Tarihçi – müellif Prof.İlber Ortaylı, “Bazı siyasi kişilikler ihtiyatla yanlışlığı hiç ayıramazlar. İhtiyatlı olayım derken en büyük yanılgıları yaparlar.” değerlendirmesini yaptı.
Ortaylı yazısında, “Son padişah, Ankara Hükümeti’ni Tevfik Paşa’nın tavsiyelerine uyacak kadar dahi desteklemek ve yakınlaşmak siyasetini güdemedi. Hanedan etrafının en kabiliyetsiz adamı Damat Ferit’i ısrarla tutması onun yanlışı olmuştur. Tarih yolunu aldı. Kendini kurtaracak takımlar, istemeden de olsa sürüklendiğimiz lakin fazla çabuk girdiğimiz Birinci Cihan Harbi sonundaki felaketi tasfiye etmekte muvaffakiyetle davrandılar. Bu kurtuluşta Padişah Vahideddin’in ne etkin bir yararı oldu ne aktif bir faydası, ne de kendi açsından önleyici bir hareketi görüldü. Bütün korkusu İstanbul ve etrafının denetimini İngilizlerin Yunanistan’a bırakmasıydı. Şayet Yunanlılar Anadolu uğraşı olmasa yahut hafazanallah muvaffakiyete ulaşamasak bu misyonu alırlardı ve Türk vatanının geleceği de feci bir noktaya sürüklenirdi.” fikrini lisana getirdi.
Ortaylı şu tabirleri kullandı:
“Bazı siyasi kişilikler ihtiyatla yanlışlığı hiç ayıramazlar. İhtiyatlı olayım derken en büyük yanılgıları yaparlar. Birinci Cihan Harbi daha sonrası dört sene bu türlü sürdü. Asında Cumhuriyet kurulmadan evvelden daha 1921 sonunda gelecek ortaya çıkmıştı. Fransız işgal kumandanı Mareşal Franchet d’Espèrey haklıydı. Gelecek ve iktidar, İstanbul’daki ihtiyar Türklere değil, Anadolu’daki genç Türklere aitti.”
Ortaylı yazısında, “Son padişah, Ankara Hükümeti’ni Tevfik Paşa’nın tavsiyelerine uyacak kadar dahi desteklemek ve yakınlaşmak siyasetini güdemedi. Hanedan etrafının en kabiliyetsiz adamı Damat Ferit’i ısrarla tutması onun yanlışı olmuştur. Tarih yolunu aldı. Kendini kurtaracak takımlar, istemeden de olsa sürüklendiğimiz lakin fazla çabuk girdiğimiz Birinci Cihan Harbi sonundaki felaketi tasfiye etmekte muvaffakiyetle davrandılar. Bu kurtuluşta Padişah Vahideddin’in ne etkin bir yararı oldu ne aktif bir faydası, ne de kendi açsından önleyici bir hareketi görüldü. Bütün korkusu İstanbul ve etrafının denetimini İngilizlerin Yunanistan’a bırakmasıydı. Şayet Yunanlılar Anadolu uğraşı olmasa yahut hafazanallah muvaffakiyete ulaşamasak bu misyonu alırlardı ve Türk vatanının geleceği de feci bir noktaya sürüklenirdi.” fikrini lisana getirdi.
Ortaylı şu tabirleri kullandı:
“Bazı siyasi kişilikler ihtiyatla yanlışlığı hiç ayıramazlar. İhtiyatlı olayım derken en büyük yanılgıları yaparlar. Birinci Cihan Harbi daha sonrası dört sene bu türlü sürdü. Asında Cumhuriyet kurulmadan evvelden daha 1921 sonunda gelecek ortaya çıkmıştı. Fransız işgal kumandanı Mareşal Franchet d’Espèrey haklıydı. Gelecek ve iktidar, İstanbul’daki ihtiyar Türklere değil, Anadolu’daki genç Türklere aitti.”