Fehmi Koru*
Rusya devlet lideri Vladimir Putin kolay lokma gördüğü Ukrayna’yı işgale kalkıştı fakat birkaç gün ortasında maksada ulaşacağı beklentisi gerçekleşmedi; neredeyse iki ay oluyor, dünya, o savaşla meşgul…
Putin, dileğine ulaşana kadar, savaşı ne değerine olursa olsun, sürdüreceğini duyuruyor.
Savaşın dışarıdan tarafı olan ABD Rusya’nın kimyasal silah kullanacağına -hatta kullandığına- inanıyor; lideri Joe Biden bu biçimde bir gelişme yaşanırsa bunun değerliye mal edileceği tehdidinde bulunuyor.
Türkiye savaşın uzun sürmeyeceğini bekliyor olmalı ki, arabuluculuğa hatta garantörlüğe kendisini hazırlamaktaydı.
Olmadı, ama umutlar hala tükenmedi.
Dikkatler savaş üzerinde yoğunlaşmışken, Ankara, dış siyasette farklı bir kulvara hakikat yelken açtı.
Evvel Birleşik Arap Emirlikleri, daha sonra İsrail ile ortayı düzeltme eforuna girişti, bunların akabinde Mısır’ın geleceği dışişleri bakanı tarafınca belirtildi.
Ne olduğunu anlayan pek yok.
Kendi hesabıma ne olduğunu anlamak için aslına bakarsan her vakit takip ettiğim İsrail ve Arap gazetelerine daha bir dikkatle göz atıyorum. Zihnimi açan bilgi ve yorumlarla karşılaşıyorum.
İsrail gazeteleri bilhassa bizde pek bilinmeyen detaylara yer veriyor.
En güzeli benim zihnimi açan bir yazıdan sizleri de yararlandırayım.
Körfez ülkeleri + İsrail + Mısır bloku kuruluyor
Muharrir Türkiye’yi de yakından izleyen biri, Zvi Bar’el.
Bar’el’in yazısının birinci bakışta şaşırtan gelebilecek başlığı şu: “Yeni Ortadoğu’da en zayıf halka İsrail’in demokrasisi”.
Okuyalım:
“Amerika’nın öfkesine aldırmaksızın, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Rusya’ya karşı ilan edilmiş yaptırımlara katılmayacağını deklare etti. Oligarkların yatları, özel uçakları ülkenin havalimanlarıyla marinalarına yanaşmaya devam ediyor. Ülkenin emlak pazarı Rus zenginlerinin yatırımlarından yararlanıyor.
“İsrail ile dostluk gösterisi için dört Arap ülkesi dışişleri bakanları ile ABD dışişleri bakanı ülkemizdeydi; beraberlik Washington’un beklediği kararı getirmedi. Körfez ülkeleri ile Mısır’ın ABD ile klasik bağları artık yerli yerinde değil. Rusya tahminen stratejik ortakları değil, lakin Arap ülkeleri onunla bağlantılarının Amerikalıları kendilerini ciddiye almak istikametinde kırbaçlayacağı umudundalar.
“Türkiye Körfez’den esen yeni rüzgarı çabuk fark etti. BAE ile bağları yenilemek için Veliaht Prens Muhammed ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan karşılıklı ziyaretler gerçekleştirdi. BAE Türk iktisadı ile bankalarına 10 milyar dolar yatırma kelamı verdi.
“Erdoğan’ın bu ay içerisinde birinci defa bir daha Riyad’a ayak basması bekleniyor.
“Haftalar uzunluğu Türkler Suudlular ile ilgileri yenileme hedefli zımnî görüşmeler yürüttüler ve perşembe günü de bir Türk mahkemesi 2018’deki gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetiyle ilgili davayı durdurdu ve belgeyi Suudlulara devretti. Bu, düğümü çözebilir.
“Bu ortada, sahibi değişene kadar Erdoğan’ın önemli karşısında olan Hürriyet gazetesinde geçen hafta Türkiye’nin Esad’la diplomatik diyalog kurabileceğine dair değişik bir haber çıktı. Bu üç ana hususta ağırlaşabilir: Suriye’nin kuzeyinde yuvalanmış olan ve Türkiye’nin terör örgütü kabul ettiği PKK’ya karşı ortak cephe oluşturulması; Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanması (bunun manası Suriye’de bağımsız bir Kürt devleti kurulmasının önlenmesidir); ve Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin Suriye’ye dönmesi…
“Her şey karşıt yüz olmuş durumda; Ankara daha evvel Esad’ın devrilmesini talep etmekteydi. Ancak artık Türkiye ile ilgili hiç bir şey kimseyi şaşırtmıyor.
“Geçen hafta Middle East Eye sitesi Türkiye’nin Mısır’a büyükelçi atadığını ve bunun için Kahire’den onay beklendiğini yazdı. Bu bilgi gerçekse, iki ülke içinde dokuz yıldır süren ihtilaf sona erecek demektir. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Cumhurbaşkanı Abdülfettah el-Sisi’nin ortasının düzelmesini tahayyül etmek bile zordu halbuki.
“Mısır’la ortasını düzeltmesi Türkiye ile İsrail içinde bağ kurulmasının önündeki pürüzün kalkmasını sağlar; Kahire’yle sıkı fıkı olunduğu için bağın kurulması Mısır ile Türkiye içindeki ihtilafın sona ermesini gerektiriyordu.
“Üç ülkenin, -Mısır, İsrail ve Türkiye’nin- ilgilerini zehirleyen kurallardan kurtulmalarıyla kazanılacak ekonomik çıkarlar denizin altında. Üç ülke Rusya gücüne bağımlılığını azaltmak isteyen Avrupa’nın niyetini değerlendirebilme umudunda. İsrail ile Mısır doğalgaz ihracını Türkiye üzerinden yapabilir.
“Bunu sağlamak için Türkiye Ortadoğu’nun istek edilir üyesi statüsünü bir daha elde edecek, Sisi ve Esad ile kardeşliğini pekiştirecek, Cumhurbaşkanı Isaac Herzog da iki yıldır kıskacına almış ekonomik krizden Türkiye’nin kurtulmasına katkıda bulunacak. Erdoğan da Türk lirasının bedel kaybıyla kamuoyu yoklamalarında tabana vuran oylarını artırabilecek.”
Yazı daha uzun. Buraya kadar alıntıladığım kısımdan daha sonra, muharrir, 2020’den beri dört defa görüşmüş olan İran ile Suudi Arabistan ortasının da düzelebileceği öngörüsünde bulunuyor. Körfez ülkeleri, Türkiye ve Mısır içindeki yakınlaşmayla, bu ülkelerin, Ukrayna savaşını fırsat bilip ABD yahut Rusya ile bağımlı olmaktan uzak bir işbirliği bloku oluşturma peşinde olduklarını söylüyor.
Uzunca alıntıladığım yazının “Yeni Ortadoğu’da en zayıf halka İsrail’in demokrasisi” başlığını hatırlayanlar ‘zayıf halka’ tespitine şaşırmış olabilirler.
O tespit yazının sonunda lisana getiriliyor.
Müellife bakılırsa, isimleri geçen ülkelerin önderleri, parlamentolarını dinlemek zorunda değiller; parlamentoları hükümetleri değiştirebilecek güçte değil zira. İsrail ise o denli değil, bu da, muharrire bakılırsa, İsrail’in zayıf halka olması manasına geliyor.
*Bu yazı fehmikrou.com adresinden alınmıştır.
Rusya devlet lideri Vladimir Putin kolay lokma gördüğü Ukrayna’yı işgale kalkıştı fakat birkaç gün ortasında maksada ulaşacağı beklentisi gerçekleşmedi; neredeyse iki ay oluyor, dünya, o savaşla meşgul…
Putin, dileğine ulaşana kadar, savaşı ne değerine olursa olsun, sürdüreceğini duyuruyor.
Savaşın dışarıdan tarafı olan ABD Rusya’nın kimyasal silah kullanacağına -hatta kullandığına- inanıyor; lideri Joe Biden bu biçimde bir gelişme yaşanırsa bunun değerliye mal edileceği tehdidinde bulunuyor.
Türkiye savaşın uzun sürmeyeceğini bekliyor olmalı ki, arabuluculuğa hatta garantörlüğe kendisini hazırlamaktaydı.
Olmadı, ama umutlar hala tükenmedi.
Dikkatler savaş üzerinde yoğunlaşmışken, Ankara, dış siyasette farklı bir kulvara hakikat yelken açtı.
Evvel Birleşik Arap Emirlikleri, daha sonra İsrail ile ortayı düzeltme eforuna girişti, bunların akabinde Mısır’ın geleceği dışişleri bakanı tarafınca belirtildi.
Ne olduğunu anlayan pek yok.
Kendi hesabıma ne olduğunu anlamak için aslına bakarsan her vakit takip ettiğim İsrail ve Arap gazetelerine daha bir dikkatle göz atıyorum. Zihnimi açan bilgi ve yorumlarla karşılaşıyorum.
İsrail gazeteleri bilhassa bizde pek bilinmeyen detaylara yer veriyor.
En güzeli benim zihnimi açan bir yazıdan sizleri de yararlandırayım.
Körfez ülkeleri + İsrail + Mısır bloku kuruluyor
Muharrir Türkiye’yi de yakından izleyen biri, Zvi Bar’el.
Bar’el’in yazısının birinci bakışta şaşırtan gelebilecek başlığı şu: “Yeni Ortadoğu’da en zayıf halka İsrail’in demokrasisi”.
Okuyalım:
“Amerika’nın öfkesine aldırmaksızın, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Rusya’ya karşı ilan edilmiş yaptırımlara katılmayacağını deklare etti. Oligarkların yatları, özel uçakları ülkenin havalimanlarıyla marinalarına yanaşmaya devam ediyor. Ülkenin emlak pazarı Rus zenginlerinin yatırımlarından yararlanıyor.
“İsrail ile dostluk gösterisi için dört Arap ülkesi dışişleri bakanları ile ABD dışişleri bakanı ülkemizdeydi; beraberlik Washington’un beklediği kararı getirmedi. Körfez ülkeleri ile Mısır’ın ABD ile klasik bağları artık yerli yerinde değil. Rusya tahminen stratejik ortakları değil, lakin Arap ülkeleri onunla bağlantılarının Amerikalıları kendilerini ciddiye almak istikametinde kırbaçlayacağı umudundalar.
“Türkiye Körfez’den esen yeni rüzgarı çabuk fark etti. BAE ile bağları yenilemek için Veliaht Prens Muhammed ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan karşılıklı ziyaretler gerçekleştirdi. BAE Türk iktisadı ile bankalarına 10 milyar dolar yatırma kelamı verdi.
“Erdoğan’ın bu ay içerisinde birinci defa bir daha Riyad’a ayak basması bekleniyor.
“Haftalar uzunluğu Türkler Suudlular ile ilgileri yenileme hedefli zımnî görüşmeler yürüttüler ve perşembe günü de bir Türk mahkemesi 2018’deki gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetiyle ilgili davayı durdurdu ve belgeyi Suudlulara devretti. Bu, düğümü çözebilir.
“Bu ortada, sahibi değişene kadar Erdoğan’ın önemli karşısında olan Hürriyet gazetesinde geçen hafta Türkiye’nin Esad’la diplomatik diyalog kurabileceğine dair değişik bir haber çıktı. Bu üç ana hususta ağırlaşabilir: Suriye’nin kuzeyinde yuvalanmış olan ve Türkiye’nin terör örgütü kabul ettiği PKK’ya karşı ortak cephe oluşturulması; Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanması (bunun manası Suriye’de bağımsız bir Kürt devleti kurulmasının önlenmesidir); ve Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin Suriye’ye dönmesi…
“Her şey karşıt yüz olmuş durumda; Ankara daha evvel Esad’ın devrilmesini talep etmekteydi. Ancak artık Türkiye ile ilgili hiç bir şey kimseyi şaşırtmıyor.
“Geçen hafta Middle East Eye sitesi Türkiye’nin Mısır’a büyükelçi atadığını ve bunun için Kahire’den onay beklendiğini yazdı. Bu bilgi gerçekse, iki ülke içinde dokuz yıldır süren ihtilaf sona erecek demektir. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Cumhurbaşkanı Abdülfettah el-Sisi’nin ortasının düzelmesini tahayyül etmek bile zordu halbuki.
“Mısır’la ortasını düzeltmesi Türkiye ile İsrail içinde bağ kurulmasının önündeki pürüzün kalkmasını sağlar; Kahire’yle sıkı fıkı olunduğu için bağın kurulması Mısır ile Türkiye içindeki ihtilafın sona ermesini gerektiriyordu.
“Üç ülkenin, -Mısır, İsrail ve Türkiye’nin- ilgilerini zehirleyen kurallardan kurtulmalarıyla kazanılacak ekonomik çıkarlar denizin altında. Üç ülke Rusya gücüne bağımlılığını azaltmak isteyen Avrupa’nın niyetini değerlendirebilme umudunda. İsrail ile Mısır doğalgaz ihracını Türkiye üzerinden yapabilir.
“Bunu sağlamak için Türkiye Ortadoğu’nun istek edilir üyesi statüsünü bir daha elde edecek, Sisi ve Esad ile kardeşliğini pekiştirecek, Cumhurbaşkanı Isaac Herzog da iki yıldır kıskacına almış ekonomik krizden Türkiye’nin kurtulmasına katkıda bulunacak. Erdoğan da Türk lirasının bedel kaybıyla kamuoyu yoklamalarında tabana vuran oylarını artırabilecek.”
Yazı daha uzun. Buraya kadar alıntıladığım kısımdan daha sonra, muharrir, 2020’den beri dört defa görüşmüş olan İran ile Suudi Arabistan ortasının da düzelebileceği öngörüsünde bulunuyor. Körfez ülkeleri, Türkiye ve Mısır içindeki yakınlaşmayla, bu ülkelerin, Ukrayna savaşını fırsat bilip ABD yahut Rusya ile bağımlı olmaktan uzak bir işbirliği bloku oluşturma peşinde olduklarını söylüyor.
Uzunca alıntıladığım yazının “Yeni Ortadoğu’da en zayıf halka İsrail’in demokrasisi” başlığını hatırlayanlar ‘zayıf halka’ tespitine şaşırmış olabilirler.
O tespit yazının sonunda lisana getiriliyor.
Müellife bakılırsa, isimleri geçen ülkelerin önderleri, parlamentolarını dinlemek zorunda değiller; parlamentoları hükümetleri değiştirebilecek güçte değil zira. İsrail ise o denli değil, bu da, muharrire bakılırsa, İsrail’in zayıf halka olması manasına geliyor.
*Bu yazı fehmikrou.com adresinden alınmıştır.