İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi, “2021 Yılı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi İnsan Hakları İhlalleri Raporu”nu deklare etti. Rapora nazaran bölgede geçen yıl 101 bayan, şiddet kararı ya da kuşkulu biçimde ömrünü kaybetti.
İHD Diyarbakır Şubesi Bayan Kurulu Lider Yardımcısı Ezgi Sıla Demir ve İdare Konseyi Üyesi Derya Yıldırım’ın deklare ettiğı rapor, İHD’ye yapılan müracaatlar ve basın taraması yoluyla tespit edilen ihlaller üzerinden hazırlandı.
Rapora göre geçen yıl bayanların hayat hakkının yanı sıra, kişi güvenliği ve özgürlüğü hakları da ihlal edildi. Raporda, azap yasağının ihlal edildiği, hapishanelerde de hak ihlali yaşandığı aktarıldı.
2021’de artış yaşanan bir diğer kategori ise ekonomik ve toplumsal haklar oldu.
Bayanların bu tarafta yaptığı müracaatlarında maddi yardım talebi ve işsizlik başı çekerken, besin yardımı ve türel dayanak talepleri de artarak devam etti.
Rapora nazaran 2021’de Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 42 bayan aile içi yahut toplumsal alanda yaşanan şiddet kararı ömrünü kaybetti, 59 bayan ise kuşkulu bir biçimde hayatını yitirdi. Kuşkulu ölümlerin 21’inin intihar olarak belirtildiğı açıklandı.
‘Adli Tıp Kurumu raporları hak ihlaline hizmet ediyor’
İHD raporda sıhhat hakkına yönelik devam eden ihlallerine de değindi ve eski HDP milletvekili Aysel Tuğluk’un yaşadığı sıhhat sıkıntılarına dikkat çekerek İsimli Tıp Kurumu raporlarının tahliyelere pürüz bir yapıya büründüğünü ve hak ihlaline hizmet ettiğini öne sürdü.
Kişi özgürlüğü ve güvenliğine yönelik yaşanan ihlallerde de artış olduğunu belirten İHD, 2021 yılında birden fazla faal siyaset yürüten sendika, sivil toplum aktivisti 141 bayanın gözaltına alındığını bilgisine de yer verdi:
“Özellikle bölgemizde Kürt bayanlarına yönelik yargı tacizi gün geçtikçe artmaktadır.
“8 Mart ve 25 Kasım hareketlerine katılmak, bayan ve LGBTİ+ alanındaki çalışmaları, siyasi alandaki çalışmaları, basına verilen röportajlar ve demeçleri, bayan derneklerinde üye yahut yönetici olmak, tabir özgürlüğü ve örgütlenme hakkı kapsamında ele alınması gereken faaliyetleri münasebet gösterilerek biroldukca dernek, meslek odası, sendika üyesi/yöneticisi bayan konut baskınları ve gözaltılar yaşanmaktadır.”
‘32 bayan aktivist ve siyasetçiye 205 yıldan fazla ceza verildi’
2021 yılı içerisinde bölgede ortalarında üniversite öğrencileri ve siyasetçilerin da bulunduğu 53 bayana anadilde savunma hakkı da dahil olmak üzere politik saiklerle soruşturma ve davalar açıldığı, 32 bayan aktivist ve siyasetçiye 205 yıldan fazla ceza verildiği açıklandı.
Toplumsal cinsiyet ile ilgili yapılmak istenen demokratik ve barışçıl şov, hareket ve aktiflerin 21’ne müdahale edildiğini belirten İHD, Şanlıurfa’da 406 gündür adalet nöbeti tutan Şenyaşar ailesinin nöbet aksiyonunun 6 kere yasaklandığına, Emine Şenyaşar’ın darp edilerek hakkında soruşturma başlatıldığına dikkat çekti.
‘Suçlar cezasızlık zırhıyla taçlandırılıyor’
Bölgede bilhassa kolluk kuvvetlerinin dahil olduğu kabahatlerin cezasızlık zırhıyla taçlandırıldığını, cezasızlığın faili cesaretlendirdiğini savunan İHD şu örneklere yer verdi:
”Gülistan Doku’nun hala akıbetinin bilinmiyor olması, Helin Hasret Şen’i öldüren failin hala bakılırsavini icra ediyor olması, Musa Orhan’ın tutuklanmaması, zırhlı araçlarla hala insanların ömür haklarının elinden alınmış olması bu siyasetlerin tezahürüdür.”
Raporda, medyanın ve toplumun bayana yönelik şiddeti olumlayan ayrımcı, cinsiyetçi ve aşağılayıcı bir lisanın kullanılmasının önüne geçilmesi gerektiği belirtti.
Tekliflerini de yedi başlıkta sıralayan İHD Bayan Kurulu, hanımın ömür hakkının önüne geçen her türlü eşitsizlik, adaletsizlik ve mahzurun ortadan kaldırılması için tüm siyasi aktörlerin sorumluluk alması gerektiğini vurguladı.
Kurul ayrıyeten devletin bayana yönelik şiddetle çabayı prensip olarak belirlemesini, bayan alanında çalışan derneklerin üye ve yöneticilerine yönelik “yargı tacizinin” sona ermesini, bayan cinayetlerine yönelik acil aksiyon planı oluşturmasını istedi.
İHD Diyarbakır Şubesi Bayan Kurulu Lider Yardımcısı Ezgi Sıla Demir ve İdare Konseyi Üyesi Derya Yıldırım’ın deklare ettiğı rapor, İHD’ye yapılan müracaatlar ve basın taraması yoluyla tespit edilen ihlaller üzerinden hazırlandı.
Rapora göre geçen yıl bayanların hayat hakkının yanı sıra, kişi güvenliği ve özgürlüğü hakları da ihlal edildi. Raporda, azap yasağının ihlal edildiği, hapishanelerde de hak ihlali yaşandığı aktarıldı.
2021’de artış yaşanan bir diğer kategori ise ekonomik ve toplumsal haklar oldu.
Bayanların bu tarafta yaptığı müracaatlarında maddi yardım talebi ve işsizlik başı çekerken, besin yardımı ve türel dayanak talepleri de artarak devam etti.
Rapora nazaran 2021’de Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 42 bayan aile içi yahut toplumsal alanda yaşanan şiddet kararı ömrünü kaybetti, 59 bayan ise kuşkulu bir biçimde hayatını yitirdi. Kuşkulu ölümlerin 21’inin intihar olarak belirtildiğı açıklandı.
‘Adli Tıp Kurumu raporları hak ihlaline hizmet ediyor’
İHD raporda sıhhat hakkına yönelik devam eden ihlallerine de değindi ve eski HDP milletvekili Aysel Tuğluk’un yaşadığı sıhhat sıkıntılarına dikkat çekerek İsimli Tıp Kurumu raporlarının tahliyelere pürüz bir yapıya büründüğünü ve hak ihlaline hizmet ettiğini öne sürdü.
Kişi özgürlüğü ve güvenliğine yönelik yaşanan ihlallerde de artış olduğunu belirten İHD, 2021 yılında birden fazla faal siyaset yürüten sendika, sivil toplum aktivisti 141 bayanın gözaltına alındığını bilgisine de yer verdi:
“Özellikle bölgemizde Kürt bayanlarına yönelik yargı tacizi gün geçtikçe artmaktadır.
“8 Mart ve 25 Kasım hareketlerine katılmak, bayan ve LGBTİ+ alanındaki çalışmaları, siyasi alandaki çalışmaları, basına verilen röportajlar ve demeçleri, bayan derneklerinde üye yahut yönetici olmak, tabir özgürlüğü ve örgütlenme hakkı kapsamında ele alınması gereken faaliyetleri münasebet gösterilerek biroldukca dernek, meslek odası, sendika üyesi/yöneticisi bayan konut baskınları ve gözaltılar yaşanmaktadır.”
‘32 bayan aktivist ve siyasetçiye 205 yıldan fazla ceza verildi’
2021 yılı içerisinde bölgede ortalarında üniversite öğrencileri ve siyasetçilerin da bulunduğu 53 bayana anadilde savunma hakkı da dahil olmak üzere politik saiklerle soruşturma ve davalar açıldığı, 32 bayan aktivist ve siyasetçiye 205 yıldan fazla ceza verildiği açıklandı.
Toplumsal cinsiyet ile ilgili yapılmak istenen demokratik ve barışçıl şov, hareket ve aktiflerin 21’ne müdahale edildiğini belirten İHD, Şanlıurfa’da 406 gündür adalet nöbeti tutan Şenyaşar ailesinin nöbet aksiyonunun 6 kere yasaklandığına, Emine Şenyaşar’ın darp edilerek hakkında soruşturma başlatıldığına dikkat çekti.
‘Suçlar cezasızlık zırhıyla taçlandırılıyor’
Bölgede bilhassa kolluk kuvvetlerinin dahil olduğu kabahatlerin cezasızlık zırhıyla taçlandırıldığını, cezasızlığın faili cesaretlendirdiğini savunan İHD şu örneklere yer verdi:
”Gülistan Doku’nun hala akıbetinin bilinmiyor olması, Helin Hasret Şen’i öldüren failin hala bakılırsavini icra ediyor olması, Musa Orhan’ın tutuklanmaması, zırhlı araçlarla hala insanların ömür haklarının elinden alınmış olması bu siyasetlerin tezahürüdür.”
Raporda, medyanın ve toplumun bayana yönelik şiddeti olumlayan ayrımcı, cinsiyetçi ve aşağılayıcı bir lisanın kullanılmasının önüne geçilmesi gerektiği belirtti.
Tekliflerini de yedi başlıkta sıralayan İHD Bayan Kurulu, hanımın ömür hakkının önüne geçen her türlü eşitsizlik, adaletsizlik ve mahzurun ortadan kaldırılması için tüm siyasi aktörlerin sorumluluk alması gerektiğini vurguladı.
Kurul ayrıyeten devletin bayana yönelik şiddetle çabayı prensip olarak belirlemesini, bayan alanında çalışan derneklerin üye ve yöneticilerine yönelik “yargı tacizinin” sona ermesini, bayan cinayetlerine yönelik acil aksiyon planı oluşturmasını istedi.