HDP’nin temele ait savunmasıyla ilgili konuşan HDP’li Tiryaki, “AYM davayı reddederse ülkenin demokrasisine katkı sunacak” dedi. Tiryaki, halka olan sorumlulukla savunmanın hazırlandığını söylemiş oldu.
HDP Hukuk ve İnsan Hakları Kurulu ve “HDP’yi savunuyoruz” hukuk grubu, partinin kapatılmasına yönelik açılan davaya karşı hazırladıkları temele ait savunmayı 19 Nisan’da Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) sundu. Ön savunmada politik kıymetlendirme ve yönteme dair temel itirazlarda bulunan HDP, temele ait savunmasında ise tüm tezlere tek tek cevap verdi.
HDP’nin hukukçu milletvekillerinden ve savunmaları hazırlayan takımın ortasında yer alan Mehmet Rüştü Tiryaki, AYM’ye sundukları temele ait savunmaya ve davaya ait Mezopotamya Ajansı’na konuştu.
“Yüzde 85’i soruşturma ve kovuşturma dosyaları”
İddianamenin yüzde 85’inin siyasi yasak istenilen bireyler hakkında “örgüt üyeliği ve propaganda” suçlamasıyla başlatılan soruşturma ve kovuşturmalardan oluşturulduğunu belirten Tiryaki, “Siyasi yasak istenen ya da siyasi yasak istenmeyip HDP’de yöneticilik yapmış şahısların, HDP üyesi olmadan evvel hakkında başlatılmış soruşturma ve kovuşturmalar üst üste konularak açılmış bir dava. AYM, siyasi yasak istenen şahıslardan yazılı savunmalarını sunabileceklerine karar verdi. ötürüsıyla biz, arkadaşlarımız hakkındaki her bir suçlamaya detaylı cevap vermedik. Ancak bunun ortasında fazlaca çarpıcı örnekler vardı onlara cevap verdik” dedi.
“Beraat kararları da kapatma öne sürülen nedeni”
İddianamede ismi karıştırılanlar olduğu üzere, hakkında başlatılan soruşturma kararında takipsizlik sonucu verilenlerin de siyaset yasağı istendiğini lisana getiren Tiryaki, “Hakkında dava açılmış ve beraat sonucu verilmiş ya da mahkumiyet sonucu verilmiş çabucak sonrasında AYM tarafınca ‘hak ihlali’ sonucu verilenler var. Ancak bunların hepsi hala hiç yokmuş üzere davanın münasebetleri içinde yer alıyordu. Bunların hepsini uzun uzun anlattık. bir daha fezlekelerle ilgili de Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın ‘yasama sorumsuzluğu kapsamında olup olmadığını araştırmadığını’ söylemiş olduk. Çarpıcı kimi örnekler vardı bunları sunduk” diye konuştu.
Bilinmeyen ve açık şahitler tek tek anlatıldı
Başsavcılığın “HDP ile PKK/KCK içinde yapısal ve işlevsel benzerlikler var” söylemiş olduğini ve buna örnek olarak ise tüzüğünde yer alan kimi ibarelerdeki benzerlikleri gösterdiğini söyleyen Tiryaki, “Örneğin ‘anti emperyalizm’, ‘eşit temsiliyet’, ‘eşbaşkanlık’ kavramları geçiyormuş üzere örnekler. Diğer bir benzerlikten bahsedilmiyor. Her siyasi partinin tüzüklerinde olabilecek sözler savcılık tarafınca kapatma öne sürülen sebebi içinde sayıldı. İşlevsel benzerlikler de daha fazlaca itirafçı beyanlarına dayanıyor. İtirafçı beyanlarına dair de detaylı değerlendirmelerimizi sunduk. İtirafçı beyanları, büsbütün ‘duydum’ üzerinden. Ya da PKK’ye katılmış ve ondan sonrasında yakalanıp itirafçı olmuş bireylerin, ‘daha evvel HDP’ye giderdim, çay içerdim, çay ocağında şu kişiyi şu yöneticiyi tanırdım’ üzere sözler. Direkt HDP’ye yönelik bir suçlama olmayan sözler. Ayrıyeten mahkeme huzurunda kabul edilmemiş olan sözler de var. Ya da mahkemelerde olmadığı ortaya çıkan zımnî şahit beyanları var. Bunlara ait detaylı kıymetlendirme sunduk” diye konuştu.
Lokal idare siyaseti anlatıldı
Lokal idare siyasetlerine yönelik argümanlara da cevap verdiklerini vurgulayan Tiryaki, “Eşbaşkanlık başta olmak üzere mahallî idare siyasetimizi detaylı bir halde temel savunmada lisana getirdik. Belediyelere yönelik suçlamaların yüzde 99’u HDP’li belediyelere yönelik değil. 2014 seçimlerinde DBP’den seçime girmiş belediye başkanlığı yapmış şahıslara yönelik suçlamalar var. Bunların cürüm olduğu manasında değil iddianamenin ne biçimde hazırlandığını anlatmak ismine söylüyorum” sözlerini kullandı.
“Ayrıntılı bir kısım bayanların elinden çıktı”
Tiryaki, temel savunmada, bayan ve eş başkanlık sisteminin yargılama konusu yapıldığını düşündüklerinden temele ait savunmada HDP’nin bayan gayretine, tarihine yönelik detaylı bir kısmın yer aldığını söylemiş oldu. Bu kısmın büsbütün bayanlar tarafınca hazırlandığını da lisana getiren Tiryaki, “Kadınlar kendi gayret tarihlerini, çalışmalarını, eşbaşkanlıklar sistemini detaylarıyla tahminen de kitap olarak okutulabilecek seviyede örnek seviyede sundular” dedi.
“Başsavcılıktan daha fazlaca araştırma yaptık”
Başsavcılığın masa başında hazırladığı bir dava olduğunu vurgulayan Tiryaki, “Zira siyasi partiler; partilerine üye olan, istifa eden her kişiyi tarihiyle bir arada Yargıtay Cumhuriyet Başsacılğı’na bildirirler. Siyasi partiler; her kongrelerini, tarihlerini, kongrede seçilen tüm üyelerini de bildirirler. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı üyelerimizin kimlik ayrıntılarını, nazaranvlerini üye tarihini biz bildirdiğimiz için kullanıyor. Bu hususta bir araştırma yapmış değil. Ayrıyeten UYAP üzerinden kimler hakkında soruşturma ve hangi davaların olduğunu da biliyor. ötürüsıyla yalnızca bilgisayarın başında oturarak yüzde 85’inin hazırlandığı bir davadır dersek abartmış olmayız. Kalan kısmını da bu davalardan elde edilmiş beyanlar, 6-8 Ekim Kobanê davası üzere davaların detaylarınden oluşuyor. Biz, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan daha epey araştırma yaptık. Daha fazla okuduk. Her bir yöneticimize ulaştık onlardan bilgi almaya çalıştık kendileri de ayrıyeten hazırlanıp AYM’ye savunmalarını sundular” biçiminde konuştu.
“Halka duyulan sorumlulukla hazırlandı”
Tiryaki, iddianamenin her ne kadar hukukî bir metin olarak nitelendirilmesi güç olsa da bir daha de savların her birine cevap verdiklerinin altını çizdi. Yaptıkları savunmanın başsavcılığın yönelttiği suçlamalara karşı bir savunma olmadığını aktaran Tiryaki, “Savunmamızın şu biçimde anlaşılması gerekiyor; tarihe karşı sorumluluğumuz olduğunu düşünüyoruz. HDP’nin yasal, demokratik, milyonlarca seçmenin takviyesini almış bir siyasal uğraşı var. Halkımıza ve seçmenlerimize karşı duyduğumuz sorumlulukla hazırladığımız bir savunma oldu. aslına bakarsanız birinci günden itibaren de HDP’yi sokakta, parlamentoda, mahkemelerde savunacağımızı söylemiştik, savunacağız da” dedi.
“İktidar bile davanın gerisinde duramadı”
Davanın hukukî destekten mahrum olduğunu vurgulayan Tiryaki, şöyleki devam etti:
“HDP’nin kurumsal olarak aldığı rastgele bir karar bu iddianamenin ortasında yok. Ne eş genel liderlerin bu suçlamalara destek oluşturacak bir beyanı ne HDP’nin yetkili organları olan PM ve MYK’nın rastgele bir sonucu iddianamenin ortasında yok. HDP, iddianamede kurumsal olarak aldığı bir karar olmadan başsavcılık tarafınca kapatılmak isteniyor. Toplumsal bir desteği yok. Irkçı kanılara sahip bir avuç siyasi partinin ardında durması haricinde toplumun büyük bir kısmı davanın politik olduğunu biliyor. Hukukî bir temeli olmadığını yalnızca biz değil başka muhalif partileri de biliyor. Hatta iktidar bile bu davanın gerisinde duramadı. Zira geçmişte hakkında açılan bir kapatma davası var orada sunduğu savunmaları da her birimizin okuduğunu epeyce yeterli biliyor. Zira söyleyeceği her şeyin altında kalacağını da biliyor. Bu niçinle üstü örtülü bir biçimde davayı savunuyor. Umarım AYM açılmış bu davayı reddeder. Ret ederse evet bizim için değerli olacak ancak daha hayli bu ülkenin demokrasisine katkı sunacak.”
“HDP demokratik tahlili savunmuştur”
İddianamede partilerinin şiddeti savunmakla da ilişkilendirildiğini lisana getiren Tiryaki, asıl HDP’nin şiddetin mağduru olduğunu vurguladı. Türkiye Anayasası ve Siyasi Partiler Kanunu’nda bir siyasi partinin şiddeti savunmasının kapatma öne sürülen sebebi olarak görülmediğini aktaran Tiryaki, lakin AİHM kararlarında bir siyasi partinin şiddeti savunmasının kapatma öne sürülen sebebi olarak görüldüğünün altını çizdi. Tiryaki, şunları söz etti:
“Çünkü şiddeti savunmak demokrasiye bir tehdit olarak görülür. Venedik Komisyonu’nun siyasi partilerin kapatılmasına ait ortaya koyduğu kriterler içinde da ‘şiddeti savunmak’ vardır. Pekala Türkiye’de şiddeti savunmak denince akla hangi siyasi parti gelir. HDP, bu ülkede Kürt sorunu başta olmak üzere tüm problemlerin şiddet dışı demokratik yol ve usullerle çözülmesi gerektiğini savunmuştur. Kürdistan’ın dört modülünde, Türkiye’de şiddeti ısrarlı bir biçimde savunan, sürdüren, bir tehdit olarak lisanından düşürmeyen siyasi partiler yok mu, var. O siyasi partiler bu iktidarı oluşturan AKP-MHP BBP üzere partilerdir. Aslında şiddeti savunan siyasi parti arıyorlarsa aynaya bakmaları gerekiyor. Bir gün bu ülkede şiddeti savunduğu için hakkında kapatma davası açılacaksa o siyasi parti HDP olmayacaktır, olamaz.”
“Halklar gerçek sonucu verecek”
İktidar dünyanın neresinde Kürt var ise düşmanlık siyaseti yürütmeye devam ettiğini de lisana getiren Tiryaki, kelamlarını şöyleki tamamladı:
“Irak’ta, Suriye’de Türkiye’de hatta lisan çalışmalarına katkı sunduğu için Japonya’da bile Kürdün lisanına düşman. ötürüsıyla bu nefretle, ırkçı siyasetlerle Kürt haklının oyunu, takviyesini alacaklarını düşünüyorlarsa yanılgı arasındaler. Buna karşın halklarımız hala barışı, demokrasiyi savunuyor. Hala Kürt sorunu başta olmak üzere her sorunun demokratik prosedürlerle çözülmesi gerektiğini savunuyor. Bu bakış açısıyla HDP de hudut ötesi tezkerelere karşı çıkıyor. Bir yanda demokrasiyi, barışı meselelerin diyalogla çözülmesi gerektiğini savunan HDP var öbür tarafta tüm problemleri silahla, zorla ve şiddetle çözmeye ant içmiş iktidar ortakları var. Kim demokrasi düşmanı kim gerçek manada demokrasiyi savunuyor halklar birinci seçimde buna karar verecekler. Yanlışsız karar vereceklerinden de hiç kuşku duymuyorum.”
HDP Hukuk ve İnsan Hakları Kurulu ve “HDP’yi savunuyoruz” hukuk grubu, partinin kapatılmasına yönelik açılan davaya karşı hazırladıkları temele ait savunmayı 19 Nisan’da Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) sundu. Ön savunmada politik kıymetlendirme ve yönteme dair temel itirazlarda bulunan HDP, temele ait savunmasında ise tüm tezlere tek tek cevap verdi.
HDP’nin hukukçu milletvekillerinden ve savunmaları hazırlayan takımın ortasında yer alan Mehmet Rüştü Tiryaki, AYM’ye sundukları temele ait savunmaya ve davaya ait Mezopotamya Ajansı’na konuştu.
“Yüzde 85’i soruşturma ve kovuşturma dosyaları”
İddianamenin yüzde 85’inin siyasi yasak istenilen bireyler hakkında “örgüt üyeliği ve propaganda” suçlamasıyla başlatılan soruşturma ve kovuşturmalardan oluşturulduğunu belirten Tiryaki, “Siyasi yasak istenen ya da siyasi yasak istenmeyip HDP’de yöneticilik yapmış şahısların, HDP üyesi olmadan evvel hakkında başlatılmış soruşturma ve kovuşturmalar üst üste konularak açılmış bir dava. AYM, siyasi yasak istenen şahıslardan yazılı savunmalarını sunabileceklerine karar verdi. ötürüsıyla biz, arkadaşlarımız hakkındaki her bir suçlamaya detaylı cevap vermedik. Ancak bunun ortasında fazlaca çarpıcı örnekler vardı onlara cevap verdik” dedi.
“Beraat kararları da kapatma öne sürülen nedeni”
İddianamede ismi karıştırılanlar olduğu üzere, hakkında başlatılan soruşturma kararında takipsizlik sonucu verilenlerin de siyaset yasağı istendiğini lisana getiren Tiryaki, “Hakkında dava açılmış ve beraat sonucu verilmiş ya da mahkumiyet sonucu verilmiş çabucak sonrasında AYM tarafınca ‘hak ihlali’ sonucu verilenler var. Ancak bunların hepsi hala hiç yokmuş üzere davanın münasebetleri içinde yer alıyordu. Bunların hepsini uzun uzun anlattık. bir daha fezlekelerle ilgili de Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın ‘yasama sorumsuzluğu kapsamında olup olmadığını araştırmadığını’ söylemiş olduk. Çarpıcı kimi örnekler vardı bunları sunduk” diye konuştu.
Bilinmeyen ve açık şahitler tek tek anlatıldı
Başsavcılığın “HDP ile PKK/KCK içinde yapısal ve işlevsel benzerlikler var” söylemiş olduğini ve buna örnek olarak ise tüzüğünde yer alan kimi ibarelerdeki benzerlikleri gösterdiğini söyleyen Tiryaki, “Örneğin ‘anti emperyalizm’, ‘eşit temsiliyet’, ‘eşbaşkanlık’ kavramları geçiyormuş üzere örnekler. Diğer bir benzerlikten bahsedilmiyor. Her siyasi partinin tüzüklerinde olabilecek sözler savcılık tarafınca kapatma öne sürülen sebebi içinde sayıldı. İşlevsel benzerlikler de daha fazlaca itirafçı beyanlarına dayanıyor. İtirafçı beyanlarına dair de detaylı değerlendirmelerimizi sunduk. İtirafçı beyanları, büsbütün ‘duydum’ üzerinden. Ya da PKK’ye katılmış ve ondan sonrasında yakalanıp itirafçı olmuş bireylerin, ‘daha evvel HDP’ye giderdim, çay içerdim, çay ocağında şu kişiyi şu yöneticiyi tanırdım’ üzere sözler. Direkt HDP’ye yönelik bir suçlama olmayan sözler. Ayrıyeten mahkeme huzurunda kabul edilmemiş olan sözler de var. Ya da mahkemelerde olmadığı ortaya çıkan zımnî şahit beyanları var. Bunlara ait detaylı kıymetlendirme sunduk” diye konuştu.
Lokal idare siyaseti anlatıldı
Lokal idare siyasetlerine yönelik argümanlara da cevap verdiklerini vurgulayan Tiryaki, “Eşbaşkanlık başta olmak üzere mahallî idare siyasetimizi detaylı bir halde temel savunmada lisana getirdik. Belediyelere yönelik suçlamaların yüzde 99’u HDP’li belediyelere yönelik değil. 2014 seçimlerinde DBP’den seçime girmiş belediye başkanlığı yapmış şahıslara yönelik suçlamalar var. Bunların cürüm olduğu manasında değil iddianamenin ne biçimde hazırlandığını anlatmak ismine söylüyorum” sözlerini kullandı.
“Ayrıntılı bir kısım bayanların elinden çıktı”
Tiryaki, temel savunmada, bayan ve eş başkanlık sisteminin yargılama konusu yapıldığını düşündüklerinden temele ait savunmada HDP’nin bayan gayretine, tarihine yönelik detaylı bir kısmın yer aldığını söylemiş oldu. Bu kısmın büsbütün bayanlar tarafınca hazırlandığını da lisana getiren Tiryaki, “Kadınlar kendi gayret tarihlerini, çalışmalarını, eşbaşkanlıklar sistemini detaylarıyla tahminen de kitap olarak okutulabilecek seviyede örnek seviyede sundular” dedi.
“Başsavcılıktan daha fazlaca araştırma yaptık”
Başsavcılığın masa başında hazırladığı bir dava olduğunu vurgulayan Tiryaki, “Zira siyasi partiler; partilerine üye olan, istifa eden her kişiyi tarihiyle bir arada Yargıtay Cumhuriyet Başsacılğı’na bildirirler. Siyasi partiler; her kongrelerini, tarihlerini, kongrede seçilen tüm üyelerini de bildirirler. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı üyelerimizin kimlik ayrıntılarını, nazaranvlerini üye tarihini biz bildirdiğimiz için kullanıyor. Bu hususta bir araştırma yapmış değil. Ayrıyeten UYAP üzerinden kimler hakkında soruşturma ve hangi davaların olduğunu da biliyor. ötürüsıyla yalnızca bilgisayarın başında oturarak yüzde 85’inin hazırlandığı bir davadır dersek abartmış olmayız. Kalan kısmını da bu davalardan elde edilmiş beyanlar, 6-8 Ekim Kobanê davası üzere davaların detaylarınden oluşuyor. Biz, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan daha epey araştırma yaptık. Daha fazla okuduk. Her bir yöneticimize ulaştık onlardan bilgi almaya çalıştık kendileri de ayrıyeten hazırlanıp AYM’ye savunmalarını sundular” biçiminde konuştu.
“Halka duyulan sorumlulukla hazırlandı”
Tiryaki, iddianamenin her ne kadar hukukî bir metin olarak nitelendirilmesi güç olsa da bir daha de savların her birine cevap verdiklerinin altını çizdi. Yaptıkları savunmanın başsavcılığın yönelttiği suçlamalara karşı bir savunma olmadığını aktaran Tiryaki, “Savunmamızın şu biçimde anlaşılması gerekiyor; tarihe karşı sorumluluğumuz olduğunu düşünüyoruz. HDP’nin yasal, demokratik, milyonlarca seçmenin takviyesini almış bir siyasal uğraşı var. Halkımıza ve seçmenlerimize karşı duyduğumuz sorumlulukla hazırladığımız bir savunma oldu. aslına bakarsanız birinci günden itibaren de HDP’yi sokakta, parlamentoda, mahkemelerde savunacağımızı söylemiştik, savunacağız da” dedi.
“İktidar bile davanın gerisinde duramadı”
Davanın hukukî destekten mahrum olduğunu vurgulayan Tiryaki, şöyleki devam etti:
“HDP’nin kurumsal olarak aldığı rastgele bir karar bu iddianamenin ortasında yok. Ne eş genel liderlerin bu suçlamalara destek oluşturacak bir beyanı ne HDP’nin yetkili organları olan PM ve MYK’nın rastgele bir sonucu iddianamenin ortasında yok. HDP, iddianamede kurumsal olarak aldığı bir karar olmadan başsavcılık tarafınca kapatılmak isteniyor. Toplumsal bir desteği yok. Irkçı kanılara sahip bir avuç siyasi partinin ardında durması haricinde toplumun büyük bir kısmı davanın politik olduğunu biliyor. Hukukî bir temeli olmadığını yalnızca biz değil başka muhalif partileri de biliyor. Hatta iktidar bile bu davanın gerisinde duramadı. Zira geçmişte hakkında açılan bir kapatma davası var orada sunduğu savunmaları da her birimizin okuduğunu epeyce yeterli biliyor. Zira söyleyeceği her şeyin altında kalacağını da biliyor. Bu niçinle üstü örtülü bir biçimde davayı savunuyor. Umarım AYM açılmış bu davayı reddeder. Ret ederse evet bizim için değerli olacak ancak daha hayli bu ülkenin demokrasisine katkı sunacak.”
“HDP demokratik tahlili savunmuştur”
İddianamede partilerinin şiddeti savunmakla da ilişkilendirildiğini lisana getiren Tiryaki, asıl HDP’nin şiddetin mağduru olduğunu vurguladı. Türkiye Anayasası ve Siyasi Partiler Kanunu’nda bir siyasi partinin şiddeti savunmasının kapatma öne sürülen sebebi olarak görülmediğini aktaran Tiryaki, lakin AİHM kararlarında bir siyasi partinin şiddeti savunmasının kapatma öne sürülen sebebi olarak görüldüğünün altını çizdi. Tiryaki, şunları söz etti:
“Çünkü şiddeti savunmak demokrasiye bir tehdit olarak görülür. Venedik Komisyonu’nun siyasi partilerin kapatılmasına ait ortaya koyduğu kriterler içinde da ‘şiddeti savunmak’ vardır. Pekala Türkiye’de şiddeti savunmak denince akla hangi siyasi parti gelir. HDP, bu ülkede Kürt sorunu başta olmak üzere tüm problemlerin şiddet dışı demokratik yol ve usullerle çözülmesi gerektiğini savunmuştur. Kürdistan’ın dört modülünde, Türkiye’de şiddeti ısrarlı bir biçimde savunan, sürdüren, bir tehdit olarak lisanından düşürmeyen siyasi partiler yok mu, var. O siyasi partiler bu iktidarı oluşturan AKP-MHP BBP üzere partilerdir. Aslında şiddeti savunan siyasi parti arıyorlarsa aynaya bakmaları gerekiyor. Bir gün bu ülkede şiddeti savunduğu için hakkında kapatma davası açılacaksa o siyasi parti HDP olmayacaktır, olamaz.”
“Halklar gerçek sonucu verecek”
İktidar dünyanın neresinde Kürt var ise düşmanlık siyaseti yürütmeye devam ettiğini de lisana getiren Tiryaki, kelamlarını şöyleki tamamladı:
“Irak’ta, Suriye’de Türkiye’de hatta lisan çalışmalarına katkı sunduğu için Japonya’da bile Kürdün lisanına düşman. ötürüsıyla bu nefretle, ırkçı siyasetlerle Kürt haklının oyunu, takviyesini alacaklarını düşünüyorlarsa yanılgı arasındaler. Buna karşın halklarımız hala barışı, demokrasiyi savunuyor. Hala Kürt sorunu başta olmak üzere her sorunun demokratik prosedürlerle çözülmesi gerektiğini savunuyor. Bu bakış açısıyla HDP de hudut ötesi tezkerelere karşı çıkıyor. Bir yanda demokrasiyi, barışı meselelerin diyalogla çözülmesi gerektiğini savunan HDP var öbür tarafta tüm problemleri silahla, zorla ve şiddetle çözmeye ant içmiş iktidar ortakları var. Kim demokrasi düşmanı kim gerçek manada demokrasiyi savunuyor halklar birinci seçimde buna karar verecekler. Yanlışsız karar vereceklerinden de hiç kuşku duymuyorum.”