alabilmek için köpek sahipleniyor. Bu köylüler, bu köpekleri vahim şartlarda tutuyor. 1 metrelik zincirlere bağlı tutuluyorlar ve yalnızca ekmekle besleniyorlar.”
Kısırlaştırma niye kıymetli?
Uzmanlara nazaran sokak hayvanlarını barınaklarda tutmak kadar, birinci alındığı bölgeden bir öteki yere bırakmak da sorun teşkil ediyor.
Doğu’ya göre, alıştığı bölgeden alınıp bir öteki bölgeye bırakılan bir köpek orayı yabancılıyor, yemek ve su bulmakta zorlandıkça agresifleşiyor:
“Köpeğin alıştığı ve kendine belirlediği bir bölgesi var. Şikâyet üzerine alınıp diğer bir yere bırakıldığında o hayvan yüzde yüz agresifleşiyor. Öncelikle popülasyonu denetim altına almak gerekiyor, o da kısırlaştırmayla oluyor.”
“Bunun tahlili kısırlaştırmak, rehabilite etmek, aşılamak ve aşıladıktan daha sonra oradaki hayvanı olabildiğince toplum ortasında yaşamasını sağlamak. Onları dağ başına atalım ve kendi kendilerine beslensinler diyemeyiz; bu gerçekçi beklenti değil, bu onları vefata terk etmek.”
Bu sebeple birinci yapılması gereken şey, tesirli bir kısırlaştırma siyaseti olarak görülüyor.
Karmış, “Hayvanları beslemenin günü kurtardığını fakat kısırlaştırmanın geleceği kurtardığını fark ettiğim anda, yılda ortalama 750-1.300 içinde hayvanı kısırlaştırmaya başladım” diyor.
“Doğru bakımevleri, yüzde yüz kısırlaştırma ve azamî sayıda sahiplendirmeye muhtaçlığımız var” diyen Karmış, Türkiye’nin sokak hayvanlarını kısırlaştırma suratı artmadıkça meselelerin çözülmeyeceğini pahalandırıyor:
“Türkiye’de 4-6 milyon içinde sahipsiz sokak köpeği olduğunu düşünüyoruz. 3 ila 5 yıl içinde yapılacak agresif kısırlaştırma daha sonrasında, Türkiye’de köpek nüfusunun yüzde 80’den çoksı denetim altına alınabiliyor. Aksi biçimde hem hayvanlar birebir vakitte beşerler mağdur olacak”
Temmuz ayında değişen kanunla, sokak hayvanlarının kısırlaştırmasıyla ilgili belediyelere düşen yükümlülükler de güncellendi.
Hayvan hakları savunucuları, her ilçe belediyesinin kendi hayvan bakımevleri olması gerektiğini savunurken, kanuna eklenen yeni unsur yalnızca nüfusu 25 binden çok olan ilçe belediyelerinde hayvan bakımevleri kurulmasına ve daha küçük yerleşim yerlerindeki hayvanların da burada bakılmasına hükmetti.
Karmış, “Her ilçenin kendi bakımevi şayet olmazsa bu kanunu ciddiye almazlar, ilçeler köpekleri birbirine bırakır dedik. Dediğimiz gerçekleşti, son aylarda daima diğer ilçelere köpek atma haberleri geliyor” diyor.
Avukat Doğu, kısırlaştırmanın yanı sıra kanunun öngördüğü cezaların da caydırıcı olması ve kanunun eksiksiz uygulamasına gerektiğine vurgu yapıyor:
“Barınaklar ve sokaklarda hayvana yönelik şiddetin giderek artmasının bir niçini de maddedeki cezaların caydırı olmaması ve re’sen soruşturulabilirlik bulunmaması. Bu sebeple hayvana yönelik hukuka muhalif fiiller her ne kadar hata olarak nitelendirilse de birçok ne yazık ki yaptırımsız kalıyor.”
“Toplumda insan haklarını savunanlar ya da hayvan haklarını savunanlar üzere iki farklı küme varmış üzere gözüküyor ancak hayır. Hususa yalnızca ‘hayvan sevgisi’ olarak bakamayız. Hayvanları, hakları olan canlılar olarak her birimizin baştan kabul etmesi gerekiyor.”
BBC Türkçe
İlk evvel Ankara Mamak Belediyesi, akabinde Konya Büyükşehir Belediyesi’ne ilişkin hayvan bakımevlerindeki çalışanların hayvanlara yönelik makûs muamele imgelerinin toplumsal medyaya yansımasının akabinde Türkiye’de sokak hayvanlarının akıbeti bir daha tartışılmaya başlandı.
Hayvan bakımevi ya da bilinen ismiyle “barınak” dendiğinde aklınıza ne geliyor?
Kamuoyunda yaygın bilinenin bilakis hayvan bakımevleri, sokak hayvanlarının bilinmeyen müddetliğine -belki de hayatları boyu- sokaklardan uzak tutulmaları maksadıyla bakıldığı yerler değil.
2004 yılında yürürlüğe giren 5199 sayılı Hayvanları Muhafaza Kanunu’na nazaran, hayvan bakımevleri sokak hayvanlarının “yuvası” değil; bu merkezlerin bakılırsavi hayvanları kısırlaştırmak, aşılamak ve rehabilite etmekten ibaret.
ötürüsıyla sokak hayvanlarının hayat alanı aslında kanunda da “sokaklar” olarak tanım ediliyor.
BBC Türkçe’ye konuşan uzmanlara göre sokak hayvanları ve insanların uyumlu bir biçimde yaşayabilmesinin yolu sokaklardaki hayvanları ‘barınaklara’ göndermekten değil, tesirli bir kısırlaştırma siyasetinden geçiyor.
Sokaktaki Patili Canları Yaşatma Derneği (PADER) İdare Şurası Lideri Alper Karmış’a nazaran, kısırlaştırma ile 3 ila 5 yıl içinde sahipsiz sokak köpeği nüfusunun yüzde 80’ini denetim altına almak mümkün.
“Al, tedavi et, aldığın yere geri bırak”
Belediyelerin sokak hayvanlarını toplama yetkisi olup olmadığı sıkça tartışılsa da kanunun ilgili unsuru pek açık bir kararda bulunuyor:
“Müşahede yerlerinde kısırlaştırılan, aşılanan ve rehabilite edilen hayvanların kaydedildikten daha sonra evvela alındıkları ortama bırakılmaları temeldir.”
Ankara Barosu Hayvan Hakları Merkezi Lider Yardımcısı Avukat Didem Doğu, sokak hayvanlarının bakımevlerinde kalış müddetlerinin tedavi müddeti aşamayacağını söylüyor:
“Bakımevleri hayvanları sokaktan alıp sonsuza kadar tutabilecekleri yerler değil lakin uygulamada iş bu noktaya vardı. Yani belediyelerin kanunda belirtilen istisnai haller haricinde sokaktaki bir köpeği gelip sokaktan toplayın dendi diyerek alıp götürme üzere bir yetkisi yok.”
“Belediyeler fakat hayvan hastaysa gelip almak, güzelleştirmek ve daha sonrasında hayvanı aldığı yere geri bırakmak zorunda. Aksi bütün süreçler hukuka büsbütün terstir.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan: “Sahipsiz hayvanların yeri barınaklardır”
Cumhurbaşkanı Erdoğan hususla ilgili yaptığı açıklamalarında yineen tıpkı kanıyı vurguluyor: “Sokak hayvanlarının yeri sokaklar değil, barınaklardır.”
Hukukçular ve hayvan hakları savunucuları ise bu tanımın mevcut kanuna alışılmamış olmasının yanı sıra tahlilden de uzak olduğunu kıymetlendiriyor.
Erdoğan en son 17 Kasım’da, Bitlis’te kuduz sebebiyle hayatını kaybeden 12 yaşındaki Mustafa Erçetin’in ailesine başsağlığı dileyerek, “Sahipsiz hayvanların yeri sokaklar değil, barınaklardır. Gerekli talimatları verdim, bu işi boş bırakmamalıyız” dedi.
Aynı açıklamasında, yalnızca birkaç gün daha sonra çeşitli ihmallerle gündeme gelecek Konya hayvan bakımevini “ideal bir örnek” olarak göstermişti:
“Bu bahiste öncelikli olarak belediyeler, barınaklar inşa ederek sahipsiz, başıboş sokak hayvanlarını toplamalı. örneğin bizim Konya Büyükşehir Belediyemizin nitekim hayli örnek bir çalışması var.”
“Yani hem teşhis hem tedavi ve daha sonrasında da hayvanları garipsemeyecekleri alanlara salıverme üzere bir çalışmayı şu anda Beykoz Belediyemiz de Konya Büyükşehir Belediyemiz de yapıyor.”
Mamak’ta avukatlar darp edildi
Hayvan hakları savunucuları ve hukukçular, Cumhurbaşkanı’nın sokak köpeklerinin toplamasına yönelik bu açıklamalarının hayvanlara yönelik hak ihlallerini artırdığını kıymetlendiriyor.
20 Kasım’da ortak bir açıklama yayımlayan barolar, Erdoğan’ın bu buyruğunun yasaya ters olduğunu vurguladı ve köpek sayısının artmasındaki sorumluluğun kısırlaştırma yapmayan idarelerde olduğunu kaydetti.
Ancak yalnızca birkaç gün daha sonra, Ankara Mamak Belediyesi’nin sokaklarda adapsız köpek toplama yaptığına dair paylaşımlar başladı.
Avukat Doğu, “Cumhurbaşkanı’nın sözleri üzerine muhtemelen sokaktaki köpekleri toplamanın büsbütün yasal tabanda olduğu düşünüldü ve belediyeler hukuka karşıt bir biçimde adapsız toplama yapmaya başladı” diyor.
Mamak Belediyesi çalışanlarına müdahale eden Ankara Barosu Hayvan Hakları Merkezi Lideri Av. Tuğba Gürsoy ve Av. İnanç İstek Taştekin’in çalışanlar tarafınca darp edildiği açıklandı.
Ayrıca akşam saatleri prestiji ile Mamak Belediye bakılırsavlileri tarafınca gönüllülere taşlı ataklar gerçekleştiği ve gönüllülerin yaraladığı tabir edildi.
Avukat Doğu, o gün Mamak’ta toplanan köpeklerin birçoklarının küpeli olduğunu ve “şiddet uygulanarak” toplandıklarını belirtiyor:
“İnanılmaz bir süratle, barınak aracıyla orta sokaklara girerek buldukları köpeği tutup atarak, büsbütün hukuka karşıt bir biçimde toplamaya başladılar. Bu köpeklerin birçok da küpeliydi. meğer, küpeliyse alamazsın. Küpeliyse sen daha evvel kısırlaştırdın, rehabilite ettin ve ilgili bölgeye bıraktın demektir.”
Mamak Belediyesi Veterinerlik Hizmetleri Müdürü Kevser Güney ise basın açıklamasında adapsız toplama yapılmadığını savunarak, haklarında “algı çalışması yapıldığını” belirtti:
“Sosyal medyada bir haftayı aşkındır hususla alakası olmayan başlıklar atılıyor, halk galeyana getiriliyor. Beni, çalışanımı, kurumumuzu ve belediye liderimizi maksat haline getiren algı çalışması başlatıldı. Bu algı, olay ile hiç bir biçimde bağdaşmamaktadır.”
Son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar, müşahade alanlarında meyyit fareler…
hemen çabucak Mamak’ta yaşananlar netliğe kavuşmamışken, toplumsal medyaya Konya hayvan bakımevindeki bir çalışanın bir köpeğin başına kürekle vurduğu manzaralar düştü.
Bu manzaralarla ilgili başlatılan soruşturmada gözaltına alınan iki kişi çıkarıldıkları Sulh Ceza Hakimliği’nce ‘bir mesken hayvanına yahut evcil hayvana azap etme’ hatasından tutuklanarak cezaevine gönderildi.
Baro temsilcileri ve lokal hayvan müdafaa bakılırsavlilerinin bakımevinde yaptığı incelemelere nazaran şu tespitler sıralandı ve bu raporun kabahat duyurusu ile savcılığa iletildiği açıklandı:
Son kullanma tarihi geçmiş fazlaca sayıda ilacın bulunduğu, müşahade alanlarının güneş almayan yere konumlandırıldığı ve kimilerinde meyyit farelerin yer aldığı,
Hasta ve sağlıklı hayvanların bir ortada tutulduğu, Sahiplendirilmeye uygun köpeklerin sahiplendirilmediği, kısırlaştırılmış küpeli hayvanların kanuna alışılmamış olarak hapsedildiği,
Doğal ömür alanı olarak ayrılan yerlerde tutulan köpeklerin epeyce önemli deri hastalıklarının bulunduğu, hayvanların pek zayıf ve bakımsız olduğu,
Köpeklerin yaşadıkları ve tedavi gördükleri alanlardaki tabanın uygun olmadığı bu sebeple de idrar ve dışkı birikintileri oluştuğu, hijyenik bir ortam sağlanmadığı
Tehlikeli olarak isimlendirilen ırkların 3-4 metrekarelik yerlerde güneş görmeyecek biçimde, yanları ve üstü kapalı alanlarda bakıldığı, konuları raporlanmıştır.
Konya Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar Şube Müdürlüğü ise Genel Müdürü başkanlığında bir heyetle bakımevine resmi denetim ve kontrol yapıldığını ve tüm hayvanların sıhhat durumlarının âlâ olduğunu deklare etti.
Avukat Doğu, hayvan bakımevlerinin durumunun epey uzun vakittir misal olduğunu ve bu hak ihlallerinin lakin “tespit edilebildikçe” ortaya çıktığını, tesirli bir kontrol düzeneğinin işlemediğini pahalandırıyor:
“Bizim gezdiğimiz kimi barınaklarda damar yolu açılmasına dahi ekipman yok. Kısırlaştırmayı yalnızca yetkili veteriner tabibin yapması gerekirken, kısırlaştırma sürecini rastgele bir çalışanın dahi yapabildiği görülüyor. Barınaklardaki ihmaller fazlaca büyük.”
Sokaktaki Patili Canları Yaşatma Derneği (PADER) İdare Konseyi Lideri Alper Karmış, “Konya barınağında 4 bin civarında köpek olduğu söyleniyor. Nüfusun bu kadar hayli olmasının niçini de tutmak ve bırakmamak” diyor.
Karmış, Konya barınağında kanuna ters biçimde işletilen ve mühürlenmesi gereken alanlar olduğunu söyleyerek, “Barınağın dışında, doğal ömür alanı ismi altında 3-4 tane büyük, etrafı çevrilmiş alan var. Bunların içerisinde 500-800 köpek var, bu köpekler sistemli olarak birbirini parçalıyor” diyor:
“Konya Büyükşehir Belediyesi köpek başına 300 TL ödeme yaparak, köylere köpek sahiplendiriyor. Köylü bu parayı alabilmek için köpek sahipleniyor. Bu köylüler, bu köpekleri vahim şartlarda tutuyor. 1 metrelik zincirlere bağlı tutuluyorlar ve yalnızca ekmekle besleniyorlar.”
Kısırlaştırma niye kıymetli?
Uzmanlara nazaran sokak hayvanlarını barınaklarda tutmak kadar, birinci alındığı bölgeden bir öteki yere bırakmak da sorun teşkil ediyor.
Doğu’ya göre, alıştığı bölgeden alınıp bir öteki bölgeye bırakılan bir köpek orayı yabancılıyor, yemek ve su bulmakta zorlandıkça agresifleşiyor:
“Köpeğin alıştığı ve kendine belirlediği bir bölgesi var. Şikâyet üzerine alınıp diğer bir yere bırakıldığında o hayvan yüzde yüz agresifleşiyor. Öncelikle popülasyonu denetim altına almak gerekiyor, o da kısırlaştırmayla oluyor.”
“Bunun tahlili kısırlaştırmak, rehabilite etmek, aşılamak ve aşıladıktan daha sonra oradaki hayvanı olabildiğince toplum ortasında yaşamasını sağlamak. Onları dağ başına atalım ve kendi kendilerine beslensinler diyemeyiz; bu gerçekçi beklenti değil, bu onları vefata terk etmek.”
Bu sebeple birinci yapılması gereken şey, tesirli bir kısırlaştırma siyaseti olarak görülüyor.
Karmış, “Hayvanları beslemenin günü kurtardığını fakat kısırlaştırmanın geleceği kurtardığını fark ettiğim anda, yılda ortalama 750-1.300 içinde hayvanı kısırlaştırmaya başladım” diyor.
“Doğru bakımevleri, yüzde yüz kısırlaştırma ve azamî sayıda sahiplendirmeye muhtaçlığımız var” diyen Karmış, Türkiye’nin sokak hayvanlarını kısırlaştırma suratı artmadıkça meselelerin çözülmeyeceğini pahalandırıyor:
“Türkiye’de 4-6 milyon içinde sahipsiz sokak köpeği olduğunu düşünüyoruz. 3 ila 5 yıl içinde yapılacak agresif kısırlaştırma daha sonrasında, Türkiye’de köpek nüfusunun yüzde 80’den çoksı denetim altına alınabiliyor. Aksi biçimde hem hayvanlar birebir vakitte beşerler mağdur olacak”
Temmuz ayında değişen kanunla, sokak hayvanlarının kısırlaştırmasıyla ilgili belediyelere düşen yükümlülükler de güncellendi.
Hayvan hakları savunucuları, her ilçe belediyesinin kendi hayvan bakımevleri olması gerektiğini savunurken, kanuna eklenen yeni unsur yalnızca nüfusu 25 binden çok olan ilçe belediyelerinde hayvan bakımevleri kurulmasına ve daha küçük yerleşim yerlerindeki hayvanların da burada bakılmasına hükmetti.
Karmış, “Her ilçenin kendi bakımevi şayet olmazsa bu kanunu ciddiye almazlar, ilçeler köpekleri birbirine bırakır dedik. Dediğimiz gerçekleşti, son aylarda daima diğer ilçelere köpek atma haberleri geliyor” diyor.
Avukat Doğu, kısırlaştırmanın yanı sıra kanunun öngördüğü cezaların da caydırıcı olması ve kanunun eksiksiz uygulamasına gerektiğine vurgu yapıyor:
“Barınaklar ve sokaklarda hayvana yönelik şiddetin giderek artmasının bir niçini de maddedeki cezaların caydırı olmaması ve re’sen soruşturulabilirlik bulunmaması. Bu sebeple hayvana yönelik hukuka muhalif fiiller her ne kadar hata olarak nitelendirilse de birçok ne yazık ki yaptırımsız kalıyor.”
“Toplumda insan haklarını savunanlar ya da hayvan haklarını savunanlar üzere iki farklı küme varmış üzere gözüküyor ancak hayır. Hususa yalnızca ‘hayvan sevgisi’ olarak bakamayız. Hayvanları, hakları olan canlılar olarak her birimizin baştan kabul etmesi gerekiyor.”