1915 yılında 24 Nisan’dan itibaren Osmanlı Ermenilerinin “tehcir” edilmesi sonucunın akabinde 107 yıl evvel yaşanan katliamda hayatını yitirenler anılıyor. İnsan Hakları Derneği 24 Nisan açıklamasında, “1915 soykırımından bu yana bu topraklar gün yüzü görmedi. Yeni soykırımlar, kanla bastırılan direnişler, darbeler, savaşta yitirilen canlar, cezaevlerinde ağır insan hakları ihlalleri, hukukun ve demokrasinin her devirde ayaklar altına alınması, ekonomik çöküntüler, derin yoksulluk, insanların açlıkla sınanması, bunların hepsi, bu toprakların soykırım ve inkârlarıyla lanetlenmesinin kararı.” değerlendirmesini yaptı.
Açıklamada, “Birinci Dünya Savaşı’nın hemilk öncesinde İstanbul Ermeni Patrikhanesi’nin bilgilerine göre Osmanlı İmparatorluğu’nda yaklaşık 2 milyon Ermeni yaşıyordu. Kent, kasaba, mahalle, köy olarak batıdan doğuya, kuzeyden güneye, Küçük Asya’nın her yerinde tam 2925 Ermeni yerleşimi bulunuyordu. Buralarda yaşayan Ermeni cemaatlerinin 1996 okulu, 173.000 erkek ve kız öğrencisi, 2538 kilise ve manastırı vardı. 1915’te başlayan soykırım ve daha sonrasında, hatta cumhuriyet periyodundaki siyasetler kararında yerleşim yerlerinden geriye hiç biri kalmadı. Kalanlar da artık Ermeni yerleşimi değildi. 60 bin civarında olduğu kestirim edilen bugünkü Ermeni nüfusu, en ağır olarak İstanbul olmak üzere, büyük sıklıkla üç büyük kente dağılmış olarak yaşıyor. Devlet Ermenileri imha etmekle kalmadı, izlerini de sildi. şahsier yalnızca tabiat şartlarının tahribine bırakılmakla kalmadı, topa tutularak, dinamitlenerek yıkıldı. Anadolu’daki okulların hiç biri artık yok.” tabiri kullanıldı.
Açıklamada şunlar kaydedildi:
“Soykırımda yalnızca beşerler kitleler halinde katledilmedi; okulları, kiliseleri, mezarlıkları, manastırları, iş yerleri ile tüm toplumsal doku yok edildi.
“1915’te başlayan süreçte Anadolu’nun başka Hıristiyan halkları, Süryaniler, Pontoslu ve Küçük Asyalı Rumlar da soykırıma uğratıldı. 20. yüzyılın başında bugünkü Türkiye hudutları ortasında her beş şahıstan biri yani nüfusun yüzde 20’si Hıristayan, Yahudi ya da Ezidi üzere farklı dinî inançlara sahipti. Bugün bu oran binde teğin altında.
Soykırım sadece tüyler ürperten katliamlardan, ırmaklardan ölülerin akmasından, vadilerin parçalanmış insan vücutlarıyla dolmasından ibaret değil. Soykırım, mevtin tercih edildiği, mevtin kurtuluş olduğu insanın insanlıktan çıkarıldığı dehşetli bir sürgünden, yollarda akına uğrama, açlık, hastalık ve tecavüzden, jenerasyondan jenerasyona aktarılan derin bir yaradan, tanım edilemez, telafi edilemez, bağışlanamaz bir zulümden ibaret de değil. Soykırım bununla birlikte soygun, palavra, yağma, muazzam bir hırsızlık. Hırsızlık soykırım kurbanlarının, kıymeti hesaplanamayacak bu boyutlardaki taşınmaz mallarıyla, işlikler, bağlar, bahçeler, tarlalar, konaklar, konutlar, hastaneler, manastır ve kilise topraklarıyla de hudutlu değil.
Bu en bilinen boyutuna ek olarak hırsızlık, üzerine az konuşulan, az bilinen bir şeyi, düpedüz katledilen Ermenilerin bankalarındaki hesaplarına, kıymetli eşya kasalarına el konulmasını da içeriyordu. Soygunun bu boyutunun fiyatı 1915 yılının parasıyla 22 milyon dolar olarak hesaplanıyor.
Ermeni Soykırımı 107 yıldır inkar ediliyor. İnkarın, insanlığa karşı işlenmiş bu akla hayale sığmaz hatanın gizlenmesinde bu büyük hırsızlığın da hissesi var.
Biz, insan hakları savunucuları diyoruz ki, soykırım bir siyaset, bir diplomasi, bir memleketler arası bağlar konusuna indirgenemez. Soykırım her şeyden, lakin her şeydilk evvel devlet eliyle gerçekleştirilen en kitlesel insan hakları ihlali olduğu unutulamaz. İnkar en kapsamlı, en tesirli, en kalıcı, en yaygın insan hakları ihlalidir; zira çarpan tesiriyle çoğalan sayısız insan hakları ihlaline kaynaklık eder, teşvik eder, cesaretlendirir.
Soykırım kararı anayurtlarından kopartılıp dünyanın dört bir yanına dağılmış Ermenilerin uğradıkları, hesaba da, sayıya da gelmeyecek kadar büyük kayıplarının telafisine yönelik taleplerine de cevap verilmelidir. İnkar bu biçimde bir telafi ve adaletin yerine gelmesi sürecinin de önüne manidir.
Bu yüzden, soykırımın 107. Yıl dönümü olan 24 Nisan 2022 günün İHD Irkçılık ve Ayrımcılığa Karşı Komite olarak bir kere daha “Soykırımı teşhis, af lisana, tazmin et!” diyoruz.”
Açıklamada, “Birinci Dünya Savaşı’nın hemilk öncesinde İstanbul Ermeni Patrikhanesi’nin bilgilerine göre Osmanlı İmparatorluğu’nda yaklaşık 2 milyon Ermeni yaşıyordu. Kent, kasaba, mahalle, köy olarak batıdan doğuya, kuzeyden güneye, Küçük Asya’nın her yerinde tam 2925 Ermeni yerleşimi bulunuyordu. Buralarda yaşayan Ermeni cemaatlerinin 1996 okulu, 173.000 erkek ve kız öğrencisi, 2538 kilise ve manastırı vardı. 1915’te başlayan soykırım ve daha sonrasında, hatta cumhuriyet periyodundaki siyasetler kararında yerleşim yerlerinden geriye hiç biri kalmadı. Kalanlar da artık Ermeni yerleşimi değildi. 60 bin civarında olduğu kestirim edilen bugünkü Ermeni nüfusu, en ağır olarak İstanbul olmak üzere, büyük sıklıkla üç büyük kente dağılmış olarak yaşıyor. Devlet Ermenileri imha etmekle kalmadı, izlerini de sildi. şahsier yalnızca tabiat şartlarının tahribine bırakılmakla kalmadı, topa tutularak, dinamitlenerek yıkıldı. Anadolu’daki okulların hiç biri artık yok.” tabiri kullanıldı.
Açıklamada şunlar kaydedildi:
“Soykırımda yalnızca beşerler kitleler halinde katledilmedi; okulları, kiliseleri, mezarlıkları, manastırları, iş yerleri ile tüm toplumsal doku yok edildi.
“1915’te başlayan süreçte Anadolu’nun başka Hıristiyan halkları, Süryaniler, Pontoslu ve Küçük Asyalı Rumlar da soykırıma uğratıldı. 20. yüzyılın başında bugünkü Türkiye hudutları ortasında her beş şahıstan biri yani nüfusun yüzde 20’si Hıristayan, Yahudi ya da Ezidi üzere farklı dinî inançlara sahipti. Bugün bu oran binde teğin altında.
Soykırım sadece tüyler ürperten katliamlardan, ırmaklardan ölülerin akmasından, vadilerin parçalanmış insan vücutlarıyla dolmasından ibaret değil. Soykırım, mevtin tercih edildiği, mevtin kurtuluş olduğu insanın insanlıktan çıkarıldığı dehşetli bir sürgünden, yollarda akına uğrama, açlık, hastalık ve tecavüzden, jenerasyondan jenerasyona aktarılan derin bir yaradan, tanım edilemez, telafi edilemez, bağışlanamaz bir zulümden ibaret de değil. Soykırım bununla birlikte soygun, palavra, yağma, muazzam bir hırsızlık. Hırsızlık soykırım kurbanlarının, kıymeti hesaplanamayacak bu boyutlardaki taşınmaz mallarıyla, işlikler, bağlar, bahçeler, tarlalar, konaklar, konutlar, hastaneler, manastır ve kilise topraklarıyla de hudutlu değil.
Bu en bilinen boyutuna ek olarak hırsızlık, üzerine az konuşulan, az bilinen bir şeyi, düpedüz katledilen Ermenilerin bankalarındaki hesaplarına, kıymetli eşya kasalarına el konulmasını da içeriyordu. Soygunun bu boyutunun fiyatı 1915 yılının parasıyla 22 milyon dolar olarak hesaplanıyor.
Ermeni Soykırımı 107 yıldır inkar ediliyor. İnkarın, insanlığa karşı işlenmiş bu akla hayale sığmaz hatanın gizlenmesinde bu büyük hırsızlığın da hissesi var.
Biz, insan hakları savunucuları diyoruz ki, soykırım bir siyaset, bir diplomasi, bir memleketler arası bağlar konusuna indirgenemez. Soykırım her şeyden, lakin her şeydilk evvel devlet eliyle gerçekleştirilen en kitlesel insan hakları ihlali olduğu unutulamaz. İnkar en kapsamlı, en tesirli, en kalıcı, en yaygın insan hakları ihlalidir; zira çarpan tesiriyle çoğalan sayısız insan hakları ihlaline kaynaklık eder, teşvik eder, cesaretlendirir.
Soykırım kararı anayurtlarından kopartılıp dünyanın dört bir yanına dağılmış Ermenilerin uğradıkları, hesaba da, sayıya da gelmeyecek kadar büyük kayıplarının telafisine yönelik taleplerine de cevap verilmelidir. İnkar bu biçimde bir telafi ve adaletin yerine gelmesi sürecinin de önüne manidir.
Bu yüzden, soykırımın 107. Yıl dönümü olan 24 Nisan 2022 günün İHD Irkçılık ve Ayrımcılığa Karşı Komite olarak bir kere daha “Soykırımı teşhis, af lisana, tazmin et!” diyoruz.”