Fehmi Koru*
İktidarı ve muhalefetiyle siyaset, seçim tarihininin erkene alınmasına kilitlenmiş durumda. İktidar “Seçim 14 Mayıs 2023 tarihinde olacak” dedi, muhalefet bütün renkleriyle bu yeni seçim tarihine “Tamam, hazırız” reaksiyonunu verdi.
Geçmiş tecrübelerden biliyorum: Bir kere erken bir tarih söylem edildi mi, o tarih maddelerin gereği olan tarihten daha fazla ehemmiyet kazanıyor.
AK Parti’yi iktidara taşıyan 3 Kasım 2002 seçimini hatırlayın; seçimi vaktinden neredeyse bir yıl öncesine çeken o tarih MHP önderi Devlet Bahçeli tarafınca aylar evvel söylem edilmişti. MHP’nin de ortağı olduğu üçlü koalisyon Bahçeli’nin belirlediği tarihte seçimi gerçekleştirdi.
Bu kez da büyük ihtimalle o denli olacaktır.
Seçimin 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak olması 6 Nisan 2022 günü kabul edilen yeni seçim yasasının bu seçimde uygulanacağı manasına da geliyor.
Muhalefet “Seçim 6 Nisan’dan evvelki bir tarihte yapılmalı” koşulundan vazgeçecek üzere.
halbuki ısrarcı olmalıydı; ısrarcı olsaydı, yeni yasanın getirdiği aleyhte ögelerin kelam konusu olmayacağı bir seçim gerçekleşebilirdi.
Herbiçimde seçimin bir an evvel yapılması, muhalefet tarafınca, her halükarda iktidarın değişeceği kanaatiyle, seçimin adil olmasından daha fazla önemseniyor.
Yeni seçim yasası muhalefetin aleyhine bir çerçeve getirdi, o çerçeve yapılacak seçimin adaletten uzak olması manasına geliyor.
“Adil olmasa da olur, kâfi ki bir an evvel yapılsın” aculluğu bana çok tuhaf geliyor.
her neyse, “Siyasilerin herbiçimde bir bildiği vardır” deyip geçeyim.
Belirlenen tarihe nazaran seçime 100 gün kadar bir süre kaldı. Uzun üzere görünse de muhalefet açısından her dakikası âlâ kıymetlendirilmesi gerekecek bir süre bu. Yalnız güzel değerlendirilmesiyle yetinilmeyecek, muhalefet açısından tek bir yanlışa bile tahammülü olmayacak bir süre.
İlk değerli dönemeç, muhalefetin cumhurbaşkanı adayının belirlenmesiyle aşılacak.
Başarılı olunmak isteniyorsa, muhalefetin bütün renklerinin tek bir adayla seçime gitmesi gerekir. ‘6’lı masa’ bir aday, HDP farklı bir aday, ‘6’lı masa’ haricinde kalmış muhalefet partileri üçüncü bir aday çıkarırsa, aday bolluğundan başı karışacak seçmen sandık başına gittiğinde zorlanabilir.
Peki, ‘6’lı masa’ diye de isimlendirilen Millet İttifakı tek bir isim üzerinde uzlaşabilecek mi?
İşin içine hatır-gönül karışabilir ve öteki partiler içlerine sinmediği biçimde masada temsil edilen partilerden birinin genel lideri üzerinde uzlaşabilir.
Belirledikleri ismin seçilip seçilemeyeceğini fazla kurcalamadan…
Yukarıda bir yerde dedim ya, muhalefet seçmenin kendi belirleyecekleri adayı tercih edeceğinden ve sandıktan onun cumhurbaşkanı olarak çıkacağından epeyce emin görünüyor.
Gerçek de onların varsayımı istikametinde gelişirse ne ala…
Millet İttifakı paydaşlarının belirlediği ismi HDP ve masada yer almayan partiler beğenmezlerse ne olabilir?
Aday sayısı artacağı için cumhurbaşkanı seçiminin ikinci cinse kalma ihtimali büyür. Hatta muhalefet adayının ikinci cinste seçilebilmesi de tehlikeye düşebilir.
Tek isim üzerinde bütün muhalif partiler uzlaşsalar bile, şayet yanlış bir isim üzerinde bu uzlaşı gerçekleşmişse, adayın seçilmesi de sanıldığı kadar garanti sayılmamalı. Hâlâ “Önce adayı nazaranlim, sonucumızı bu biçimde vereceğiz” demeye devam eden hatırı sayılı bir kitle var. Sıkıntı beğenenlerin de beğenebileceği bir isimle seçmen önüne çıkmak kural.
Benim bu noktada söyleyebileceğim şey sıradan bir prensip: Belirlenecek aday masada buluşan -ve hatta buluşmayan- muhalefet partilerinin liderlerinden biri olmasın…
Parti rozetini çıkarsa ve seçildikten daha sonra partisiyle bütün bağını kopartacağına yemin billah kelam verse bile, iktidarın değişmesini canı gönülden arzulayan seçmen kitlesi, genel lider seviyesinde bir partili adaya oy vermekte zorlanabilir.
İş başında ‘partili bir cumhurbaşkanı’ var zira ve iktidarın değişmesi yolunda oy kullanacak insanların tercihlerini bir öteki partinin genel liderinden yana yapmaları kolay değil.
CHP genel lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun benimle tıpkı kanaatte olduğunu muhakkak eden açıklamaları arşivde duruyor.
aynı vakitte seçimin epeyce uzakta göründüğü günlerde.
Aktaracağım kriterler Kılıçdaroğlu’na ilişkin ve o görüşünü CHP başkanı, 2021 yılının temmuz ayında açıklamıştı.
Okuyalım:
“Ülkesini seven her vatandaşın elini vicdanına koyup şunu düşünmesi lazım: ‘Bu memlekete nasıl bir cumhurbaşkanı olmalı?’, asıl sorumuz bu olmalı. O denli bir cumhurbaşkanı olmalı ki, 83 milyonu kucaklamalı. Ne olmalı? Cumhurun lideri olmalı. Yani tarafsız olmalı, yani bir partinin genel lideri değil. Bütün vatandaşları kucaklamalı. Cumhurbaşkanı seçilecek kişinin günün 24 saati konuşma yapması yanlışsız değil. Cumhurbaşkanı epeyce kıymetli günlerde fazlaca değerli vakit içinderda açıklamalar yapar. Bütün vatandaşlar da cumhurbaşkanını büyük bir dikkatle dinlerler. Yani klasik tabirle cumhurbaşkanı her şeye maydonoz olmaz. Cumhurbaşkanı kendisi ve ailesiyle birlikte örnek olmalı. Yaşayışı örnek olmalı. Herkes bilmeli ki seçtiğimiz cumhurbaşkanı mütevazı bir adamdır, dürüst bir adamdır, mal varlığı ötürüsıyla birilerinin tehdidine maruz kalamaz. Seçtiğimiz bir cumhurbaşkanı vatandaşıyla muhatap olurken alçak gönüllüdür. Cumhurbaşkanı bu biçimde olmalıdır.”
Kılıçdaroğlu, herbiçimde yakın etrafından aldığı telkinlerle bu görüşünü günümüzde revize etmiş görünse de, ben hâlâ onun bu tıp görüşlerini her deklare ettiğında desteklediğim yerdeyim.
Doğru olduğuna inandığım o kriterler dün de doğruydu, bugün de hakikat.
Parti genel lideri olmamalı seçilecek cumhurbaşkanı.
Yerini dolduracak ve herkese adaletli davranacağından emin olunacak biri olmalı.
Milletin bütününden yana davranacak tarafsızlıkta olmalı. Hem ‘6’lı masa’ paydaşlarının birebir vakitte öteki muhaliflerin tek taraflı davranmayacağını bildikleri kadar, iktidara oy vermiş olanlara da kimselere haksızlık yapmayacağını düşündürecek biri olmalı.
Tevazuu ile öne çıkmalı.
İçeride kendi insanlarımıza itimat verdiği kadar dışarıda da saygınlığıyla göz doldurmalı.
Aranırsa bu biçimde biri bulunabilir.
Seçime şunun şurasında 100 gün var. Oylarını iktidarın devamından yana kullanmayı düşünenleri bile evvelki tercihlerinden vazgeçirecek bir aday, takvim yaprakları tükenmeye yüz tutmadan bulunmalı.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
İktidarı ve muhalefetiyle siyaset, seçim tarihininin erkene alınmasına kilitlenmiş durumda. İktidar “Seçim 14 Mayıs 2023 tarihinde olacak” dedi, muhalefet bütün renkleriyle bu yeni seçim tarihine “Tamam, hazırız” reaksiyonunu verdi.
Geçmiş tecrübelerden biliyorum: Bir kere erken bir tarih söylem edildi mi, o tarih maddelerin gereği olan tarihten daha fazla ehemmiyet kazanıyor.
AK Parti’yi iktidara taşıyan 3 Kasım 2002 seçimini hatırlayın; seçimi vaktinden neredeyse bir yıl öncesine çeken o tarih MHP önderi Devlet Bahçeli tarafınca aylar evvel söylem edilmişti. MHP’nin de ortağı olduğu üçlü koalisyon Bahçeli’nin belirlediği tarihte seçimi gerçekleştirdi.
Bu kez da büyük ihtimalle o denli olacaktır.
Seçimin 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak olması 6 Nisan 2022 günü kabul edilen yeni seçim yasasının bu seçimde uygulanacağı manasına da geliyor.
Muhalefet “Seçim 6 Nisan’dan evvelki bir tarihte yapılmalı” koşulundan vazgeçecek üzere.
halbuki ısrarcı olmalıydı; ısrarcı olsaydı, yeni yasanın getirdiği aleyhte ögelerin kelam konusu olmayacağı bir seçim gerçekleşebilirdi.
Herbiçimde seçimin bir an evvel yapılması, muhalefet tarafınca, her halükarda iktidarın değişeceği kanaatiyle, seçimin adil olmasından daha fazla önemseniyor.
Yeni seçim yasası muhalefetin aleyhine bir çerçeve getirdi, o çerçeve yapılacak seçimin adaletten uzak olması manasına geliyor.
“Adil olmasa da olur, kâfi ki bir an evvel yapılsın” aculluğu bana çok tuhaf geliyor.
her neyse, “Siyasilerin herbiçimde bir bildiği vardır” deyip geçeyim.
Belirlenen tarihe nazaran seçime 100 gün kadar bir süre kaldı. Uzun üzere görünse de muhalefet açısından her dakikası âlâ kıymetlendirilmesi gerekecek bir süre bu. Yalnız güzel değerlendirilmesiyle yetinilmeyecek, muhalefet açısından tek bir yanlışa bile tahammülü olmayacak bir süre.
İlk değerli dönemeç, muhalefetin cumhurbaşkanı adayının belirlenmesiyle aşılacak.
Başarılı olunmak isteniyorsa, muhalefetin bütün renklerinin tek bir adayla seçime gitmesi gerekir. ‘6’lı masa’ bir aday, HDP farklı bir aday, ‘6’lı masa’ haricinde kalmış muhalefet partileri üçüncü bir aday çıkarırsa, aday bolluğundan başı karışacak seçmen sandık başına gittiğinde zorlanabilir.
Peki, ‘6’lı masa’ diye de isimlendirilen Millet İttifakı tek bir isim üzerinde uzlaşabilecek mi?
İşin içine hatır-gönül karışabilir ve öteki partiler içlerine sinmediği biçimde masada temsil edilen partilerden birinin genel lideri üzerinde uzlaşabilir.
Belirledikleri ismin seçilip seçilemeyeceğini fazla kurcalamadan…
Yukarıda bir yerde dedim ya, muhalefet seçmenin kendi belirleyecekleri adayı tercih edeceğinden ve sandıktan onun cumhurbaşkanı olarak çıkacağından epeyce emin görünüyor.
Gerçek de onların varsayımı istikametinde gelişirse ne ala…
Millet İttifakı paydaşlarının belirlediği ismi HDP ve masada yer almayan partiler beğenmezlerse ne olabilir?
Aday sayısı artacağı için cumhurbaşkanı seçiminin ikinci cinse kalma ihtimali büyür. Hatta muhalefet adayının ikinci cinste seçilebilmesi de tehlikeye düşebilir.
Tek isim üzerinde bütün muhalif partiler uzlaşsalar bile, şayet yanlış bir isim üzerinde bu uzlaşı gerçekleşmişse, adayın seçilmesi de sanıldığı kadar garanti sayılmamalı. Hâlâ “Önce adayı nazaranlim, sonucumızı bu biçimde vereceğiz” demeye devam eden hatırı sayılı bir kitle var. Sıkıntı beğenenlerin de beğenebileceği bir isimle seçmen önüne çıkmak kural.
Benim bu noktada söyleyebileceğim şey sıradan bir prensip: Belirlenecek aday masada buluşan -ve hatta buluşmayan- muhalefet partilerinin liderlerinden biri olmasın…
Parti rozetini çıkarsa ve seçildikten daha sonra partisiyle bütün bağını kopartacağına yemin billah kelam verse bile, iktidarın değişmesini canı gönülden arzulayan seçmen kitlesi, genel lider seviyesinde bir partili adaya oy vermekte zorlanabilir.
İş başında ‘partili bir cumhurbaşkanı’ var zira ve iktidarın değişmesi yolunda oy kullanacak insanların tercihlerini bir öteki partinin genel liderinden yana yapmaları kolay değil.
CHP genel lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun benimle tıpkı kanaatte olduğunu muhakkak eden açıklamaları arşivde duruyor.
aynı vakitte seçimin epeyce uzakta göründüğü günlerde.
Aktaracağım kriterler Kılıçdaroğlu’na ilişkin ve o görüşünü CHP başkanı, 2021 yılının temmuz ayında açıklamıştı.
Okuyalım:
“Ülkesini seven her vatandaşın elini vicdanına koyup şunu düşünmesi lazım: ‘Bu memlekete nasıl bir cumhurbaşkanı olmalı?’, asıl sorumuz bu olmalı. O denli bir cumhurbaşkanı olmalı ki, 83 milyonu kucaklamalı. Ne olmalı? Cumhurun lideri olmalı. Yani tarafsız olmalı, yani bir partinin genel lideri değil. Bütün vatandaşları kucaklamalı. Cumhurbaşkanı seçilecek kişinin günün 24 saati konuşma yapması yanlışsız değil. Cumhurbaşkanı epeyce kıymetli günlerde fazlaca değerli vakit içinderda açıklamalar yapar. Bütün vatandaşlar da cumhurbaşkanını büyük bir dikkatle dinlerler. Yani klasik tabirle cumhurbaşkanı her şeye maydonoz olmaz. Cumhurbaşkanı kendisi ve ailesiyle birlikte örnek olmalı. Yaşayışı örnek olmalı. Herkes bilmeli ki seçtiğimiz cumhurbaşkanı mütevazı bir adamdır, dürüst bir adamdır, mal varlığı ötürüsıyla birilerinin tehdidine maruz kalamaz. Seçtiğimiz bir cumhurbaşkanı vatandaşıyla muhatap olurken alçak gönüllüdür. Cumhurbaşkanı bu biçimde olmalıdır.”
Kılıçdaroğlu, herbiçimde yakın etrafından aldığı telkinlerle bu görüşünü günümüzde revize etmiş görünse de, ben hâlâ onun bu tıp görüşlerini her deklare ettiğında desteklediğim yerdeyim.
Doğru olduğuna inandığım o kriterler dün de doğruydu, bugün de hakikat.
Parti genel lideri olmamalı seçilecek cumhurbaşkanı.
Yerini dolduracak ve herkese adaletli davranacağından emin olunacak biri olmalı.
Milletin bütününden yana davranacak tarafsızlıkta olmalı. Hem ‘6’lı masa’ paydaşlarının birebir vakitte öteki muhaliflerin tek taraflı davranmayacağını bildikleri kadar, iktidara oy vermiş olanlara da kimselere haksızlık yapmayacağını düşündürecek biri olmalı.
Tevazuu ile öne çıkmalı.
İçeride kendi insanlarımıza itimat verdiği kadar dışarıda da saygınlığıyla göz doldurmalı.
Aranırsa bu biçimde biri bulunabilir.
Seçime şunun şurasında 100 gün var. Oylarını iktidarın devamından yana kullanmayı düşünenleri bile evvelki tercihlerinden vazgeçirecek bir aday, takvim yaprakları tükenmeye yüz tutmadan bulunmalı.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.