Fehmi Koru*
Günü çabucak hemen mutlaklaştırılmış olmasa bile seçim ufukta göründü ve iktidar ile muhalefet cepheleri sandıktan kendilerini sevindirecek bir sonuç çıkacağından son derece emin görünüyorlar.
bu biçimdesi bir ortama galiba birinci kere şahit oluyorum.
Seçim yasal tarihi olan 25 Haziran 2023 tarihinde yapılmayacak, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yetkisini kullanarak seçimi 14 Mayıs 2023 tarihine almak niyetinde; bunu kendisinin açıklamalarından biliyoruz.
İyi de niye şimdiden sonucunı nihaileştirmek yerine Mart ayını bekliyor?
Belli ki, önümüzdeki iki ay içerisinde ortamın daha da besbelli hale gelmesi beklenecek.
Ortam iktidar açısından uygun şayet olmazsa ne olacak, seçimin vaktinde yapılması mı tercih edilecek yoksa öteki bir plan mı var?
Nereden bilebilirim. Bildiğim, seçim tarihini erkene alma niyetinin olduğu, lakin bunu mutlaklaştırma konusunda çabuk edilmediği…
İktidarın paydaşları olan AK Parti ile MHP’nin seçim kararından umutlu olmaları bu bakımdan kıymetli.
Umut şu sırada yüksek görünüyor.
Biraz evvel, iktidara kayıtsız kuralsız takviye veren ve iktidarın iki ögesi tarafınca da prestij bakılırsan gazetelere göz attığımda, hem haberlere birebir vakitte köşe yazılarına seçimle ilgili kazanma umudunun hakim olduğunu fark ettim.
İtibarlı gazetelerde yer alan birtakım bilinenler yanında adı-sanı daha evvel duyulmamış şirketlerin yapıtı kamuoyu yoklamaları da o kanaati teyit ediyor.
Peki ya muhalefet?
Muhalefet cephesi de emsal bir umuda sahip üzere. İki hafta daha sonra, 13 Şubat 2023 tarihinde, bir daha bir ortaya geldiklerinde, altı partinin önderleri, cumhurbaşkanı adaylarını açıklayacaklar. Evvelki buluşmalarından daha sonra yayımladıkları metinlerde ve vatandaşla buluşmalarında yenidenlayageldikleri tezlerinin -yani 13. Cumhurbaşkanının kendi adayları olacağı iddiasının- hayata geçeceğinden onlar da hayli emin.
Kanaatlerini dayandırdıkları kamuoyu yoklamaları onların da var.
Gerçek ne? Bugün seçim olsa sandıktan hangi taraf önde çıkar? Hangi ittifakın adayı cumhurbaşkanı seçilmeyi başarır?
Bu soruya keskin bir karşılık vermek kolay değil.
Daha evvelki seçimlerden hareketle bir kestirimde bulunulabilir ve sağlam araştırma şirketlerinin anket neticelerina bakılarak kestirimin sağlaması da yapılabilir tahminen; lakin kesin bir kanaate varmanın kuralları bugün için yok.
hemen çabucak seçimin 14 Mayıs tarihinde yapılacağı bile kesin değil.
Cumhur İttifakı’nın adayını Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) onaylayacağı da meçhul.
[YSK’nın beş üyesi daha yeni değişti; anayasada öteki hiç bir tarafa çekilemeyecek mutlaklıkta bir tabirle, seçimin tarihi TBMM tarafınca erkene alınmazsa üçüncü sefer aday olamayacağı belirlenmiş, iki kere seçilmiş cumhurbaşkanının ismini YSK üyelerinin bir daha aday olarak onaylayacaklarına inanmak güç.]
Seçime gidilen günümüz ortamında çabucak hemen belirsizlikler ortadan kalkmamışken, iktidar ile muhalefetin “Biz kazanacağız” havasına girmelerinin bir niçini de, büyük ihtimalle, YSK’nın aday belirleme sürecinde alacağı sonucu etkileme niyeti olabilir.
Muhalefetin seçimi kazanması ve iktidarın daha evvel bir epey kez yaşandığı cinsten büyük bir mağlubiyetle müsabakası durumu her şeyi değiştireceği üzere, o denli bir durumun bariz hale gelmesi seçim öncesi havayı da tesirler.
bundan evvelki seçimde -18 Nisan 1999 genel seçiminde- sandıktan %10 barajını aşarak Meclis’te temsil edilmeyi başarmış ve üçü ülkeyi bir daha sonraki seçime kadar koalisyon hükümeti olarak yönetmiş beş partinin, bir daha sonraki seçimde -3 Kasım 2002 seçiminde- düştükleri duruma bu gözle bakabiliriz.
İlkinin -18 Nisan 1999 seçiminin- sonuçları yüzde olarak şöylekiydi:
DSP 14.64
MHP 17.98
Fazilet 15.41
Anavatan 13.22
DYP 12.01
Peki bir daha sonraki -3 Kasım 2002- seçiminde ortaya çıkan tabloda birebir partilerin durumu ne oldu?
DSP 1.22
MHP 8.36
Saadet 2.49
Anavatan 5.13
DYP 9.54
O seçimde sadece yeni kurulmuş AK Parti (%34.28) ile CHP (%19.39) %10 barajını aşıp Meclis’te temsil edilme hakkı kazandılar ve AK Parti tek başına iktidar oldu.
Seçmenin parti bağımlılığı ne kadar zayıf, bu tablolardan görülebiliyor.
Yalnız bize ve bizim seçmene özel bir durum değil bu; seçmenler her demokratik ülkede sandığa farklı sonuçlar yansıtabiliyor ve kendilerine güvenen partileri hayal kırıklığına uğratabiliyorlar.
Bu bir gerçek.
Ancak bir öteki gerçek daha var: Katıldığı birinci seçimde -3 Kasım 2002’de- oyların sadece %34.28’ini alarak iktidar olabilmiş AK Parti, daha sonraki seçimlerde oylarını %50’ye dayanır hale getirebilmiş, yapılan en son genel seçimde -24 Haziran 2018’de- %42.56 oy ile iktidarını sürdürmeyi başarabilmişti. Son seçimde ikinci defa aday olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da % 52.59 oy alarak birinci çeşitte seçilmişti.
Yapılacak birinci seçimde sandığa ne yansıtacağını şimdilik sırf ‘seçmen’ diye andığımız anonim şahıslar biliyor.
İki tarafın da seçmenlerin ülke yönetme bakılırsavini kendilerine vereceğinden emin olmasının hiç bir mahzuru yok.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinde motamot açıklanmıştır.
Günü çabucak hemen mutlaklaştırılmış olmasa bile seçim ufukta göründü ve iktidar ile muhalefet cepheleri sandıktan kendilerini sevindirecek bir sonuç çıkacağından son derece emin görünüyorlar.
bu biçimdesi bir ortama galiba birinci kere şahit oluyorum.
Seçim yasal tarihi olan 25 Haziran 2023 tarihinde yapılmayacak, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yetkisini kullanarak seçimi 14 Mayıs 2023 tarihine almak niyetinde; bunu kendisinin açıklamalarından biliyoruz.
İyi de niye şimdiden sonucunı nihaileştirmek yerine Mart ayını bekliyor?
Belli ki, önümüzdeki iki ay içerisinde ortamın daha da besbelli hale gelmesi beklenecek.
Ortam iktidar açısından uygun şayet olmazsa ne olacak, seçimin vaktinde yapılması mı tercih edilecek yoksa öteki bir plan mı var?
Nereden bilebilirim. Bildiğim, seçim tarihini erkene alma niyetinin olduğu, lakin bunu mutlaklaştırma konusunda çabuk edilmediği…
İktidarın paydaşları olan AK Parti ile MHP’nin seçim kararından umutlu olmaları bu bakımdan kıymetli.
Umut şu sırada yüksek görünüyor.
Biraz evvel, iktidara kayıtsız kuralsız takviye veren ve iktidarın iki ögesi tarafınca da prestij bakılırsan gazetelere göz attığımda, hem haberlere birebir vakitte köşe yazılarına seçimle ilgili kazanma umudunun hakim olduğunu fark ettim.
İtibarlı gazetelerde yer alan birtakım bilinenler yanında adı-sanı daha evvel duyulmamış şirketlerin yapıtı kamuoyu yoklamaları da o kanaati teyit ediyor.
Peki ya muhalefet?
Muhalefet cephesi de emsal bir umuda sahip üzere. İki hafta daha sonra, 13 Şubat 2023 tarihinde, bir daha bir ortaya geldiklerinde, altı partinin önderleri, cumhurbaşkanı adaylarını açıklayacaklar. Evvelki buluşmalarından daha sonra yayımladıkları metinlerde ve vatandaşla buluşmalarında yenidenlayageldikleri tezlerinin -yani 13. Cumhurbaşkanının kendi adayları olacağı iddiasının- hayata geçeceğinden onlar da hayli emin.
Kanaatlerini dayandırdıkları kamuoyu yoklamaları onların da var.
Gerçek ne? Bugün seçim olsa sandıktan hangi taraf önde çıkar? Hangi ittifakın adayı cumhurbaşkanı seçilmeyi başarır?
Bu soruya keskin bir karşılık vermek kolay değil.
Daha evvelki seçimlerden hareketle bir kestirimde bulunulabilir ve sağlam araştırma şirketlerinin anket neticelerina bakılarak kestirimin sağlaması da yapılabilir tahminen; lakin kesin bir kanaate varmanın kuralları bugün için yok.
hemen çabucak seçimin 14 Mayıs tarihinde yapılacağı bile kesin değil.
Cumhur İttifakı’nın adayını Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) onaylayacağı da meçhul.
[YSK’nın beş üyesi daha yeni değişti; anayasada öteki hiç bir tarafa çekilemeyecek mutlaklıkta bir tabirle, seçimin tarihi TBMM tarafınca erkene alınmazsa üçüncü sefer aday olamayacağı belirlenmiş, iki kere seçilmiş cumhurbaşkanının ismini YSK üyelerinin bir daha aday olarak onaylayacaklarına inanmak güç.]
Seçime gidilen günümüz ortamında çabucak hemen belirsizlikler ortadan kalkmamışken, iktidar ile muhalefetin “Biz kazanacağız” havasına girmelerinin bir niçini de, büyük ihtimalle, YSK’nın aday belirleme sürecinde alacağı sonucu etkileme niyeti olabilir.
Muhalefetin seçimi kazanması ve iktidarın daha evvel bir epey kez yaşandığı cinsten büyük bir mağlubiyetle müsabakası durumu her şeyi değiştireceği üzere, o denli bir durumun bariz hale gelmesi seçim öncesi havayı da tesirler.
bundan evvelki seçimde -18 Nisan 1999 genel seçiminde- sandıktan %10 barajını aşarak Meclis’te temsil edilmeyi başarmış ve üçü ülkeyi bir daha sonraki seçime kadar koalisyon hükümeti olarak yönetmiş beş partinin, bir daha sonraki seçimde -3 Kasım 2002 seçiminde- düştükleri duruma bu gözle bakabiliriz.
İlkinin -18 Nisan 1999 seçiminin- sonuçları yüzde olarak şöylekiydi:
DSP 14.64
MHP 17.98
Fazilet 15.41
Anavatan 13.22
DYP 12.01
Peki bir daha sonraki -3 Kasım 2002- seçiminde ortaya çıkan tabloda birebir partilerin durumu ne oldu?
DSP 1.22
MHP 8.36
Saadet 2.49
Anavatan 5.13
DYP 9.54
O seçimde sadece yeni kurulmuş AK Parti (%34.28) ile CHP (%19.39) %10 barajını aşıp Meclis’te temsil edilme hakkı kazandılar ve AK Parti tek başına iktidar oldu.
Seçmenin parti bağımlılığı ne kadar zayıf, bu tablolardan görülebiliyor.
Yalnız bize ve bizim seçmene özel bir durum değil bu; seçmenler her demokratik ülkede sandığa farklı sonuçlar yansıtabiliyor ve kendilerine güvenen partileri hayal kırıklığına uğratabiliyorlar.
Bu bir gerçek.
Ancak bir öteki gerçek daha var: Katıldığı birinci seçimde -3 Kasım 2002’de- oyların sadece %34.28’ini alarak iktidar olabilmiş AK Parti, daha sonraki seçimlerde oylarını %50’ye dayanır hale getirebilmiş, yapılan en son genel seçimde -24 Haziran 2018’de- %42.56 oy ile iktidarını sürdürmeyi başarabilmişti. Son seçimde ikinci defa aday olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da % 52.59 oy alarak birinci çeşitte seçilmişti.
Yapılacak birinci seçimde sandığa ne yansıtacağını şimdilik sırf ‘seçmen’ diye andığımız anonim şahıslar biliyor.
İki tarafın da seçmenlerin ülke yönetme bakılırsavini kendilerine vereceğinden emin olmasının hiç bir mahzuru yok.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinde motamot açıklanmıştır.