Avrupa Kurulu İnsan Hakları Komiseri Dunja Mijatovic, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Osman Kavala sonucunın uygulanışının kontrolü kapsamında Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi tarafınca 2 Şubat 2022 tarihinde başlatılan ihlal prosedüründe müdahil taraf olarak görüş sundu.
Mijatovic, AİHM’ye ilettiği görüşte, Türk makamlarının, Kavala’yı hür bırakmayarak “AİHM sonucunı yerine getirme yükümlülüğüne uymadığını” savundu.
Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin ihlal prosedürü başlatmadan evvel, AİHM kararlarının bağlayıcılığı konusunda Ankara’yı 7 karar ve 2 orta kararla uyardığını hatırlatan Mijatovic, Türk makamlarını, “Kavala’nın hür kalmasını engellemek için adım atmak”, “AİHM sonucunın sonuçları ve ruhuna uyuşmayan halde hareket etmek” ve “iyi niyetli davranmamakla” suçladı.
Yeni hukuksal sınıflandırma
Mijatovic, “yeni bir türel sınıflandırmayla, daha evvel tutukluluk halini gerekçelendirme açısından yetersiz görülen olaylara ait yeni ceza soruşturması başlatılarak Kavala’nın özgürlük hakkının engellendiği” iletisi verdi. Yeni soruşturmadaki kimi suçlamaların bundan evvelkinde de olduğunu belirten Mijatovic, AİHM’nin “makul şüphe” kavramıyla ilgili yerleşik içtihadını hatırlattı. Anayasa Mahkemesi önündeki Kavala davasında 15 yargıçtan 7’sinin hak ihlali olduğu istikametinde oy kullandığını kaydetti.
Komiser Mijatovic yazılı görüşte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kavala hakkındaki beraat sonucuna reaksiyonu ve beraat sonucunı veren üç hakim hakkındaki disiplin soruşturmasına da yer verdi. Buna karşın savcılığın, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden kaynaklanan yükümlülüklerini görmzeden geldiğini ve AİHM sonucuna karşın Kavala hakkındaki ceza soruşturmasını “aynı delil ve olgular temelinde” sürdürme sonucu aldığını not etti.
Casusluk suçlaması
Mijatovic, “Casusluk suçlaması yalnızca Kavala’yı mahpusta tutma maksadıyla yerleştirildi. Bu ve savcının tutuklama talebinin vakit içindeması bu gayenin AİHM’nin bağlayıcı bir sonucunı yerine getirmenin üstünde tutulduğunu açıkça göstermektedir” sözlerini kullandı.
Üst seviye devlet yetkililerinin Kavala’nın özgür bırakılmasına karşı devamlı kamusal beyanda bulunmalarının “sadece suçsuzluk karinesi prensibiyle bağdaşmayıp, hem de, AİHM sonucunda açıklandıği üzere, Kavala’nın devam eden tutukluluğunun (hukuk dışı) öbür niçinlere dayandığının da teyidi” olduğunu söz eden Mijatovic, bu durumu resmi makamların “iyi niyetli davranmadıklarının” göstergesi olarak tanımladı.
AİHM sonucu ne demişti?
AİHM’nin 12 Mayıs 2020 tarihinde katılaşan sonucunda, Kavala’nın “bir kabahat işlediğine dair makul kuşku olmadığı”; Kavala hakkında “Anayasa Mahkemesi’nin acele bir yargı kontrolü gerçekleştirmediği”; Kavala’nın özgürlüğüne getirilen kısıtlamanın “suç işlediğine dair makul kuşku niçiniyle yetkili bir isimli makam önüne çıkarılma hedefinden öteki bir gaye ile uygulandığı” ve bu durumun “insan hakları savunucularının çalışmaları üzerinde caydırıcı tesire sahip olduğu” kararına varılmıştı.
AİHM bu sonuçlardan yola çıkarak, 1’e karşı 6 oyla, “Kavala’nın tutukluluğunun bitmiş oldurilmesi ve bir an evvel hür bırakılması için Türk hükümeti tarafınca tüm tedbirlerin alınması gerektiğine” hükmetmişti. AİHM’nin bu sonucuna Ankara’nın yaptığı itiraz kabul edilmemişti.
Ankara’nın karar gereği Kavala’yı hür bırakmaması üzerine, Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi ihlal prosedürü ismi verilen süreci başlatıp AİHM’den görüş talep etmişti. AİHM’nin bu yıl sonundan evvel görüşünü açıklaması bekleniyor.
Mijatovic, AİHM’ye ilettiği görüşte, Türk makamlarının, Kavala’yı hür bırakmayarak “AİHM sonucunı yerine getirme yükümlülüğüne uymadığını” savundu.
Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin ihlal prosedürü başlatmadan evvel, AİHM kararlarının bağlayıcılığı konusunda Ankara’yı 7 karar ve 2 orta kararla uyardığını hatırlatan Mijatovic, Türk makamlarını, “Kavala’nın hür kalmasını engellemek için adım atmak”, “AİHM sonucunın sonuçları ve ruhuna uyuşmayan halde hareket etmek” ve “iyi niyetli davranmamakla” suçladı.
Yeni hukuksal sınıflandırma
Mijatovic, “yeni bir türel sınıflandırmayla, daha evvel tutukluluk halini gerekçelendirme açısından yetersiz görülen olaylara ait yeni ceza soruşturması başlatılarak Kavala’nın özgürlük hakkının engellendiği” iletisi verdi. Yeni soruşturmadaki kimi suçlamaların bundan evvelkinde de olduğunu belirten Mijatovic, AİHM’nin “makul şüphe” kavramıyla ilgili yerleşik içtihadını hatırlattı. Anayasa Mahkemesi önündeki Kavala davasında 15 yargıçtan 7’sinin hak ihlali olduğu istikametinde oy kullandığını kaydetti.
Komiser Mijatovic yazılı görüşte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kavala hakkındaki beraat sonucuna reaksiyonu ve beraat sonucunı veren üç hakim hakkındaki disiplin soruşturmasına da yer verdi. Buna karşın savcılığın, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden kaynaklanan yükümlülüklerini görmzeden geldiğini ve AİHM sonucuna karşın Kavala hakkındaki ceza soruşturmasını “aynı delil ve olgular temelinde” sürdürme sonucu aldığını not etti.
Casusluk suçlaması
Mijatovic, “Casusluk suçlaması yalnızca Kavala’yı mahpusta tutma maksadıyla yerleştirildi. Bu ve savcının tutuklama talebinin vakit içindeması bu gayenin AİHM’nin bağlayıcı bir sonucunı yerine getirmenin üstünde tutulduğunu açıkça göstermektedir” sözlerini kullandı.
Üst seviye devlet yetkililerinin Kavala’nın özgür bırakılmasına karşı devamlı kamusal beyanda bulunmalarının “sadece suçsuzluk karinesi prensibiyle bağdaşmayıp, hem de, AİHM sonucunda açıklandıği üzere, Kavala’nın devam eden tutukluluğunun (hukuk dışı) öbür niçinlere dayandığının da teyidi” olduğunu söz eden Mijatovic, bu durumu resmi makamların “iyi niyetli davranmadıklarının” göstergesi olarak tanımladı.
AİHM sonucu ne demişti?
AİHM’nin 12 Mayıs 2020 tarihinde katılaşan sonucunda, Kavala’nın “bir kabahat işlediğine dair makul kuşku olmadığı”; Kavala hakkında “Anayasa Mahkemesi’nin acele bir yargı kontrolü gerçekleştirmediği”; Kavala’nın özgürlüğüne getirilen kısıtlamanın “suç işlediğine dair makul kuşku niçiniyle yetkili bir isimli makam önüne çıkarılma hedefinden öteki bir gaye ile uygulandığı” ve bu durumun “insan hakları savunucularının çalışmaları üzerinde caydırıcı tesire sahip olduğu” kararına varılmıştı.
AİHM bu sonuçlardan yola çıkarak, 1’e karşı 6 oyla, “Kavala’nın tutukluluğunun bitmiş oldurilmesi ve bir an evvel hür bırakılması için Türk hükümeti tarafınca tüm tedbirlerin alınması gerektiğine” hükmetmişti. AİHM’nin bu sonucuna Ankara’nın yaptığı itiraz kabul edilmemişti.
Ankara’nın karar gereği Kavala’yı hür bırakmaması üzerine, Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi ihlal prosedürü ismi verilen süreci başlatıp AİHM’den görüş talep etmişti. AİHM’nin bu yıl sonundan evvel görüşünü açıklaması bekleniyor.