Fehmi Koru*
Demokrasi demek, öbür özelliklerle bir arada şüphesiz evvela ‘seçim’ demek. bir epeyce ülke şu sıralarda mevcut iktidarlarını sandıkta kıymetlendiriyor. Kiminde iktidar yer kaybediyor, kiminde ise kazanıyor.
Şaşırtan sonuçlar alındığı da oluyor.
İsrail’de seçim şaşırtan bir sonuç doğurdu: Başbakanlıkta 22 yılını dolduran Benjamin Netanyahu’nun karşısında oluşan altı benzemezli muhalefet cephesi sandıktan kıl hissesi başarılı çıktı. İktidar olabilmek için gerekli çoğunluk fakat üç milletvekili bulunan Arap partisinin koalisyona ‘Evet’ demesiyle sağlanabildiği ve bu da imkansız göründüğü için Netanyahu cephesi bir daha de umutluydu.
Arap partisi başka beş partiyle birlikte koalisyona katıldı ve Netanyahu iktidardan oldu.
Benzeri bir gelişimin evvelki gün yapılan Macaristan’daki seçimden de çıkması bekleniyordu; lakin oradan farklı bir sonuç alındı. Başbakan Viktor Orban’ı yerinden etmeyi amaçlayan altı partili muhalefet cephesi ve destekçilerini sandık hayal kırıklığına uğrattı. Orban’ın partisi oyların yüzde 53’ünü alarak iktidarda kalmayı başardı.
Netanyahu’yu iktidardan götüren rüzgar Orban üzerinde tesirli olamadı.
Orban’ın kazanması bizde de sevinçle karşılandı. İktidar cephesinin prestij ettiği muharrirler ile muteber gazeteler ve TV kanalları, altı partili muhalefet cephesinin Macaristan’da kaybı ile bizde siyaset arenasında yaşananlar içinde ilinti kurarak, Türkiye’de yapılacak seçimde AK Parti’nin bir daha başarılı olacağını şimdiden ilan ettiler.
Siyaset bu, oylar sandığa atılmadan ne üzere bir sonuç çıkacağını kimse bilemez. Kamuoyu yoklamalarının bulgularının bir dereceye kadar muteber olduğunu son birkaç seçimde beklentiler ile sonuçlar içinde fark çıkınca bir kere daha anlamıştık.
Macaristan seçimine bakarak muhalefete dersler çıkaranlar var.
Umarım, muhalefeti oluşturan partiler, öbür ülkelerde olanlara bakıp bizde de seçime gidildiği takdirde iktidarın çantada keklik olduğu kolaycı saplantısından vazgeçerler.
Aslında ülkemiz ve diğer bir hayli ülke açısından temel gözlenmesi gereken, örnek olabilecek gelişme, Pakistan’da yaşanıyor.
Çok başarılı milletlerarası bir atlet geçmişine sahip İmran Khan, sporu bıraktıktan daha sonra, 1990’larda, ülkesinde Pakistan Tehreek-e-İnsaf (PTİ) ismiyle bir parti kurarak siyasi hayata şaşaalı bir giriş yaptı. Uzunca bir süre muhalefette yer alan partisini 2018 yılında yapılan son seçimden başarılı çıkararak iktidara da ulaştı İmran Khan.
Askerin yükünü ziyadesiyle hissettirdiği Pakistan’da partiler uzun yıllardır iktidarda beş yıllarını tamamlayamıyor. Khan’ın partisi birtakım alanlarda muvaffakiyet sağlasa bile iktisatta vaatlerinin gerisine düştüğü için iktidarı zayıflamış görünüyor. [Pakistan’da, fiyatlar vahim arttı, enflasyon yüzde 10 civarına tırmandı diye iktidar sarsıntı geçiriyor.]
Partisinden seçilmiş milletvekillerinden bir düziniçin fazlası iktisattaki bozulma üzerine istifa edip rakip partilere geçtiler. Parlamentoda çoğunluğu kaybetme noktasına gelince, İmran Khan muhalefetin güvenoyu tehdidiyle karşılaştı.
İnanç oylamasına gidilmesi durumunda İmran Khan’ın iktidarı erkenden sona erebilecekti.
Bu noktada enteresan bir gelişme yaşandı.
Kendi partisinden meclis lider yardımcısı Qasim Khan Suri, muhalefetin verdiği güvenoylaması teklifini geçersiz saydı. İmran Khan da, kendisine karşı milletlerarası bir komplo kurulduğu savıyla, derhal erken seçime gitme sonucu alıverdi. [Pakistan’da karar alındıktan daha sonra 90 gün içerisinde seçime gidilebiliyor.]
‘Uluslararası komplo’ ile suçlanan ülke Amerika…
Pakistan’daki son durum şu: Başbakan İmran Khan güç durumda ve kendisinin devrilmek istendiği tezini dillendirerek muhalefeti Amerika’nın güdümünde hareket etmekle suçluyor ve erken seçime giderek bir daha itimat tazelemek istiyor; fazlaca sayıda muhalefet partisinden oluşan karşı cephe ise, güvenoyu ile iktidarı düşürdükten daha sonra kurulacak koalisyon hükümeti olarak erken seçim sonucu alma yanlısı…
İki taraf da devayı seçim tarihini erkene çekmekte buluyor.
Hakemlik, meclis lider yardımcısının aldığı itimat oylamasını geçersiz sayan sonucu görüşecek olan Pakistan Anayasa Mahkemesi’ne düşüyor…
Mevzuyu yakın takibe alan uzmanlar, Anayasa Mahkemesi üzerinde isterse tesirli olabileceği görüşüyle, bütün bu gelişmeleri ordunun nasıl değerlendirdiğini merak ediyorlar.
Pakistan ile Türkiye siyasi alanlarındaki gelişmeler içinde kurulabilecek benzerlik de burada sona eriyor.
Bizde kimse artık “Askerler ne der?” sorusunu sormuyor.
Çok şükür o durumdan kurtulduk.
Biri -Pakistan- üzerinde başkalarından çok durmuş olsam bile, kısa mühlet evvel seçimlerini geride bırakmış iki ülke de -İsrail ve Macaristan- üzerinde durulması gereken örnekler benim için…
Birincisinde -İsrail- muhalefet cephesi Netanyahu karşısında başarılı oldu, bir yıldır ülkeyi onlar yönetiyor…
Başkasında -Macaristan- muhalefet cephesinden iktidarı değiştirmeyi getirecek bir muvaffakiyet beklenirken karşıtı oldu; halk Orban’ın popülist iletilerine ve Soros’lu argümanlarına kulak verdi.
Üçüncüsünde -Pakistan- iktidar-muhalefet parlamento çoğunluğu açısından kilitlendi, kilidi açacak atakların birincisi güvenoyu isteyen muhalefet cephesinden geldi; iktidar da güvenoyu yerine seçim tarihini erkene alma atağı yaptı…
Ülkemiz siyaseti bu üç örnekten hangisine yakın görünüyor?
Yoksa kendimizi hepsinden farklı dördüncü bir örneğe mi hazırlamalıyız?
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
Demokrasi demek, öbür özelliklerle bir arada şüphesiz evvela ‘seçim’ demek. bir epeyce ülke şu sıralarda mevcut iktidarlarını sandıkta kıymetlendiriyor. Kiminde iktidar yer kaybediyor, kiminde ise kazanıyor.
Şaşırtan sonuçlar alındığı da oluyor.
İsrail’de seçim şaşırtan bir sonuç doğurdu: Başbakanlıkta 22 yılını dolduran Benjamin Netanyahu’nun karşısında oluşan altı benzemezli muhalefet cephesi sandıktan kıl hissesi başarılı çıktı. İktidar olabilmek için gerekli çoğunluk fakat üç milletvekili bulunan Arap partisinin koalisyona ‘Evet’ demesiyle sağlanabildiği ve bu da imkansız göründüğü için Netanyahu cephesi bir daha de umutluydu.
Arap partisi başka beş partiyle birlikte koalisyona katıldı ve Netanyahu iktidardan oldu.
Benzeri bir gelişimin evvelki gün yapılan Macaristan’daki seçimden de çıkması bekleniyordu; lakin oradan farklı bir sonuç alındı. Başbakan Viktor Orban’ı yerinden etmeyi amaçlayan altı partili muhalefet cephesi ve destekçilerini sandık hayal kırıklığına uğrattı. Orban’ın partisi oyların yüzde 53’ünü alarak iktidarda kalmayı başardı.
Netanyahu’yu iktidardan götüren rüzgar Orban üzerinde tesirli olamadı.
Orban’ın kazanması bizde de sevinçle karşılandı. İktidar cephesinin prestij ettiği muharrirler ile muteber gazeteler ve TV kanalları, altı partili muhalefet cephesinin Macaristan’da kaybı ile bizde siyaset arenasında yaşananlar içinde ilinti kurarak, Türkiye’de yapılacak seçimde AK Parti’nin bir daha başarılı olacağını şimdiden ilan ettiler.
Siyaset bu, oylar sandığa atılmadan ne üzere bir sonuç çıkacağını kimse bilemez. Kamuoyu yoklamalarının bulgularının bir dereceye kadar muteber olduğunu son birkaç seçimde beklentiler ile sonuçlar içinde fark çıkınca bir kere daha anlamıştık.
Macaristan seçimine bakarak muhalefete dersler çıkaranlar var.
Umarım, muhalefeti oluşturan partiler, öbür ülkelerde olanlara bakıp bizde de seçime gidildiği takdirde iktidarın çantada keklik olduğu kolaycı saplantısından vazgeçerler.
Aslında ülkemiz ve diğer bir hayli ülke açısından temel gözlenmesi gereken, örnek olabilecek gelişme, Pakistan’da yaşanıyor.
Çok başarılı milletlerarası bir atlet geçmişine sahip İmran Khan, sporu bıraktıktan daha sonra, 1990’larda, ülkesinde Pakistan Tehreek-e-İnsaf (PTİ) ismiyle bir parti kurarak siyasi hayata şaşaalı bir giriş yaptı. Uzunca bir süre muhalefette yer alan partisini 2018 yılında yapılan son seçimden başarılı çıkararak iktidara da ulaştı İmran Khan.
Askerin yükünü ziyadesiyle hissettirdiği Pakistan’da partiler uzun yıllardır iktidarda beş yıllarını tamamlayamıyor. Khan’ın partisi birtakım alanlarda muvaffakiyet sağlasa bile iktisatta vaatlerinin gerisine düştüğü için iktidarı zayıflamış görünüyor. [Pakistan’da, fiyatlar vahim arttı, enflasyon yüzde 10 civarına tırmandı diye iktidar sarsıntı geçiriyor.]
Partisinden seçilmiş milletvekillerinden bir düziniçin fazlası iktisattaki bozulma üzerine istifa edip rakip partilere geçtiler. Parlamentoda çoğunluğu kaybetme noktasına gelince, İmran Khan muhalefetin güvenoyu tehdidiyle karşılaştı.
İnanç oylamasına gidilmesi durumunda İmran Khan’ın iktidarı erkenden sona erebilecekti.
Bu noktada enteresan bir gelişme yaşandı.
Kendi partisinden meclis lider yardımcısı Qasim Khan Suri, muhalefetin verdiği güvenoylaması teklifini geçersiz saydı. İmran Khan da, kendisine karşı milletlerarası bir komplo kurulduğu savıyla, derhal erken seçime gitme sonucu alıverdi. [Pakistan’da karar alındıktan daha sonra 90 gün içerisinde seçime gidilebiliyor.]
‘Uluslararası komplo’ ile suçlanan ülke Amerika…
Pakistan’daki son durum şu: Başbakan İmran Khan güç durumda ve kendisinin devrilmek istendiği tezini dillendirerek muhalefeti Amerika’nın güdümünde hareket etmekle suçluyor ve erken seçime giderek bir daha itimat tazelemek istiyor; fazlaca sayıda muhalefet partisinden oluşan karşı cephe ise, güvenoyu ile iktidarı düşürdükten daha sonra kurulacak koalisyon hükümeti olarak erken seçim sonucu alma yanlısı…
İki taraf da devayı seçim tarihini erkene çekmekte buluyor.
Hakemlik, meclis lider yardımcısının aldığı itimat oylamasını geçersiz sayan sonucu görüşecek olan Pakistan Anayasa Mahkemesi’ne düşüyor…
Mevzuyu yakın takibe alan uzmanlar, Anayasa Mahkemesi üzerinde isterse tesirli olabileceği görüşüyle, bütün bu gelişmeleri ordunun nasıl değerlendirdiğini merak ediyorlar.
Pakistan ile Türkiye siyasi alanlarındaki gelişmeler içinde kurulabilecek benzerlik de burada sona eriyor.
Bizde kimse artık “Askerler ne der?” sorusunu sormuyor.
Çok şükür o durumdan kurtulduk.
Biri -Pakistan- üzerinde başkalarından çok durmuş olsam bile, kısa mühlet evvel seçimlerini geride bırakmış iki ülke de -İsrail ve Macaristan- üzerinde durulması gereken örnekler benim için…
Birincisinde -İsrail- muhalefet cephesi Netanyahu karşısında başarılı oldu, bir yıldır ülkeyi onlar yönetiyor…
Başkasında -Macaristan- muhalefet cephesinden iktidarı değiştirmeyi getirecek bir muvaffakiyet beklenirken karşıtı oldu; halk Orban’ın popülist iletilerine ve Soros’lu argümanlarına kulak verdi.
Üçüncüsünde -Pakistan- iktidar-muhalefet parlamento çoğunluğu açısından kilitlendi, kilidi açacak atakların birincisi güvenoyu isteyen muhalefet cephesinden geldi; iktidar da güvenoyu yerine seçim tarihini erkene alma atağı yaptı…
Ülkemiz siyaseti bu üç örnekten hangisine yakın görünüyor?
Yoksa kendimizi hepsinden farklı dördüncü bir örneğe mi hazırlamalıyız?
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.