Fehmi Koru*
Muhalefetin ‘6’lı masa’ diye anılan ana gövdesini oluşturan partilerinin önderleri tarafınca evvelki gün açıklanan taslak anayasa metninde, cumhurbaşkanının bir seferliğine yedi yıl için seçilmesi öngörülüyor.
“Liderler cumhurbaşkanlığını bir ‘heves’ olarak mı görüyorlar?” diye düşünmeden edemedim.
[Kenan Cihan, cumhurbaşkanlığının son yılında, bir soruya karşılık verirken “Biz hevesimizi aldık” demişti de, bu soru oradan aklıma geldi.]
Yanlış bir kişi kazara o makama seçilmişse niye ona yedi yıl tahammül edilsin?
Doğru bir seçim yapılmışsa, o denli biri niye bir seferliğine o makamda kalsın?
Üzerinde biraz daha düşünülmesi gereken bir teklif bu.
Teklife en şaşırtan itiraz hiç beklenmeyecek birinden geldi.
MHP başkanı Devlet Bahçeli’den…
Reklam
Partisinin dün yapılan küme toplantısında her zamanki celadetiyle konuşan MHP başkanı, kelamı bu hususa getirip şu kelamları sarf etti:
“Cumhur İttifakı milletin ittifakıysa iki yetmez üç olsun dersek ne yapacaksınız? Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi beşer yıllık üç periyot olsa da yeni yüzyılın 25 yılını büsbütün başkan ülkeye gerçek süratle götürsek. ‘Altılı ganyan’ duysun, bugün yahut yarın, tahminen diğer gün, nerede ne yapıyorlarsa yapsınlar, bunu yapmazsanız tarih ve millet huzurunda nankör ve inkarcı olarak anılacaksınız. hiç bir vakit da milletimizden geçer not alamayacaksınız. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Türkiye’nin arayıp bulduğu şifadır.”
Kendisini dinleyenler içinde uzun yıllardır birebir sıralarda oturup her salı günü yaptığı konuşmaları kaçırmayan milletvekilleri içinde, başkanlarının ‘başkanlık sistemi’ hakkında büsbütün farklı görüşe dayalı konuşmalarını hatırlayanlar kesinlikle olmuştur. Artık ‘şifa’ olduğunu duyurduğu sisteme en sert karşı çıkanların başında geliyordu Devlet Bahçeli.
[Bazı kelamlarını hatırlatayım: 8 Mayıs 2012: “MHP olarak geçmiş devirde Türkiye’nin gündemine sunulmuş olan başkanlık sistemi üzerinde görüşlerimizi fazlaca net olarak tabir etmiştik. Türkiye’nin bugünkü siyasi, toplumsal ortamı içerisinde başkanlık sistemini uygun bulmuyoruz. ‘Parlamenter sistemle Türkiye gayeye yanlışsız yürümelidir’ niyetini hala paylaşıyoruz.” 11 Kasım 2016: “Anayasanın nasıl değiştirileceği anayasal kararlarla belirlenmiştir ve bu nihaidir. Filli durum ve dayatmalarla anayasanın değişeceğini sav etmek, anayasayı rafa kaldırmak şayet gaflet değilse vahim bir arka niyetlilik ve sinsi bir tezgahtır. (..) Bizim tercihimiz her vakit olduğu üzere parlamenter sistemin devamı, güçlendirilmesi, ıslahata tabi tutulmasıdır.”]
Olabilir. Politikler için geçerli olanın, ağzından birinci çıktığında harikulade tenkitlere uğramış lakin daha sonradan bir gerçeğin sözü olduğu anlaşılmış Süleyman Demirel’in “Dün dündür” özdeyişi olduğunu artık biliyoruz.
Görüşler hiç bir pişmanlık duyulmadan ve kolay kolay değişebiliyor siyasette.
Beni şaşırtan konuşmanın bu istikameti değil; tek seferliğine yedi yıl seçilme prensibine karşı yaptığı teklif MHP liderinin…
“İki yetmez üç olsun dersek ne yapacaksınız?” diye soruyor Devlet Bahçeli…
Tek seferliğine yedi yıl değil, beşer yıllık üç devir olsun teklifi bu.
Anayasaya göre (m. 101), “Cumhurbaşkanının bakılırsav mühleti beş yıldır. Bir kimse en çok iki kere Cumhurbaşkanı seçilebilir.”
Muhalefet bu maddeyi “Cumhurbaşkanının vazife müddeti yedi yıldır. Bir kimse sadece bir kez Cumhurbaşkanı seçilebilir” olarak değiştirmekten yana.
Devlet Bahçeli ise birebir maddeyi “Cumhurbaşkanının nazaranv müddeti beş yıldır. Bir kimse en çok üç kere Cumhurbaşkanı seçilebilir” olarak değiştirme teklifinde bulunuyor.
Hımm, ne demek oluyor artık bu?
MHP önderi, seçim tarihine yaklaşıldığında açılmasını beklediğim bir tartışmayı erkenden başlatmış oluyor.
Kendisinin miting meydanlarında “Aday belirli, karar net” sloganı eşliğinde partilileriyle paylaştığı cumhurbaşkanı adayının aslında aday olamayacağı yolundaki tartışmayı…
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan o makama -ilki 2014, ikincisi 2018 yılında olmak üzere- iki kere halk tarafınca seçildi. Anayasanın açık ve diğer bir tarafa çekilmesi imkansız tabiri yüzünden üçüncü kere birebir makama aday gösterilmesinin önünde anayasal mani var.
AK Parti yetkilileri buna karşılık hukuksal olmayan bir münasebet öne sürüyorlar. Sistem değişmiş, değişen sistemden daha sonraki seçilme birinci kere olarak değerlendirilirmiş, ötürüsıyla bir daha aday gösterilmesi üçüncü defa değil ikinci sefer sayılırmış…
Bir sözcü, “Bunu çocuklar bile anlar” dedi.
Çocuklara bu biçimde anlatılır ve kabul ettirilebilir tahminen -o da belki- lakin hukukçuların o denli anlaması fazlaca sıkıntı.
Anayasanın ilgili unsurları sistem değişikliğine yol açacak halde bir daha kaleme alınırken, tartışma konusu olan 101. unsur, “Bu unsur değişiklikten daha sonra yapılacak birinci seçimden itibaren geçerlidir” diye bir eke kavuşturulmuş olsaydı bahis hiç tartışılmazdı.
Şimdi tartışılması ise abes. Anayasa öbür türlü bir yoruma müsait olmayacak bir açıklıkta zira.
MHP başkanının karşı teklifi onun da bu görüşte olduğunu gösteriyor.
Dediği hakikat. “İki yetmez üç olsun” deniliyor artık.
Bunu diyenlerin anayasayı bu dilekleri istikamette değiştirmekten öbür yolu yok.
Tıpkı ‘6’lı masa’dan çıkan yeni anayasa taslağını kaleme alanların “Beş yıllığına iki kere olmasın, yedi yıl için ve bir kez olsun” isteklerinin gerçekleşmesi için anayasayı bir daha anayasada var olan formülle değiştirmeleri gerektiği gibi…
Onlar bunu kapsamlı 150 sayfalık bir metinle esaslı formda gerçekleştirmeyi düşünüyorlar; Cumhur İttifakı da, şayet Tayyip Erdoğan’ı hakikaten bir daha aday göstermek niyetindeyse, tıpkı yola başvurmak zorunda…
Anayasa değişikliğini gerçekleştirmekten diğer bir devaları yok.
Bahçeli‘nin söylemiş olduğini bir sefer daha okuyalım:
“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi beşer yıllık üç periyot olsa da yeni yüzyılın 25 yılını büsbütün başkan ülkeye hakikat süratle götürsek.”
“Şu anda beşer yıllık iki dönem” demenin kibarcası bu.
İyi de, seçim vaktinde yapılacak olsa önümüzde sırf yedi ay var. Bu kadar kısa müddette tek unsurluk bile olsa bir anayasa değişikliğini gerçekleştirebilmek imkansız.
Muhalefet milletvekilleri o denli bir değişikliğe oy vermezler; yani değişiklik teklifi Meclis’ten geçmez.
Ne olacak artık?
Bekleyelim ve ne olacağını birlikte bakılırsalim.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
Muhalefetin ‘6’lı masa’ diye anılan ana gövdesini oluşturan partilerinin önderleri tarafınca evvelki gün açıklanan taslak anayasa metninde, cumhurbaşkanının bir seferliğine yedi yıl için seçilmesi öngörülüyor.
“Liderler cumhurbaşkanlığını bir ‘heves’ olarak mı görüyorlar?” diye düşünmeden edemedim.
[Kenan Cihan, cumhurbaşkanlığının son yılında, bir soruya karşılık verirken “Biz hevesimizi aldık” demişti de, bu soru oradan aklıma geldi.]
Yanlış bir kişi kazara o makama seçilmişse niye ona yedi yıl tahammül edilsin?
Doğru bir seçim yapılmışsa, o denli biri niye bir seferliğine o makamda kalsın?
Üzerinde biraz daha düşünülmesi gereken bir teklif bu.
Teklife en şaşırtan itiraz hiç beklenmeyecek birinden geldi.
MHP başkanı Devlet Bahçeli’den…
Reklam
Partisinin dün yapılan küme toplantısında her zamanki celadetiyle konuşan MHP başkanı, kelamı bu hususa getirip şu kelamları sarf etti:
“Cumhur İttifakı milletin ittifakıysa iki yetmez üç olsun dersek ne yapacaksınız? Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi beşer yıllık üç periyot olsa da yeni yüzyılın 25 yılını büsbütün başkan ülkeye gerçek süratle götürsek. ‘Altılı ganyan’ duysun, bugün yahut yarın, tahminen diğer gün, nerede ne yapıyorlarsa yapsınlar, bunu yapmazsanız tarih ve millet huzurunda nankör ve inkarcı olarak anılacaksınız. hiç bir vakit da milletimizden geçer not alamayacaksınız. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Türkiye’nin arayıp bulduğu şifadır.”
Kendisini dinleyenler içinde uzun yıllardır birebir sıralarda oturup her salı günü yaptığı konuşmaları kaçırmayan milletvekilleri içinde, başkanlarının ‘başkanlık sistemi’ hakkında büsbütün farklı görüşe dayalı konuşmalarını hatırlayanlar kesinlikle olmuştur. Artık ‘şifa’ olduğunu duyurduğu sisteme en sert karşı çıkanların başında geliyordu Devlet Bahçeli.
[Bazı kelamlarını hatırlatayım: 8 Mayıs 2012: “MHP olarak geçmiş devirde Türkiye’nin gündemine sunulmuş olan başkanlık sistemi üzerinde görüşlerimizi fazlaca net olarak tabir etmiştik. Türkiye’nin bugünkü siyasi, toplumsal ortamı içerisinde başkanlık sistemini uygun bulmuyoruz. ‘Parlamenter sistemle Türkiye gayeye yanlışsız yürümelidir’ niyetini hala paylaşıyoruz.” 11 Kasım 2016: “Anayasanın nasıl değiştirileceği anayasal kararlarla belirlenmiştir ve bu nihaidir. Filli durum ve dayatmalarla anayasanın değişeceğini sav etmek, anayasayı rafa kaldırmak şayet gaflet değilse vahim bir arka niyetlilik ve sinsi bir tezgahtır. (..) Bizim tercihimiz her vakit olduğu üzere parlamenter sistemin devamı, güçlendirilmesi, ıslahata tabi tutulmasıdır.”]
Olabilir. Politikler için geçerli olanın, ağzından birinci çıktığında harikulade tenkitlere uğramış lakin daha sonradan bir gerçeğin sözü olduğu anlaşılmış Süleyman Demirel’in “Dün dündür” özdeyişi olduğunu artık biliyoruz.
Görüşler hiç bir pişmanlık duyulmadan ve kolay kolay değişebiliyor siyasette.
Beni şaşırtan konuşmanın bu istikameti değil; tek seferliğine yedi yıl seçilme prensibine karşı yaptığı teklif MHP liderinin…
“İki yetmez üç olsun dersek ne yapacaksınız?” diye soruyor Devlet Bahçeli…
Tek seferliğine yedi yıl değil, beşer yıllık üç devir olsun teklifi bu.
Anayasaya göre (m. 101), “Cumhurbaşkanının bakılırsav mühleti beş yıldır. Bir kimse en çok iki kere Cumhurbaşkanı seçilebilir.”
Muhalefet bu maddeyi “Cumhurbaşkanının vazife müddeti yedi yıldır. Bir kimse sadece bir kez Cumhurbaşkanı seçilebilir” olarak değiştirmekten yana.
Devlet Bahçeli ise birebir maddeyi “Cumhurbaşkanının nazaranv müddeti beş yıldır. Bir kimse en çok üç kere Cumhurbaşkanı seçilebilir” olarak değiştirme teklifinde bulunuyor.
Hımm, ne demek oluyor artık bu?
MHP önderi, seçim tarihine yaklaşıldığında açılmasını beklediğim bir tartışmayı erkenden başlatmış oluyor.
Kendisinin miting meydanlarında “Aday belirli, karar net” sloganı eşliğinde partilileriyle paylaştığı cumhurbaşkanı adayının aslında aday olamayacağı yolundaki tartışmayı…
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan o makama -ilki 2014, ikincisi 2018 yılında olmak üzere- iki kere halk tarafınca seçildi. Anayasanın açık ve diğer bir tarafa çekilmesi imkansız tabiri yüzünden üçüncü kere birebir makama aday gösterilmesinin önünde anayasal mani var.
AK Parti yetkilileri buna karşılık hukuksal olmayan bir münasebet öne sürüyorlar. Sistem değişmiş, değişen sistemden daha sonraki seçilme birinci kere olarak değerlendirilirmiş, ötürüsıyla bir daha aday gösterilmesi üçüncü defa değil ikinci sefer sayılırmış…
Bir sözcü, “Bunu çocuklar bile anlar” dedi.
Çocuklara bu biçimde anlatılır ve kabul ettirilebilir tahminen -o da belki- lakin hukukçuların o denli anlaması fazlaca sıkıntı.
Anayasanın ilgili unsurları sistem değişikliğine yol açacak halde bir daha kaleme alınırken, tartışma konusu olan 101. unsur, “Bu unsur değişiklikten daha sonra yapılacak birinci seçimden itibaren geçerlidir” diye bir eke kavuşturulmuş olsaydı bahis hiç tartışılmazdı.
Şimdi tartışılması ise abes. Anayasa öbür türlü bir yoruma müsait olmayacak bir açıklıkta zira.
MHP başkanının karşı teklifi onun da bu görüşte olduğunu gösteriyor.
Dediği hakikat. “İki yetmez üç olsun” deniliyor artık.
Bunu diyenlerin anayasayı bu dilekleri istikamette değiştirmekten öbür yolu yok.
Tıpkı ‘6’lı masa’dan çıkan yeni anayasa taslağını kaleme alanların “Beş yıllığına iki kere olmasın, yedi yıl için ve bir kez olsun” isteklerinin gerçekleşmesi için anayasayı bir daha anayasada var olan formülle değiştirmeleri gerektiği gibi…
Onlar bunu kapsamlı 150 sayfalık bir metinle esaslı formda gerçekleştirmeyi düşünüyorlar; Cumhur İttifakı da, şayet Tayyip Erdoğan’ı hakikaten bir daha aday göstermek niyetindeyse, tıpkı yola başvurmak zorunda…
Anayasa değişikliğini gerçekleştirmekten diğer bir devaları yok.
Bahçeli‘nin söylemiş olduğini bir sefer daha okuyalım:
“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi beşer yıllık üç periyot olsa da yeni yüzyılın 25 yılını büsbütün başkan ülkeye hakikat süratle götürsek.”
“Şu anda beşer yıllık iki dönem” demenin kibarcası bu.
İyi de, seçim vaktinde yapılacak olsa önümüzde sırf yedi ay var. Bu kadar kısa müddette tek unsurluk bile olsa bir anayasa değişikliğini gerçekleştirebilmek imkansız.
Muhalefet milletvekilleri o denli bir değişikliğe oy vermezler; yani değişiklik teklifi Meclis’ten geçmez.
Ne olacak artık?
Bekleyelim ve ne olacağını birlikte bakılırsalim.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.