Çalışma Bakanlığı ile Memur Sen içinde 10 Mayıs’ta yapılacak kritik ek gösterge toplantısı öncesi oyuncular, opera, bale, orkestra sanatkarları seslerini yükseltmeye başladı. Oyuncu Reha Özcan, “Eskiden bir sanatkarın yapması gerekenleri yapabiliyorduk. Artık yalnızca hayatımızı idame ettirme gayemizi oluşturdular. Emekli arkadaşlarımın durumları müthiş, açlık düzeyinde. Neyin intikamını alıyorlar bilmiyoruz” diye konuştu. Özcan, “Biz devletin oyuncularıyız, hükümetin değil” dedi.
Sözcü’den Yusuf Demir’e konuşan Özcan, Türkiye’de sanat ve sanatkarın durumuyla ilgili çarpıcı tespitler yaptı. “1987 yılında Devlet Tiyatrosu’na girdiğimizde milletvekilleriyle tıpkı maaşı alıyorduk. bu biçimde orta direk diye bir kavram vardı. bu türlü de orta direği temsil ediyorduk. Masraflarımızı karşılayabiliyorduk. Bir sanatkarın yapması gereken şeyleri yapabiliyorduk” diyen Özcan, meslek tarifinin hakikat yapılmadığı için kasvetler yaşandığını söylemiş oldu. “Biz devletin oyuncularıyız, hükümetin oyuncuları değiliz” diyen Özcan, “Atatürk cumhuriyetinin unsurlarına dayalı bir devlete hizmet ediyoruz. Bir hükümete hizmet etmiyoruz. Devlet, bizimle bu ülkenin aydınlık sanatkarları olduğumuz için mukavele imzalıyor. Yoksa bir hükümetin sözcülüğünü yapmak için değil” sözlerini kullandı.
“Sadece hayatımızı idame ettirme gayemizi oluşturdular”
“Fakat bu evrildi, devşirildi” diyen Özcan kelamlarının devamında şunları kaydetti:
“Sözleşmelerde, kendini müdafaa sistemini oluştururken oyuncunun haklarını aslına bakarsanız muhafazalı. Bizim bunları talep etmemiz aslına bakarsanız bizim için abesle iştigal. Zira bizim yapmamız gereken epey değerli şeyler varken, lütuf eder üzere yüzde 10’luk, yüzde 20’lik artırımlarla bizim aslına bakarsan kendimizi geliştirme gayemizi ortadan kaldırıp yalnızca hayatımızı idame ettirme gayemizi oluşturdular.
“Emekli parasıyla geçinen arkadaşlarımın durumu korkunç”
Yetenekli ve piyasada da iş bulabilen oyuncuların birden fazla, çabucak emekli oluyor benim üzere. Ben 2016 yılında emekli oldum ve o günden beri fazlaca huzurluyum. Fakat emekli parasıyla geçinen arkadaşlarım var kurumda durumları dehşetli. Emekli maaşlarıyla geçinen bir aktör düşünemiyorum, geçinemez… Hele hele çoluğu çocuğu var ise ve bakmakla yükümlüyse…
“Emekli oyuncu açlık seviyesinde”
Şu anda 7 bin lira emekli maaşı, 1’in 4’ünden emekli olduğu zaman… Bu da Türkiye kaidelerinde yüksek bir meblağ ama, korkunç… Zira esasen emekli olmuş bir insan mutsuz bir insandır ve bu biçimde bir maaşla yalnızca ömrünü idame edecek olsa… Zira yalnızca emekli ikramiyenizle konut falan alamıyorsunuz artık. O eskidendi bizim babalarımız dedelerimiz alıyordu. Şu anda kirada oturmak zorunda olan ve bir tane çocuğu olsa, onun ömrüne, eğitimine hizmet etmeye çalışsa açlık düzeyinde olacaktır.
“Neyin intikamını alıyorlar”
Açlık düzeyinde bir beşere sanatçı söylemiş olduğinizde, ki sanatçı demek o kadar kolay bir şey değil… Bunu kendilerine ar nazaranbiliyorlarsa ben onlar ismine utanırım. hayatımızda birfazlaca vakit olduğu gibi… Diğerleri ismine utanmak zorunda kaldığımız gibi… Ve bu küçümseyici haller da hayli berbat. Bir şeylerin daima intikamının alınması, rövanşının alınması da beğenilen değil. Kimden neyin intikamını alıyorlar, onu da bilmiyoruz. Lakin bu güzel bir şey değil.”
“Sanatçı, mevcut sistem için sanırım bir tehdit oluşturuyor”
Özcan, “niçin bu hale gelindi?” sorusuna da şu biçimde cevap verdi:
“Çünkü sanatçı kelamını söyleyen, ve kendisini temsil eden insandır. Ferdi örgütlenmelere inanır, ümmetçi örgütlenme ortasında yer almaz. Gerçek manada Atatürk prensiplerine bağlı bir sanatçı… ötürüsıyla bu da mevcut sistem için sanırım bir tehdit oluşturuyor. O yüzden de insanları açlıkla terbiye etmeyi öğreten yakın bir coğrafyada yaşadığımız için bu türlü onları etkisiz hale getirebileceklerini düşünüyorlar sanırım. Lakin bu yalnızca bugünle ilgili değil. Devlet Tiyatrosu kurulduğundan beri her vakit bunlar vardı. Zira bunlar bugünün problemleri değil. Şayet devlet kendi ortasında kendi yapılanmalarını daha özerk, özgün ve aydınlık bir ülke hasretiyle yapsaydı bugün bunları konuşmuyor olurduk. Yani bu son 2003 yılından beri gelişen bir şey değil. Bu 1980’de de bu biçimdeydi, kurulduğundan beri bu biçimdeydi. hiçbir vakit yapılmamış. Biz kuruma girdiğimiz vakit 1441 sayılı kanun kaldırılsın, bu biçimde bir kanun mu olur derken…. Emekli olurken ne olur 1441 sayılı kanun kalsın durumundaydık.”
“Bizi dışlamanın kimseye yararı yok”
Özcan, “Çözümü kendisini geliştirmek isteyen ve bu ülkeye faydalı olmak isteyen, gerçek manada zekasını entellektüelliğine ve yeterliliğine güvenmek zorunda oldukları bir kümesi dışlamanın kimseye bir yararı olmayacağını görmeleri gerekiyor” diye konuştu.
Röportajın tamamını okumak için .
Sözcü’den Yusuf Demir’e konuşan Özcan, Türkiye’de sanat ve sanatkarın durumuyla ilgili çarpıcı tespitler yaptı. “1987 yılında Devlet Tiyatrosu’na girdiğimizde milletvekilleriyle tıpkı maaşı alıyorduk. bu biçimde orta direk diye bir kavram vardı. bu türlü de orta direği temsil ediyorduk. Masraflarımızı karşılayabiliyorduk. Bir sanatkarın yapması gereken şeyleri yapabiliyorduk” diyen Özcan, meslek tarifinin hakikat yapılmadığı için kasvetler yaşandığını söylemiş oldu. “Biz devletin oyuncularıyız, hükümetin oyuncuları değiliz” diyen Özcan, “Atatürk cumhuriyetinin unsurlarına dayalı bir devlete hizmet ediyoruz. Bir hükümete hizmet etmiyoruz. Devlet, bizimle bu ülkenin aydınlık sanatkarları olduğumuz için mukavele imzalıyor. Yoksa bir hükümetin sözcülüğünü yapmak için değil” sözlerini kullandı.
“Sadece hayatımızı idame ettirme gayemizi oluşturdular”
“Fakat bu evrildi, devşirildi” diyen Özcan kelamlarının devamında şunları kaydetti:
“Sözleşmelerde, kendini müdafaa sistemini oluştururken oyuncunun haklarını aslına bakarsanız muhafazalı. Bizim bunları talep etmemiz aslına bakarsanız bizim için abesle iştigal. Zira bizim yapmamız gereken epey değerli şeyler varken, lütuf eder üzere yüzde 10’luk, yüzde 20’lik artırımlarla bizim aslına bakarsan kendimizi geliştirme gayemizi ortadan kaldırıp yalnızca hayatımızı idame ettirme gayemizi oluşturdular.
“Emekli parasıyla geçinen arkadaşlarımın durumu korkunç”
Yetenekli ve piyasada da iş bulabilen oyuncuların birden fazla, çabucak emekli oluyor benim üzere. Ben 2016 yılında emekli oldum ve o günden beri fazlaca huzurluyum. Fakat emekli parasıyla geçinen arkadaşlarım var kurumda durumları dehşetli. Emekli maaşlarıyla geçinen bir aktör düşünemiyorum, geçinemez… Hele hele çoluğu çocuğu var ise ve bakmakla yükümlüyse…
“Emekli oyuncu açlık seviyesinde”
Şu anda 7 bin lira emekli maaşı, 1’in 4’ünden emekli olduğu zaman… Bu da Türkiye kaidelerinde yüksek bir meblağ ama, korkunç… Zira esasen emekli olmuş bir insan mutsuz bir insandır ve bu biçimde bir maaşla yalnızca ömrünü idame edecek olsa… Zira yalnızca emekli ikramiyenizle konut falan alamıyorsunuz artık. O eskidendi bizim babalarımız dedelerimiz alıyordu. Şu anda kirada oturmak zorunda olan ve bir tane çocuğu olsa, onun ömrüne, eğitimine hizmet etmeye çalışsa açlık düzeyinde olacaktır.
“Neyin intikamını alıyorlar”
Açlık düzeyinde bir beşere sanatçı söylemiş olduğinizde, ki sanatçı demek o kadar kolay bir şey değil… Bunu kendilerine ar nazaranbiliyorlarsa ben onlar ismine utanırım. hayatımızda birfazlaca vakit olduğu gibi… Diğerleri ismine utanmak zorunda kaldığımız gibi… Ve bu küçümseyici haller da hayli berbat. Bir şeylerin daima intikamının alınması, rövanşının alınması da beğenilen değil. Kimden neyin intikamını alıyorlar, onu da bilmiyoruz. Lakin bu güzel bir şey değil.”
“Sanatçı, mevcut sistem için sanırım bir tehdit oluşturuyor”
Özcan, “niçin bu hale gelindi?” sorusuna da şu biçimde cevap verdi:
“Çünkü sanatçı kelamını söyleyen, ve kendisini temsil eden insandır. Ferdi örgütlenmelere inanır, ümmetçi örgütlenme ortasında yer almaz. Gerçek manada Atatürk prensiplerine bağlı bir sanatçı… ötürüsıyla bu da mevcut sistem için sanırım bir tehdit oluşturuyor. O yüzden de insanları açlıkla terbiye etmeyi öğreten yakın bir coğrafyada yaşadığımız için bu türlü onları etkisiz hale getirebileceklerini düşünüyorlar sanırım. Lakin bu yalnızca bugünle ilgili değil. Devlet Tiyatrosu kurulduğundan beri her vakit bunlar vardı. Zira bunlar bugünün problemleri değil. Şayet devlet kendi ortasında kendi yapılanmalarını daha özerk, özgün ve aydınlık bir ülke hasretiyle yapsaydı bugün bunları konuşmuyor olurduk. Yani bu son 2003 yılından beri gelişen bir şey değil. Bu 1980’de de bu biçimdeydi, kurulduğundan beri bu biçimdeydi. hiçbir vakit yapılmamış. Biz kuruma girdiğimiz vakit 1441 sayılı kanun kaldırılsın, bu biçimde bir kanun mu olur derken…. Emekli olurken ne olur 1441 sayılı kanun kalsın durumundaydık.”
“Bizi dışlamanın kimseye yararı yok”
Özcan, “Çözümü kendisini geliştirmek isteyen ve bu ülkeye faydalı olmak isteyen, gerçek manada zekasını entellektüelliğine ve yeterliliğine güvenmek zorunda oldukları bir kümesi dışlamanın kimseye bir yararı olmayacağını görmeleri gerekiyor” diye konuştu.
Röportajın tamamını okumak için .