Fehmi Koru*
Kimse şaşırdığını belirli etmiyor fakat Türkiye’nin dış siyaset kriterlerinde şaşırtan değişiklikler artık herkes tarafınca fark ediliyor. AK Parti’nin iktidarının birinci devirlerinde bugünküne benzeri bir ortama girildiğinde “Eksen kaydı” diye yeri göğü inletenler çıkardı; bu kez bilakis bir gelişme sert halde yaşanıyor, değişim AK Parti eliyle gerçekleştiği için olacak, şaşırıldığını aşikâr eden bir ses kimseden çıkmıyor.
halbuki Türkiye’nin dış siyasetinde resmen kulvar değişikliğine gidildi.
Dün Brüksel’de katıldığı NATO dışişleri bakanları toplantısı daha sonrası gazetecilerin karşısına çıkan dışişleri bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun ağzından yeni bir ‘müjde’ daha duyuruldu: Mısır’la da yakınlaşılacakmış…
Okuyalım:
“Mısır’la da ilgileri olağanlaştırma konusunda adımlar atıyoruz. İlerleyen günlerde de atacağız.”
‘Normalleşme’ ise bu yaşanan, şimdiye kadar izlenen siyasetin ‘normal olmadığı’ en yetkili ağız tarafınca ilan ediliyor demektir.
Sahiden de yakın vakit içindera kadar izlenen dış siyaset ‘normal’ değildi.
Birinci ‘normalleşme’ Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile yaşandı. BAE’nin veliaht prensi ülkemize geldi, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan BAE’yi ziyaret etti.
İsrail ile ortada buzlar vardı, onların eritildiğini ülkenin cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un Ankara’ya gelmesiyle dünyaya duyurmuş olduk.
Suudi Arabistan’la bağlantılarımız, İstanbul’daki başkonsolosluklarında Riyad’tan gelen 12 kişilik bir timin gazeteci Cemal Kaşıkçı’yı vahşice infaz etmeleri daha sonrasında yok denecek dereceye inmişti; dün İstanbul’da tim mensuplarının ‘sanık’ olarak yargılandığı dava durduruldu, evrak Suudi Arabistan’a havale edildi.
Her biri epey değil altı ay evvel dahi öngörülemeyecek, öngörüp beklentisini açıklayan olsa üzerine lanetler yağdırılacak çapta gelişmeler bunlar…
Artık de sıra Mısır’da.
Mısır’da Müslüman Kardeşler üyesi olduğu bilinen cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin askeri darbeyle devrilmesi daha sonrasında idareye geçen Abdülfettah el-Sisi’yi içine sindiremeyen az sayıdaki ülkelerin başında Türkiye geliyordu.
Reaksiyonumuzu ‘Rabia’ işaretiyle her fırsatta dışa vuruyorduk.
Yaklaşımlarımız değişti.
BAE’yi 15 Temmuz (2016) hain darbe teşebbüsünü finanse etme eleştirilerimizden vazgeçtik.
Davos toplantıları tarihine geçen 2009’daki ‘One Minute’ krizinde, İsrail, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ağzından en keskin lisanla suçlanmıştı; o üslubun yerini taziye iletileri almış bulunuyor.
Cemal Kaşıkçı cinayeti daha sonrasında Türkiye’nin öncülüğünde açılan medya taarruzuyla Suudi Arabistan köşeye sıkıştırılmış, BM tarafınca gorevlendirilmiş özel soruşturmacının ve ABD’de CIA’nin hazırladığı raporlar açıkça o ülkenin idaresini suçlamış, bu yüzden Riyad’ta devreye sokulan bir mahkeme çabucak yürüttüğü yargılamayla -daha sonradan cezalar hafifçeletilse de- birkaç tim üyesine idam cezası vermişti.
Türkiye o yargılamanın biçimine de verilen cezalara da itiraz etmişti.
Yargısına güvenmediğimiz ülkeye, yargılasınlar diye, burada yürüyen davanın hatırları için kapattığımız belgesini gönderiyoruz.
Kulvar değişikliği bu biçimde bir şey.
Suudi Arabistan’da idaresi elinde tutan veliaht prens Muhammed bin Salman, Körfez İşbirliği Teşkilatı içerisinde bir arada oldukları Arap ülkelerini İsrail’le ‘barış’ emelli bir ittifakın içerisinde yer almaya teşvik etmişti.
‘İbrahim İttifakı’ (Abraham Accords) Arap ülkelerinin daha evvel ‘düşman’ diye andıkları İsrail’le diplomatik münasebet kurmalarını sağladı.
Türkiye ile özel ilgisi sebebiyle Körfez İşbirliği Teşkilatı tarafınca ambargoya muhatap Katar da, sonunda, öteki Körfez ülkeleri ile ortasını düzeltti.
Mısır esasen İsrail ile 1970’li senelerdan beri bağı bulunan bir ülke.
Ürdün de o denli.
Ankara ve Kahire’nin yakınlaşması ile Türkiye de İsrail’in oluşturmaya çalıştığı ‘barış’ çemberinde yer alan ülkeler ortasına katılmış oldu.
Atılan bu adımların her birinin birer bedeli var doğal olarak.
Suudi Arabistan’la yakınlaşmak için Cemal Kaşıkçı davasından vazgeçildi sözgelimi.
İsrail ile yakınlaşma, Ankara’nın Filistin’de Hamas’a verdiği dayanaktan ve gurbette yaşayan Hamas üyelerine Türkiye’de gösterilen kolaylıklardan vazgeçilmesini getirmiş olabilir.
Mısır’ın yakınlaşma için istediği bedel esasen biliniyor: İstanbul’dan Mısır başta olmak üzere Arap ülkelerine yayın yapan televizyon kanallarına gösterilen kolaylıkların bitmiş oldurilmesi ve daha da kıymetlisi Türkiye’yi yer tutmuş olan Müslüman Kardeşler mensuplarını himayeden vazgeçilmesi…
Dışişleri bakanı Çavuşoğlu’nun ‘atılacak yeni adımlar’ ile kast ettiği, bu konularda alınacak yeni önlemler olabilir…
Yakınlaşmalar Arap ülkeleriyle oluyor görünse bile, girilen bu yeni kulvar Türkiye’nin Batı ülkeleri ve Rusya ile olan bağlantılarını de kesinlikle etkileyecektir.
Etkilemeye başladı bile.
Daima merak edilen şu: Türkiye epeydir izlediği politik çizgisini sert bir hareket ile farklı bir kulvara taşıyor, bu muhakkak; bunu gerçekleştirirken katlandığı zorlukları da biliyor, anlayabiliyoruz; lakin sanki bunlar ne için yapılıyor?
Ortalık spekülasyondan geçilmiyor.
Ekonomik dertleri daha az hissettirecek mali beklentiler ile gelişmeyi ilintilendirenler de var, beklentileri daha geniş tutanlar da…
Hatta, bu yoldaki spekülasyonlara bakıp ufukta erken seçim bakılırsanler de artmaya başladı.
Bilmiyorum, bilemiyorum.
Türkiye’nin bugünkü durumunu özetleyebilecek bir tespitim var ancak: Her an her şeyin olabileceği bir ülke burası…
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
Kimse şaşırdığını belirli etmiyor fakat Türkiye’nin dış siyaset kriterlerinde şaşırtan değişiklikler artık herkes tarafınca fark ediliyor. AK Parti’nin iktidarının birinci devirlerinde bugünküne benzeri bir ortama girildiğinde “Eksen kaydı” diye yeri göğü inletenler çıkardı; bu kez bilakis bir gelişme sert halde yaşanıyor, değişim AK Parti eliyle gerçekleştiği için olacak, şaşırıldığını aşikâr eden bir ses kimseden çıkmıyor.
halbuki Türkiye’nin dış siyasetinde resmen kulvar değişikliğine gidildi.
Dün Brüksel’de katıldığı NATO dışişleri bakanları toplantısı daha sonrası gazetecilerin karşısına çıkan dışişleri bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun ağzından yeni bir ‘müjde’ daha duyuruldu: Mısır’la da yakınlaşılacakmış…
Okuyalım:
“Mısır’la da ilgileri olağanlaştırma konusunda adımlar atıyoruz. İlerleyen günlerde de atacağız.”
‘Normalleşme’ ise bu yaşanan, şimdiye kadar izlenen siyasetin ‘normal olmadığı’ en yetkili ağız tarafınca ilan ediliyor demektir.
Sahiden de yakın vakit içindera kadar izlenen dış siyaset ‘normal’ değildi.
Birinci ‘normalleşme’ Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile yaşandı. BAE’nin veliaht prensi ülkemize geldi, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan BAE’yi ziyaret etti.
İsrail ile ortada buzlar vardı, onların eritildiğini ülkenin cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un Ankara’ya gelmesiyle dünyaya duyurmuş olduk.
Suudi Arabistan’la bağlantılarımız, İstanbul’daki başkonsolosluklarında Riyad’tan gelen 12 kişilik bir timin gazeteci Cemal Kaşıkçı’yı vahşice infaz etmeleri daha sonrasında yok denecek dereceye inmişti; dün İstanbul’da tim mensuplarının ‘sanık’ olarak yargılandığı dava durduruldu, evrak Suudi Arabistan’a havale edildi.
Her biri epey değil altı ay evvel dahi öngörülemeyecek, öngörüp beklentisini açıklayan olsa üzerine lanetler yağdırılacak çapta gelişmeler bunlar…
Artık de sıra Mısır’da.
Mısır’da Müslüman Kardeşler üyesi olduğu bilinen cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin askeri darbeyle devrilmesi daha sonrasında idareye geçen Abdülfettah el-Sisi’yi içine sindiremeyen az sayıdaki ülkelerin başında Türkiye geliyordu.
Reaksiyonumuzu ‘Rabia’ işaretiyle her fırsatta dışa vuruyorduk.
Yaklaşımlarımız değişti.
BAE’yi 15 Temmuz (2016) hain darbe teşebbüsünü finanse etme eleştirilerimizden vazgeçtik.
Davos toplantıları tarihine geçen 2009’daki ‘One Minute’ krizinde, İsrail, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ağzından en keskin lisanla suçlanmıştı; o üslubun yerini taziye iletileri almış bulunuyor.
Cemal Kaşıkçı cinayeti daha sonrasında Türkiye’nin öncülüğünde açılan medya taarruzuyla Suudi Arabistan köşeye sıkıştırılmış, BM tarafınca gorevlendirilmiş özel soruşturmacının ve ABD’de CIA’nin hazırladığı raporlar açıkça o ülkenin idaresini suçlamış, bu yüzden Riyad’ta devreye sokulan bir mahkeme çabucak yürüttüğü yargılamayla -daha sonradan cezalar hafifçeletilse de- birkaç tim üyesine idam cezası vermişti.
Türkiye o yargılamanın biçimine de verilen cezalara da itiraz etmişti.
Yargısına güvenmediğimiz ülkeye, yargılasınlar diye, burada yürüyen davanın hatırları için kapattığımız belgesini gönderiyoruz.
Kulvar değişikliği bu biçimde bir şey.
Suudi Arabistan’da idaresi elinde tutan veliaht prens Muhammed bin Salman, Körfez İşbirliği Teşkilatı içerisinde bir arada oldukları Arap ülkelerini İsrail’le ‘barış’ emelli bir ittifakın içerisinde yer almaya teşvik etmişti.
‘İbrahim İttifakı’ (Abraham Accords) Arap ülkelerinin daha evvel ‘düşman’ diye andıkları İsrail’le diplomatik münasebet kurmalarını sağladı.
Türkiye ile özel ilgisi sebebiyle Körfez İşbirliği Teşkilatı tarafınca ambargoya muhatap Katar da, sonunda, öteki Körfez ülkeleri ile ortasını düzeltti.
Mısır esasen İsrail ile 1970’li senelerdan beri bağı bulunan bir ülke.
Ürdün de o denli.
Ankara ve Kahire’nin yakınlaşması ile Türkiye de İsrail’in oluşturmaya çalıştığı ‘barış’ çemberinde yer alan ülkeler ortasına katılmış oldu.
Atılan bu adımların her birinin birer bedeli var doğal olarak.
Suudi Arabistan’la yakınlaşmak için Cemal Kaşıkçı davasından vazgeçildi sözgelimi.
İsrail ile yakınlaşma, Ankara’nın Filistin’de Hamas’a verdiği dayanaktan ve gurbette yaşayan Hamas üyelerine Türkiye’de gösterilen kolaylıklardan vazgeçilmesini getirmiş olabilir.
Mısır’ın yakınlaşma için istediği bedel esasen biliniyor: İstanbul’dan Mısır başta olmak üzere Arap ülkelerine yayın yapan televizyon kanallarına gösterilen kolaylıkların bitmiş oldurilmesi ve daha da kıymetlisi Türkiye’yi yer tutmuş olan Müslüman Kardeşler mensuplarını himayeden vazgeçilmesi…
Dışişleri bakanı Çavuşoğlu’nun ‘atılacak yeni adımlar’ ile kast ettiği, bu konularda alınacak yeni önlemler olabilir…
Yakınlaşmalar Arap ülkeleriyle oluyor görünse bile, girilen bu yeni kulvar Türkiye’nin Batı ülkeleri ve Rusya ile olan bağlantılarını de kesinlikle etkileyecektir.
Etkilemeye başladı bile.
Daima merak edilen şu: Türkiye epeydir izlediği politik çizgisini sert bir hareket ile farklı bir kulvara taşıyor, bu muhakkak; bunu gerçekleştirirken katlandığı zorlukları da biliyor, anlayabiliyoruz; lakin sanki bunlar ne için yapılıyor?
Ortalık spekülasyondan geçilmiyor.
Ekonomik dertleri daha az hissettirecek mali beklentiler ile gelişmeyi ilintilendirenler de var, beklentileri daha geniş tutanlar da…
Hatta, bu yoldaki spekülasyonlara bakıp ufukta erken seçim bakılırsanler de artmaya başladı.
Bilmiyorum, bilemiyorum.
Türkiye’nin bugünkü durumunu özetleyebilecek bir tespitim var ancak: Her an her şeyin olabileceği bir ülke burası…
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.