Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Süheyl Batum, Anayasa değişikliklerinin hazırlanıp seçim öncesi referanduma sunulma ihtimalini kıymetlendirdi. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın Anayasa’da değişiklik için muhalefet partileriyle görüşmesini eleştiren Prof. Dr. Batum, “Anayasalar toplum kontratıdır, bir partinin hazırlayıp başkalarını ziyaret etmesiyle yapılmaz, birlikte yapılır. Toplum yapar, iktidar partileri toplum ismine yapamaz. O yüzden anayasalar kanunlardan daha güç yordamlarla yapılır, bir parti yapsın başkalarını ziyaret etsin diye değil” dedi.
Sözcü muharriri Ruhat Mengi’nin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Batum’un açıklamaları şöyleki:
“2010 anayasa rezilliği ortaya çıktı, ‘FETÖ’ye kaptırdık, tekrar alalım’ dediler!”
■ Evvel “Cumhuriyet lisanımızı, alfabemizi aldı” kelamları büyük bir çoğunluğun zihninde yer ediyor, yayılıp tartışılıyor lakin geri adım atıldığında o fazla duyulmuyor. Daha evvel benzerleri yaşandı. Bu siyasi bir taktik midir?
“‘Canım sıkıldı, ben anayasa yapacağım’ denirse…”
■ İktidar partisinin tek başına hazırladığı Anayasa değişikliği için Cumhurbaşkanı Erdoğan “Aileyi müdafaa ve başörtüsünü anayasal garantiye alma” konusunda yapıldığını söylemiş oldu ve muhalefet partilerinin de katılmasını bekledikleri belirtildi. “Aileyi müdafaa ve başörtüsü” kullanıldığında muhalefet partileri katılmazsa aleyhlerine propaganda aracı yapılabilir. EŞİK Platformu 41’inci unsurda “Sınırlarını kendisinin belirlediği bir aile formunun dayatılacağını, bayanların ve LGBTİ’lerin haklarını ortadan kaldıracağını, 24’üncü unsurda “kadınların kıyafeti üzerinden bayanların hayatlarına müdahale alanı açılacağını” vurgulamış. Bu, aileleri etkileyecek bir metotla yanlışlı unsurların de gelmesi mümkün değil mi, sizce ne yapılmalı?
Önce “aileyi koruyacağız, sapkınlıkları önleyeceğiz” formunda değerlendirmeler ya da “Din ve vicdan özgürlüğüyle ilgili 24’üncü maddeyi değiştireceğiz, hanımı özgürleştireceğiz” demelerinin türel hiç bir geçerliliği ya da doğruluğu yok. Bir genel saptamada bulunayım; Anayasalar, bütün kanunların üzerinde, toplumun uzlaştığı toplumsal bir mukaveledir. Bütün kanunlar Anayasa’ya uyumlu olmak zorundadır. Bu yüzden “sık sık değişmesinin önlenmesi için” öbür kanunlardan farklı yöntemlerle yapılır, zira toplumda epeyce önemli bir değişim olmadan anayasayı her gün değiştiremezsiniz, kanunları, kararnameleri değiştirebilirsiniz. Bu taraftan baktığınızda bir ülkede şayet “anayasa yapma muhtaçlığı ortaya çıkmışsa, bir iktidar gelip “canım sıkıldı anayasa yapacağım” demişse dünyanın her yerinde 3 soru sorarsınız:
1- Bu iktidar niye bu değişikliği istiyor, maksadı ne? İşte biri “aileyi korumak” der, bir diğeri “size özgürlük getirmek” der, bir oburu “demokrasi getirmek” der, evvel “niçin” sorusunu sorarsınız.
2- Nasıl yapıyorsun, kim yapıyor ve hangi sistemle?
3- Gayesine ulaşmak için neler getiriyorsun?
Ben çabucak 2’inci sorudan başlayayım; Sayın Cumhurbaşkanı “Aileyi sapkınlıklara karşı koruyacağız, bayana anayasal başörtüsü özgürlüğü getireceğiz” demiş ya, artık Sayın Erdoğan ve AKP iktidarı 10 yıl ortasında emsal münasebetlerle 3 tane anayasa yaptı, dünyada 10 yıl ortasında 3 sefer anayasa yapmış ve “bir daha yapamadık, eksiğimiz kaldı tekrar yapalım” diyen –bakın İngiltere, Almanya, Fransa filan demiyorum- önemli, devlet sayılabilecek bir tek devlet var ise bana söyleyin! Yoktur, zira şu gelir bu biçimde; “Sayın Erdoğan ve AKP iktidarı yöneticileri, siz 2007’de yaparken bilgisiz miydiniz, bilginiz eksik miydi? 2010’da tekrar yaparken bir daha mi bir şeylerin farkında değildiniz, 2017’de “artık her şey bitti” diye yaparken bir daha mi farkında değildiniz “Bizim cahilliğimize geldi, kusura bakmayın, yapamamıştık, artık aklımız başımıza geldi” mi diyorsunuz? 2007’de kimseye sormadan kendileri hazırladılar “Özgürlük getiriyoruz”, 2010 “Tamam, bitti, yargıyı düzeltiyoruz” dediler, yargıyı mahvettiler, 2017’de “Gerçek demokrasi geliyor” dediler, artık “Yahu bırak demokrasiyi, filan aileyi bile koruyamamışız, artık aileyi koruyalım” diyorlar. 2007’de “Bir sistem getiriyoruz, cumhurbaşkanını halk tarafınca seçeceğiz, bütün kaygılar bitecek” deyip cumhurbaşkanı seçtiklerini unutup Anayasa değişiklik metnine “11’inci cumhurbaşkanını artık seçeceğiz” diye yazan bir AKP iktidarı var. Artık 2022’de “Biz aileyi koruyoruz” deyip aileyi yok edecekler herbiçimde. Bu açıkça ortada!
“2017’de değişmez hususları değiştirmek istediler”
■ Anayasa değişikliklerinin hazırlanıp seçim öncesi referanduma sunulma ihtimali de var. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ AKP’nin hazırladığı Anayasa taslağını “önerilerini almak için” muhalefet partilerine de götürdüklerini deklare etti. Sizce muhalefet partileri katılacak mı, bir referandum da olabilir mi?
2012’de Anayasa değişikliği masasında ben de vardım, AKP’nin 3 temsilcisi “İlk 4 maddeyi kaldıralım, değişmez unsurlara gerek yok” dediler. daha sonra Mustafa Şentop geldi, o da ısrar etti. “Bunu 5 general koydu” deyince ben “Bu 1982 Anayasası değil, değiştirilemez unsurlar 1924 Anayasası’ndan beri var” dedim. O hususlar nedir; “Türkiye devleti bir cumhuriyettir, demokratik, laik, toplumsal hukuk devletidir, lisanı Türkçedir, ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bir bütündür, başşehri Ankara’dır” der, bayrağını, ulusal marşını belirtir, bunların hangisini değiştirmek istiyorlar, hangisi kendilerini rahatsız ediyor bunu söylemiyor.
“Parlamentoyu çalışmaz hale getirdi, dayanak bekliyor!”
■ AKP’nin Anayasa’da yaptığı değişiklikte “ailenin korunması, başörtüsü” üzere bahisler öne çıkarıldığı için muhalefet partileri desteklemezse aleyhlerinde seçim propagandası olarak kullanılabilir, sizce bu durum onların kendilerini mecbur hissetmelerini sağlar mı?
İktidar parlamentoyu çalışmaz hale getirdi, muhalefet partilerini yok saydı, en sıradan araştırma önergelerini reddettiler, artık muhalefetten dayanak bekliyor, uzlaşmadan kelam ediyor, “Gelin anayasayı birlikte yapalım, sizi ziyaret edip söyleyelim” diyorlar. Büsbütün kendi seçmenine “Bak ne kadar kuvvetli, istediğini muhalefet partilerine yaptırıyor” demek için siyasi bir taktikten ibaret.
Bekir Bozdağ “Aileyi bayan ve erkek kurar’ diye yazacağız” diyor. Pekala, bu mevzuda bir tehlike mi var, Uygar Kanun’da aslına bakarsan belirlenmiş olan bu durumu değiştirmek isteyen mi var, nereden çıktı, hangi partiler istedi bunu? Bu bir kandırmacadır.
Türkiye’de muhalefet partilerinin tekrar “Hayır dersek bize ‘aileyi korumuyor derler’, oy kaybederiz” diyerek iktidarın bu oyununa düşeceklerine artık ben ihtimal vermiyorum. Bakın, dokunulmazlıkların Anayasa’yla kaldırılması konusunda açık açık düştüler. tekrar düşerlerse muhalefet, muhalefet olma misyonunu yapamıyor demektir. “Aileyi korumak bugüne kadar hiç aklımıza gelmemiş, birinci sefer artık geldi, o yüzden 2023’te bir anayasa yapalım ve aileyi hoş koruyalım” diye bir anayasa yapıyorum desen Türk halkının lakin yüzde 10’u, 15’i “yapalım yapalım, aileyi müdafaadan bizim anayasamızı yok sayıyoruz, bakın eksikliğini epeyce çekiyoruz” der lakin. O yüzden “aileyi koruyacağız” diye anayasa yapmaya kalkanlara katılmadığı için hiç kimse oy kaybetmez fakat AKP bugüne kadar kullandığı güçleri kullanmaya çalışır mı, çalışır alışılmış fakat bugüne kadar İstanbul seçimlerini, Ankara, İzmir, Mersin, Adana’yı alırken tıpkı güç Erdoğan da ve AKP iktidarında yok muydu, vardı. Medyanın yüzde 95’i günün 23.5 saati onları gösteriyordu. Muhalefeti terörist üzere gösterip soruşturmalar açılmıyor muydu, açılıyordu, ne oldu; iktidar biroldukça vilayette seçimi kaybetti. O yüzden ben muhalefet partilerinin bu oyuna, bu tek taraflı halk oylamasına gireceklerini varsayım etmiyorum.
“Referandum otoriterliğin aracı olabilir!”
Benim doktora tezim “referandum” üzerineydi, referandum epey demokratik bir şeydir, halka oyunu sorarsınız lakin kimi ülkelerde ve kimi rejimlerde, Türkiye’de 2007’den daha sonra olduğu üzere bunu o denli bir kullanırsınız ki; propagandası eşitsizdir, devlet bütün kurumlarıyla YSK’yı bile alet ederek o denli bir yer alır ki bir tarafta, bunun demokrasiyle uzaktan yakından alakası olmaz, tam bilakis otoriter bir rejimin yerleştirilmesi için bir araç haline dönüşür. Türkiye’de 2007, 2010 Anayasa değişikliği referandumlarında Fethullah Gülen bu biçimde hayli yakın arkadaşlarıydı, hatırlayın “Mezardan ölüleri bile kaldırın, her şeyi yapın” demişti, sonuçta o yapıldı. O günlerde kendilerine “liberal” diyenler, Osman Can’lar, televizyonlar onların üstüne kuruluyordu, tamamı “İlk kere sivil anayasa yapıyoruz, yaşasın” diyorlardı. 2017 referandumu demokratik hiç bir ülkede goremeyeceğiniz ölçüde antidemokratik şartlarda yapılmıştır, bütün televizyonların iktidara hizmet ettiği, akşamları da ismine “açık oturum” denilen güldürülerde katılan 6 kişinin 5’i iktidar ismine konuşmuş, o bile kâfi olmamıştır ki bu Türk milleti için hayli kıymetli bir göstergedir. Dünyanın diğer bir ülkesinde olsa bu kadar eşitsiz bir ortamda genelde iktidarların lehine yüzde 65-70 üzere sonuçlar çıkar, Türkiye’de yüzde 48-49 çıkmıştır, bu biçimde da devreye YSK girmiş, onun sayesinde atı alan Üsküdar’ı geçmiştir, hatırlayacaksınız. 10 yılda 3 kez inanılmaz eşitsiz referandumlar yapıldı, bir defa daha bunun yinelanmasına müsaade verilmemelidir.
“Muhalefet ‘anayasa hakkınızı 3 defa kullandınız, artık biz sizinle anayasa yapmayız’ demeli!”
■ Sanki muhalefet partilerinin baştan “Biz artık sizin bu Anayasa değişikliklerinize katılmıyoruz” mu demesi daha hakikat, yoksa “Seçim daha sonrasına bırakalım” demesi mi?
Eğer AKP esasen 330 oyu bulursa merak etmeyin hiç kimseye sormaz, o hazırlattığı anayasayı 2-3 günde Meclis’ten geçirir. Koca anayasayı nasıl yaptılar, Türk toplumu uyurken hususları gece oylatarak anayasa yaptı. Latife değil, Türk toplumu uyurken yaptılar, dünyanın bir tek demokratik ülkesini yahut yeni demokrasiye geçmiş ülkesini gösterin herkes uyurken anayasa yapmış olsun, yok bu biçimde bir şey. Bence muhalefet fazlaca net olarak şunu söylemeli; “Biz sizinle birlikte anayasa yapmayız, hakkınızı 2007’de, 2010’da, 2017’de kullandınız, artık sizden gerçek dürüst bir anayasa çıkması mümkün değildir, seçimlerde biz kazanırsak sizin üzere yapmayız, sisi de çağırırız merak etmeyin lakin siz kazanırsanız aslına bakarsan bizi çağırmadan anayasanızı yapacaksınız” demeli. Anayasa yapılacaksa ailede eşler içinde eşitlik gözeten, toplumda ömür stili farklı bölümlerin dışlanmayacağı bir anayasa olmalıdır. Fakat biz bu iktidar devrinde ne gördük; bayan ve erkek içinde eşitlik olamayacağını, hanımın “erkeğin kaburgasından doğduğunu, hanımın nazaranvinin konutta çocuk bakmak olduğunu” söylemiş olduler. Sayın Cumhurbaşkanı tekraren “Kusura bakmayın lakin bayanla erkek eşit olamaz” dedi, ötürüsıyla “aileyi koruyacağız” kelamları filan hakikat değil, “Biz LGBTİ’ye karşı koruyoruz” diyorlar, aslına bakarsan kanun açık, bugüne kadar biri “bu kanunu değiştirelim” demiş mi, bu istikamette bir teklif veren var mı? Otoriter ve totaliter ülkeler bu yapılan üzere ayırımcılıklar ve baskılar üzerine kurulmuştur, halbuki aslına bakarsanız aileler, beşerler kendilerini korurlar.
Sözcü muharriri Ruhat Mengi’nin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Batum’un açıklamaları şöyleki:
“2010 anayasa rezilliği ortaya çıktı, ‘FETÖ’ye kaptırdık, tekrar alalım’ dediler!”
■ Evvel “Cumhuriyet lisanımızı, alfabemizi aldı” kelamları büyük bir çoğunluğun zihninde yer ediyor, yayılıp tartışılıyor lakin geri adım atıldığında o fazla duyulmuyor. Daha evvel benzerleri yaşandı. Bu siyasi bir taktik midir?
“‘Canım sıkıldı, ben anayasa yapacağım’ denirse…”
■ İktidar partisinin tek başına hazırladığı Anayasa değişikliği için Cumhurbaşkanı Erdoğan “Aileyi müdafaa ve başörtüsünü anayasal garantiye alma” konusunda yapıldığını söylemiş oldu ve muhalefet partilerinin de katılmasını bekledikleri belirtildi. “Aileyi müdafaa ve başörtüsü” kullanıldığında muhalefet partileri katılmazsa aleyhlerine propaganda aracı yapılabilir. EŞİK Platformu 41’inci unsurda “Sınırlarını kendisinin belirlediği bir aile formunun dayatılacağını, bayanların ve LGBTİ’lerin haklarını ortadan kaldıracağını, 24’üncü unsurda “kadınların kıyafeti üzerinden bayanların hayatlarına müdahale alanı açılacağını” vurgulamış. Bu, aileleri etkileyecek bir metotla yanlışlı unsurların de gelmesi mümkün değil mi, sizce ne yapılmalı?
Önce “aileyi koruyacağız, sapkınlıkları önleyeceğiz” formunda değerlendirmeler ya da “Din ve vicdan özgürlüğüyle ilgili 24’üncü maddeyi değiştireceğiz, hanımı özgürleştireceğiz” demelerinin türel hiç bir geçerliliği ya da doğruluğu yok. Bir genel saptamada bulunayım; Anayasalar, bütün kanunların üzerinde, toplumun uzlaştığı toplumsal bir mukaveledir. Bütün kanunlar Anayasa’ya uyumlu olmak zorundadır. Bu yüzden “sık sık değişmesinin önlenmesi için” öbür kanunlardan farklı yöntemlerle yapılır, zira toplumda epeyce önemli bir değişim olmadan anayasayı her gün değiştiremezsiniz, kanunları, kararnameleri değiştirebilirsiniz. Bu taraftan baktığınızda bir ülkede şayet “anayasa yapma muhtaçlığı ortaya çıkmışsa, bir iktidar gelip “canım sıkıldı anayasa yapacağım” demişse dünyanın her yerinde 3 soru sorarsınız:
1- Bu iktidar niye bu değişikliği istiyor, maksadı ne? İşte biri “aileyi korumak” der, bir diğeri “size özgürlük getirmek” der, bir oburu “demokrasi getirmek” der, evvel “niçin” sorusunu sorarsınız.
2- Nasıl yapıyorsun, kim yapıyor ve hangi sistemle?
3- Gayesine ulaşmak için neler getiriyorsun?
Ben çabucak 2’inci sorudan başlayayım; Sayın Cumhurbaşkanı “Aileyi sapkınlıklara karşı koruyacağız, bayana anayasal başörtüsü özgürlüğü getireceğiz” demiş ya, artık Sayın Erdoğan ve AKP iktidarı 10 yıl ortasında emsal münasebetlerle 3 tane anayasa yaptı, dünyada 10 yıl ortasında 3 sefer anayasa yapmış ve “bir daha yapamadık, eksiğimiz kaldı tekrar yapalım” diyen –bakın İngiltere, Almanya, Fransa filan demiyorum- önemli, devlet sayılabilecek bir tek devlet var ise bana söyleyin! Yoktur, zira şu gelir bu biçimde; “Sayın Erdoğan ve AKP iktidarı yöneticileri, siz 2007’de yaparken bilgisiz miydiniz, bilginiz eksik miydi? 2010’da tekrar yaparken bir daha mi bir şeylerin farkında değildiniz, 2017’de “artık her şey bitti” diye yaparken bir daha mi farkında değildiniz “Bizim cahilliğimize geldi, kusura bakmayın, yapamamıştık, artık aklımız başımıza geldi” mi diyorsunuz? 2007’de kimseye sormadan kendileri hazırladılar “Özgürlük getiriyoruz”, 2010 “Tamam, bitti, yargıyı düzeltiyoruz” dediler, yargıyı mahvettiler, 2017’de “Gerçek demokrasi geliyor” dediler, artık “Yahu bırak demokrasiyi, filan aileyi bile koruyamamışız, artık aileyi koruyalım” diyorlar. 2007’de “Bir sistem getiriyoruz, cumhurbaşkanını halk tarafınca seçeceğiz, bütün kaygılar bitecek” deyip cumhurbaşkanı seçtiklerini unutup Anayasa değişiklik metnine “11’inci cumhurbaşkanını artık seçeceğiz” diye yazan bir AKP iktidarı var. Artık 2022’de “Biz aileyi koruyoruz” deyip aileyi yok edecekler herbiçimde. Bu açıkça ortada!
“2017’de değişmez hususları değiştirmek istediler”
■ Anayasa değişikliklerinin hazırlanıp seçim öncesi referanduma sunulma ihtimali de var. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ AKP’nin hazırladığı Anayasa taslağını “önerilerini almak için” muhalefet partilerine de götürdüklerini deklare etti. Sizce muhalefet partileri katılacak mı, bir referandum da olabilir mi?
2012’de Anayasa değişikliği masasında ben de vardım, AKP’nin 3 temsilcisi “İlk 4 maddeyi kaldıralım, değişmez unsurlara gerek yok” dediler. daha sonra Mustafa Şentop geldi, o da ısrar etti. “Bunu 5 general koydu” deyince ben “Bu 1982 Anayasası değil, değiştirilemez unsurlar 1924 Anayasası’ndan beri var” dedim. O hususlar nedir; “Türkiye devleti bir cumhuriyettir, demokratik, laik, toplumsal hukuk devletidir, lisanı Türkçedir, ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bir bütündür, başşehri Ankara’dır” der, bayrağını, ulusal marşını belirtir, bunların hangisini değiştirmek istiyorlar, hangisi kendilerini rahatsız ediyor bunu söylemiyor.
“Parlamentoyu çalışmaz hale getirdi, dayanak bekliyor!”
■ AKP’nin Anayasa’da yaptığı değişiklikte “ailenin korunması, başörtüsü” üzere bahisler öne çıkarıldığı için muhalefet partileri desteklemezse aleyhlerinde seçim propagandası olarak kullanılabilir, sizce bu durum onların kendilerini mecbur hissetmelerini sağlar mı?
İktidar parlamentoyu çalışmaz hale getirdi, muhalefet partilerini yok saydı, en sıradan araştırma önergelerini reddettiler, artık muhalefetten dayanak bekliyor, uzlaşmadan kelam ediyor, “Gelin anayasayı birlikte yapalım, sizi ziyaret edip söyleyelim” diyorlar. Büsbütün kendi seçmenine “Bak ne kadar kuvvetli, istediğini muhalefet partilerine yaptırıyor” demek için siyasi bir taktikten ibaret.
Bekir Bozdağ “Aileyi bayan ve erkek kurar’ diye yazacağız” diyor. Pekala, bu mevzuda bir tehlike mi var, Uygar Kanun’da aslına bakarsan belirlenmiş olan bu durumu değiştirmek isteyen mi var, nereden çıktı, hangi partiler istedi bunu? Bu bir kandırmacadır.
Türkiye’de muhalefet partilerinin tekrar “Hayır dersek bize ‘aileyi korumuyor derler’, oy kaybederiz” diyerek iktidarın bu oyununa düşeceklerine artık ben ihtimal vermiyorum. Bakın, dokunulmazlıkların Anayasa’yla kaldırılması konusunda açık açık düştüler. tekrar düşerlerse muhalefet, muhalefet olma misyonunu yapamıyor demektir. “Aileyi korumak bugüne kadar hiç aklımıza gelmemiş, birinci sefer artık geldi, o yüzden 2023’te bir anayasa yapalım ve aileyi hoş koruyalım” diye bir anayasa yapıyorum desen Türk halkının lakin yüzde 10’u, 15’i “yapalım yapalım, aileyi müdafaadan bizim anayasamızı yok sayıyoruz, bakın eksikliğini epeyce çekiyoruz” der lakin. O yüzden “aileyi koruyacağız” diye anayasa yapmaya kalkanlara katılmadığı için hiç kimse oy kaybetmez fakat AKP bugüne kadar kullandığı güçleri kullanmaya çalışır mı, çalışır alışılmış fakat bugüne kadar İstanbul seçimlerini, Ankara, İzmir, Mersin, Adana’yı alırken tıpkı güç Erdoğan da ve AKP iktidarında yok muydu, vardı. Medyanın yüzde 95’i günün 23.5 saati onları gösteriyordu. Muhalefeti terörist üzere gösterip soruşturmalar açılmıyor muydu, açılıyordu, ne oldu; iktidar biroldukça vilayette seçimi kaybetti. O yüzden ben muhalefet partilerinin bu oyuna, bu tek taraflı halk oylamasına gireceklerini varsayım etmiyorum.
“Referandum otoriterliğin aracı olabilir!”
Benim doktora tezim “referandum” üzerineydi, referandum epey demokratik bir şeydir, halka oyunu sorarsınız lakin kimi ülkelerde ve kimi rejimlerde, Türkiye’de 2007’den daha sonra olduğu üzere bunu o denli bir kullanırsınız ki; propagandası eşitsizdir, devlet bütün kurumlarıyla YSK’yı bile alet ederek o denli bir yer alır ki bir tarafta, bunun demokrasiyle uzaktan yakından alakası olmaz, tam bilakis otoriter bir rejimin yerleştirilmesi için bir araç haline dönüşür. Türkiye’de 2007, 2010 Anayasa değişikliği referandumlarında Fethullah Gülen bu biçimde hayli yakın arkadaşlarıydı, hatırlayın “Mezardan ölüleri bile kaldırın, her şeyi yapın” demişti, sonuçta o yapıldı. O günlerde kendilerine “liberal” diyenler, Osman Can’lar, televizyonlar onların üstüne kuruluyordu, tamamı “İlk kere sivil anayasa yapıyoruz, yaşasın” diyorlardı. 2017 referandumu demokratik hiç bir ülkede goremeyeceğiniz ölçüde antidemokratik şartlarda yapılmıştır, bütün televizyonların iktidara hizmet ettiği, akşamları da ismine “açık oturum” denilen güldürülerde katılan 6 kişinin 5’i iktidar ismine konuşmuş, o bile kâfi olmamıştır ki bu Türk milleti için hayli kıymetli bir göstergedir. Dünyanın diğer bir ülkesinde olsa bu kadar eşitsiz bir ortamda genelde iktidarların lehine yüzde 65-70 üzere sonuçlar çıkar, Türkiye’de yüzde 48-49 çıkmıştır, bu biçimde da devreye YSK girmiş, onun sayesinde atı alan Üsküdar’ı geçmiştir, hatırlayacaksınız. 10 yılda 3 kez inanılmaz eşitsiz referandumlar yapıldı, bir defa daha bunun yinelanmasına müsaade verilmemelidir.
“Muhalefet ‘anayasa hakkınızı 3 defa kullandınız, artık biz sizinle anayasa yapmayız’ demeli!”
■ Sanki muhalefet partilerinin baştan “Biz artık sizin bu Anayasa değişikliklerinize katılmıyoruz” mu demesi daha hakikat, yoksa “Seçim daha sonrasına bırakalım” demesi mi?
Eğer AKP esasen 330 oyu bulursa merak etmeyin hiç kimseye sormaz, o hazırlattığı anayasayı 2-3 günde Meclis’ten geçirir. Koca anayasayı nasıl yaptılar, Türk toplumu uyurken hususları gece oylatarak anayasa yaptı. Latife değil, Türk toplumu uyurken yaptılar, dünyanın bir tek demokratik ülkesini yahut yeni demokrasiye geçmiş ülkesini gösterin herkes uyurken anayasa yapmış olsun, yok bu biçimde bir şey. Bence muhalefet fazlaca net olarak şunu söylemeli; “Biz sizinle birlikte anayasa yapmayız, hakkınızı 2007’de, 2010’da, 2017’de kullandınız, artık sizden gerçek dürüst bir anayasa çıkması mümkün değildir, seçimlerde biz kazanırsak sizin üzere yapmayız, sisi de çağırırız merak etmeyin lakin siz kazanırsanız aslına bakarsan bizi çağırmadan anayasanızı yapacaksınız” demeli. Anayasa yapılacaksa ailede eşler içinde eşitlik gözeten, toplumda ömür stili farklı bölümlerin dışlanmayacağı bir anayasa olmalıdır. Fakat biz bu iktidar devrinde ne gördük; bayan ve erkek içinde eşitlik olamayacağını, hanımın “erkeğin kaburgasından doğduğunu, hanımın nazaranvinin konutta çocuk bakmak olduğunu” söylemiş olduler. Sayın Cumhurbaşkanı tekraren “Kusura bakmayın lakin bayanla erkek eşit olamaz” dedi, ötürüsıyla “aileyi koruyacağız” kelamları filan hakikat değil, “Biz LGBTİ’ye karşı koruyoruz” diyorlar, aslına bakarsan kanun açık, bugüne kadar biri “bu kanunu değiştirelim” demiş mi, bu istikamette bir teklif veren var mı? Otoriter ve totaliter ülkeler bu yapılan üzere ayırımcılıklar ve baskılar üzerine kurulmuştur, halbuki aslına bakarsanız aileler, beşerler kendilerini korurlar.