Kürtçe tiyatro oyunu göskavramının yasaklanmasına karşı açılan davada mahkeme, ‘ret’ sonucunı verdi. Mahkeme öne sürülen sebebinde, ‘devletin devamlılığı’ vurgusunda bulundu.
Şanlıurfa Valiliği’nin, Şanlıurfa Barosu tarafınca 14 Kasım 2020 tarihinde Tahir Elçi Konferans Salonu’nda sahnelenmesi beklenen Teatra Jiyana Nu’nun “Bêrû Klakson Borizan Girt” isimli Kürtçe tiyatro oyununun yasaklamasıyla ilgili mahkeme sonucunı verdi. Urfa Valiliği’nin yasaklama sonucuna ait avukatlar Ali Arslan ve Hidayet Enmek, Urfa Valiliği’ne, yasaklama sonucunın kaldırılması istikametinden müracaatta bulundu. Valilik ise yapılan başvuruyu, “Herhangi bir sürecin tesis edilemeyeceği” nedeni öne sürülerek reddetti. Yönetim Mahkemesi de iptal davası başvurusunu reddetti.
Mahkemeye taşındı
Valiliğin ret sonucu akabinde avukatlar sonucun iptaline ait Urfa Yönetim Mahkemesi’ne 12 Şubat 2021 tarihinde müracaatta bulunarak dava açtı. Avukatlar müracaatlarında, oyunun Türkiye’nin çeşitli vilayetlerinde sahnelendiğini, yasaklamanın Anayasa, Avrupa İnsan Hakları Kontratı (AİHS) kararlarına ve demokratik toplum gereklerine karşıt olduğunu, yıllardır bu oyunun tekraren sahnelendiğini, salt Kürtçe sergilenmesi niçiniyle yasaklandığını, bununda eşitlik prensibine alışılmamış olduğunu belirterek, sonucun iptal edilmesini istedi.
Mezopotamya Haber Ajansı’nda Müjdat Can’ın haberine nazaran, Urfa 2’nci Yönetim Mahkemesi, iptal davasında 14 ay daha sonra karar verdi. Mahkeme, Teatra Jiyan Nu isimli tiyatro kümesinin Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) ile MKM’nin ise PKK ile iltisaklı olduğunu tez etti. Mahkeme, “terörle” gayretin daha aktif bir biçimde sürdürülebilmesi, ulusal güvenlik ve devletin devamlılığını sağlamak için kamu hizmetini yürütmekle nazaranvli olan yönetimin hususun hassasiyeti gereği takdir ytesirinin geniş tutulması gerektiğini, anılan tiyatro oyununun sahnelenmesinin yasaklanması ile “terör” ile iltisaklı yapıların desteklenmesi ve “teröre” takviye sağlanmasının önüne geçilmek istenildiğinin anlaşıldığını ileri sürdü. Mahkeme, MKM ile irtibatı niçiniyle Teatra Jiyana Nu isimli küme tarafınca “Berû Klakson Borizan Girt” isimli tiyatro oyununun sahnelenmesinin vilayet merkezi ve ilçeler dahil olmak üzere Urfa coğrafik sonları içerisinde süresiz olarak yasaklanmasına yönelik tesis olunan dava konusunun, süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığını sav ederek, iptal davasının reddine karar verdi.
Avukatlar, sonucu istinaf etmek için Bölge Adliye Yönetim Mahkemesi’ne taşıyacak.
“Evrensel hukuk unsurlarına aykırı”
Mahkemenin sonucuna ait konuşan avukat Hidayet Enmek, Kürtçe tiyatronun yasaklanmasının Kürt lisanı ve külçeşidinin yasaklanması manasına geldiğini söylemiş oldu. Enmek, “senelerdır Kürt kimliğine, kültürüne, lisanına karşı yürütülen asimilasyon siyasetlerinden bağımsız düşünülemez. Bu toprakların kadim halkı Kürtlerin uğramış olduğu bu baskıcı siyasetler AİHS kararlarına, kozmik hukuk prensiplerine de aykırıdır” diye konuştu.
Yönetim Mahkemesi’nin vermiş olduğu kararla tiyatro oyununun salt Kürtçe oynanmasının devletin devamlılığına nasıl bir ziyan verdiğini soran Enmek, “Bunu anlamakta zorluk çektiğimiz üzere Kürt’e ve Kürt lisanına karşı siyasetlerden bağımsız olmadığını, mahkemelerin de bu siyasetlerden bağımsız olmadığını, bir kere daha görmüş olduk. Buradaki tek sorun oyunun İtalyan Dario Fo tarafınca yazılmış olması değil, Kürtçe oynanmasıdır” dedi.
“Ret öne sürülen nedeni, tiyatro oyunun içeriği değil, tiyatro oyununun sahneleneceği lisan ve sahneleyenlerin kimliğidir”
Avukat Ali Arslan ise mahkemenin sonucunın üniversal hukuk prensipleri bir yana; taban hukuk standartlarının ötesinde, Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana Kürt lisanı üzerinde uygulanan asimilasyon siyasetinin yansıması olduğunu söylemiş oldu. Mahkemenin ret öne sürülen sebebinde Teatra Jiyana Nû kümesinin MKM ile iltisaklı, MKM’nin de PKK ile iltisaklı olduğunun açıklandığini söz eden Arslan, “ötürüsıyla ret öne sürülen sebebi, tiyatro oyunun içeriği değil, tiyatro oyununun sahneleneceği lisan ve sahneleyenlerin kimliğidir. Özetle, bu karar Süleyman Soylu’nun ‘Hukuk gerimizden gelir’ telaffuzunun karşılık bulmuş halidir” dedi.
Ne olmuştu?
Teatra Jiyana Nu tarafınca İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Kent Tiyatroları tarafınca salgın devrinde özel tiyatrolara dayanak projesi kapsamında Gaziosmanpaşa Sahnesi’nde 13 Ekim 2020 tarihinde sahnelenmesi beklenen oyun, saatler kala Gaziosmanpaşa Kaymakamlığı tarafınca “Kamu nizamını bozabileceği” öne sürülen sebebi ile yasaklanmıştı. İçişleri Bakan Yardımcısı İsmail Çataklı İtalyan Dario Fo’nun yazdığı oyun için “PKK propagandası” demişti. İstanbul Valiliği oyunun “PKK propagandası” içerdiği öne sürülen sebebi ile oyuncular hakkında isimli sürecin başlatıldığını açıklamış, yasaklama sonucuna biroldukça etraftan reaksiyon gelmişti.
Şanlıurfa Valiliği’nin, Şanlıurfa Barosu tarafınca 14 Kasım 2020 tarihinde Tahir Elçi Konferans Salonu’nda sahnelenmesi beklenen Teatra Jiyana Nu’nun “Bêrû Klakson Borizan Girt” isimli Kürtçe tiyatro oyununun yasaklamasıyla ilgili mahkeme sonucunı verdi. Urfa Valiliği’nin yasaklama sonucuna ait avukatlar Ali Arslan ve Hidayet Enmek, Urfa Valiliği’ne, yasaklama sonucunın kaldırılması istikametinden müracaatta bulundu. Valilik ise yapılan başvuruyu, “Herhangi bir sürecin tesis edilemeyeceği” nedeni öne sürülerek reddetti. Yönetim Mahkemesi de iptal davası başvurusunu reddetti.
Mahkemeye taşındı
Valiliğin ret sonucu akabinde avukatlar sonucun iptaline ait Urfa Yönetim Mahkemesi’ne 12 Şubat 2021 tarihinde müracaatta bulunarak dava açtı. Avukatlar müracaatlarında, oyunun Türkiye’nin çeşitli vilayetlerinde sahnelendiğini, yasaklamanın Anayasa, Avrupa İnsan Hakları Kontratı (AİHS) kararlarına ve demokratik toplum gereklerine karşıt olduğunu, yıllardır bu oyunun tekraren sahnelendiğini, salt Kürtçe sergilenmesi niçiniyle yasaklandığını, bununda eşitlik prensibine alışılmamış olduğunu belirterek, sonucun iptal edilmesini istedi.
Mezopotamya Haber Ajansı’nda Müjdat Can’ın haberine nazaran, Urfa 2’nci Yönetim Mahkemesi, iptal davasında 14 ay daha sonra karar verdi. Mahkeme, Teatra Jiyan Nu isimli tiyatro kümesinin Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) ile MKM’nin ise PKK ile iltisaklı olduğunu tez etti. Mahkeme, “terörle” gayretin daha aktif bir biçimde sürdürülebilmesi, ulusal güvenlik ve devletin devamlılığını sağlamak için kamu hizmetini yürütmekle nazaranvli olan yönetimin hususun hassasiyeti gereği takdir ytesirinin geniş tutulması gerektiğini, anılan tiyatro oyununun sahnelenmesinin yasaklanması ile “terör” ile iltisaklı yapıların desteklenmesi ve “teröre” takviye sağlanmasının önüne geçilmek istenildiğinin anlaşıldığını ileri sürdü. Mahkeme, MKM ile irtibatı niçiniyle Teatra Jiyana Nu isimli küme tarafınca “Berû Klakson Borizan Girt” isimli tiyatro oyununun sahnelenmesinin vilayet merkezi ve ilçeler dahil olmak üzere Urfa coğrafik sonları içerisinde süresiz olarak yasaklanmasına yönelik tesis olunan dava konusunun, süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığını sav ederek, iptal davasının reddine karar verdi.
Avukatlar, sonucu istinaf etmek için Bölge Adliye Yönetim Mahkemesi’ne taşıyacak.
“Evrensel hukuk unsurlarına aykırı”
Mahkemenin sonucuna ait konuşan avukat Hidayet Enmek, Kürtçe tiyatronun yasaklanmasının Kürt lisanı ve külçeşidinin yasaklanması manasına geldiğini söylemiş oldu. Enmek, “senelerdır Kürt kimliğine, kültürüne, lisanına karşı yürütülen asimilasyon siyasetlerinden bağımsız düşünülemez. Bu toprakların kadim halkı Kürtlerin uğramış olduğu bu baskıcı siyasetler AİHS kararlarına, kozmik hukuk prensiplerine de aykırıdır” diye konuştu.
Yönetim Mahkemesi’nin vermiş olduğu kararla tiyatro oyununun salt Kürtçe oynanmasının devletin devamlılığına nasıl bir ziyan verdiğini soran Enmek, “Bunu anlamakta zorluk çektiğimiz üzere Kürt’e ve Kürt lisanına karşı siyasetlerden bağımsız olmadığını, mahkemelerin de bu siyasetlerden bağımsız olmadığını, bir kere daha görmüş olduk. Buradaki tek sorun oyunun İtalyan Dario Fo tarafınca yazılmış olması değil, Kürtçe oynanmasıdır” dedi.
“Ret öne sürülen nedeni, tiyatro oyunun içeriği değil, tiyatro oyununun sahneleneceği lisan ve sahneleyenlerin kimliğidir”
Avukat Ali Arslan ise mahkemenin sonucunın üniversal hukuk prensipleri bir yana; taban hukuk standartlarının ötesinde, Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana Kürt lisanı üzerinde uygulanan asimilasyon siyasetinin yansıması olduğunu söylemiş oldu. Mahkemenin ret öne sürülen sebebinde Teatra Jiyana Nû kümesinin MKM ile iltisaklı, MKM’nin de PKK ile iltisaklı olduğunun açıklandığini söz eden Arslan, “ötürüsıyla ret öne sürülen sebebi, tiyatro oyunun içeriği değil, tiyatro oyununun sahneleneceği lisan ve sahneleyenlerin kimliğidir. Özetle, bu karar Süleyman Soylu’nun ‘Hukuk gerimizden gelir’ telaffuzunun karşılık bulmuş halidir” dedi.
Ne olmuştu?
Teatra Jiyana Nu tarafınca İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Kent Tiyatroları tarafınca salgın devrinde özel tiyatrolara dayanak projesi kapsamında Gaziosmanpaşa Sahnesi’nde 13 Ekim 2020 tarihinde sahnelenmesi beklenen oyun, saatler kala Gaziosmanpaşa Kaymakamlığı tarafınca “Kamu nizamını bozabileceği” öne sürülen sebebi ile yasaklanmıştı. İçişleri Bakan Yardımcısı İsmail Çataklı İtalyan Dario Fo’nun yazdığı oyun için “PKK propagandası” demişti. İstanbul Valiliği oyunun “PKK propagandası” içerdiği öne sürülen sebebi ile oyuncular hakkında isimli sürecin başlatıldığını açıklamış, yasaklama sonucuna biroldukça etraftan reaksiyon gelmişti.