Fehmi Koru*
‘Milli Güvenlik Siyaset Belgesi’ denilince aklınıza ne gelir?
Benim aklıma, her beş yılda bir yenilenen, devletin iç ve dış siyasetinde izlenecek yolları belirleyen, aktüel ismiyle ‘Kırmızı Kitap’ diye anılmakta olan metin gelir.
Devletin kırmızı çizgilerini belirlediği için ondan ‘kırmızı kitap’ diye kelam edildiğini sanırım.
Kapalı bir evraktır.
Ulusal Güvenlik Kurulu’nda (MGK) görüşüldükten daha sonra en son biçimini alan evrak, siyasilere güvenilmediği için, MGK genel sekreteri tarafınca bakanlara değil bakanlıkların müsteşarlarına imzayla emanet edilirdi.
Cumhurbaşkanı Hükümet Sistemi’ne geçildikten daha sonra evrak bakanlara teslim edilmeye başladı.
En son güncellemesi ‘Milli Güvenlik Siyaset Belgesi’nin, 2019 yılı Temmuz ayında yapıldı.
Strateji evrakları, vaktiyle bizde olduğu üzere ‘iç düşman’ yüklü kaleme alınmamakla bir arada, çabucak bütün ülkelerde vardır ve bizdeki üzere aşikâr aralıklarla güncellenir.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgale kalkışması ve Batı’nın işgale verdiği reaksiyon daha sonrasında, olan biteni daha düzgün anlamama yardımcı olabilir kanısıyla, ABD ve Rusya’nın en son güncellenmiş strateji dokümanlarına göz attım.
ABD’nin evrakı ‘Ulusal Güvenlik Strateji Rehberi’ ismini taşıyor.
Joe Biden’in yemin edip başkanlık vazifesini üstlenerek Beyaz Saray’a taşınmasından (20 Ocak 2021) sırf iki ay daha sonra -Mart 2021’de- yeni liderin tercihlerini yansıtacak halde güncellenen dokümanda temel amaç şu satırlara yansıtılmış:
“Dünyamız bir dönüm noktasında. Global dinamikler değişmekte. Yeni krizler bizden ilgi bekliyor. Global krizlerin pandemiden iklim krizine, nükleer yayılmacılığa ve dördüncü sanayi ihtilaline kadar hızlandığı şu sıralarda bir şey kesin: Biz lakin kendi çıkarlarımızı ilerletir, en yakın müttefiklerimiz ve paydaşlarımızla ortak emeller tabanında çalışarak kozmik bedellere sahip çıkarsak ve ulusal gücümüzün sapasağlam kaynaklarını yenilersek başarılı olabiliriz.”
Washington’un gelişmelere yaklaşımını sergileyen bu paragrafa memleketler arası arenada meydana gelen her yeni gelişme sırasında dönüp dönüp bakmakta fayda var.
Dokümanda ABD’nin milletlerarası sistemi tehdit eden en değerli rakibinin Çin olduğu belirtiliyor; Rusya değil… Rusya için kullanılan sıfat farklı; ondan “Küresel nüfuzunu artırmaya ve dünya sahnesinde bozguncu rol oynamaya kararlı” diye kelam ediliyor. Çin ile birlikte Rusya’nın, “ABD’nin gücünü sınadığını, ABD’nin ve dünyanın değişik yerlerindeki müttefiklerinin çıkarlarını müdafaasını engelleme gayretinde olduğunu” kayda geçiriyor evrak.
Birebir dokümanda Rusya’dan ne vakit kelam edilse çabucak önünde ‘istikrarı bozan’ sözü yer alıyor.
Biden’in imzaladığı Amerika’nın strateji evrakı Mart 2021 tarihindeki. Ondan yalnızca birkaç ay daha sonra -2 Temmuz 2021 tarihinde- Rusya devlet lideri Vladimir Putin kendi ülkesinin güncellenmiş ‘Ulusal Güvenlik Strateji’ evrakını (UGSB) imzaladı.
Güncellenmedilk evvelki doküman 2015 tarihindekiydi.
Yenisiyle eski evrak içindeki epey önemli farklılıklar kendisini çabucak aşikâr ediyor.
Evvelki metinde, ABD ile ortak çıkarlar etrafında bir arada hareket etme, Avrupa ülkeleri ve Avrupa Birliği ile karşılıklı birbirine yarayacak işbirliğini güçlendirme dileğine yer veriliyordu. Ayrıyeten, Avrupa-Atlantik bölgesinde güvenliği artırma gayesiyle NATO ile bağlantıları geliştirme niyeti de vurgulanmaktaydı.
Son (Temmuz 2021 tarihindeki) metinde ise, iştirak, işbirliği sözcükleri artık bulunmuyor, ABD’den yalnızca iki yerde kelam ediliyor. Onlardan birinde, NATO tarafınca daima yalanlanmasına karşın ABD’nin Avrupa’ya orta-menzilli füzeler yerleştirme niyetinde olduğuna değiniliyor, başkasında ise ABD global bir füze savunma sistemi geliştirme niyetiyle anılıyordu.
Ukrayna?
Putin’in imzasını taşıyan son dokümanda Ukrayna’dan hiç kelam edilmiyor.
Fakat NATO ismine yürütülen araştırmalara dayalı yayınlarda, Putin’in bilhassa Kırım’ın Rusya sonları içerisine ilhak edilmesi ve buna Batı’nın seyirci kalması daha sonrasında kazandığı özgüvenle Ukrayna’da kendisine her vakit dostça yaklaşacak bir idare görmek istediği ve son seçimde cumhurbaşkanı seçilen Volodymyr Zelensky’den hoşlanmadığı bilhassa belirtiliyor.
Benim fakat artık göz attığım Rusya’nın son UGS Evrakı, hiç kuşkusuz, çıkar çıkmaz Batı başşehirlerinde ve bilhassa Washington’da satır satır okunmuştur. Satır ortalarına sızmış niyetler de okunmaya çalışılmıştır.
UGSB’de Ukrayna’nın isminden hiç kelam edilmemesinin hayra yorulduğunu sanmam.
Niyet okumasına dayalı ön hazırlıkların en az bir yıl evvelinde başladığını öngorebiliriz.
ABD’nin Ukrayna’ya saldıran Rusya konusuna serinkanlı yaklaşımı ise Biden’ın imzasını taşıyan dokümanda kendini belirli ediyor. Rusya’nın istikrarı bozucu tutumuna karşı NATO üyeleri ve üye olmayan Avrupa ülkeleri ile ortak cephe oluşturma, askeri operasyonla sıcak savaşa girmek yerine farklı yollara başvurma usulünün tercih edilmesi dokümandan anlaşılabiliyor.
Ukrayna halkının can ve kan vermeyi göze alması Rusya’ya karşı Batı cephesinin işini kolaylaştırdı. Savaş, Putin’in kendi ülkesinde gözden düşmesine, işgalin Rusya’ya olumlu bakanlarda görüş tazeleme getirmesine ve zati Çin kadar ‘önemli bir tehdit’ olarak görülmeyen Rusya’nın Batı için ‘istikrar bozucu’ olma özelliğini kaybetmesine yarayabilir.
Putin’in 2036’ya kadar sürmesini planladığı iktidarının tehlikeye düştüğünü söylemek sıkıntı değil.
Hesap bu.
Altına imzasını koyduğu güvenlik stratejisi metnini onaylarken işlerin bu noktaya kadar varacağını öngörmüş müdür Putin?
Yoksa vaktiyle o metni hazırlayıp hayatının en büyük sürprizini şimdilerde dolaylı olarak kendisine yaşatan etrafındakilerin oyununa geldiğini mi düşünüyordur?
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
‘Milli Güvenlik Siyaset Belgesi’ denilince aklınıza ne gelir?
Benim aklıma, her beş yılda bir yenilenen, devletin iç ve dış siyasetinde izlenecek yolları belirleyen, aktüel ismiyle ‘Kırmızı Kitap’ diye anılmakta olan metin gelir.
Devletin kırmızı çizgilerini belirlediği için ondan ‘kırmızı kitap’ diye kelam edildiğini sanırım.
Kapalı bir evraktır.
Ulusal Güvenlik Kurulu’nda (MGK) görüşüldükten daha sonra en son biçimini alan evrak, siyasilere güvenilmediği için, MGK genel sekreteri tarafınca bakanlara değil bakanlıkların müsteşarlarına imzayla emanet edilirdi.
Cumhurbaşkanı Hükümet Sistemi’ne geçildikten daha sonra evrak bakanlara teslim edilmeye başladı.
En son güncellemesi ‘Milli Güvenlik Siyaset Belgesi’nin, 2019 yılı Temmuz ayında yapıldı.
Strateji evrakları, vaktiyle bizde olduğu üzere ‘iç düşman’ yüklü kaleme alınmamakla bir arada, çabucak bütün ülkelerde vardır ve bizdeki üzere aşikâr aralıklarla güncellenir.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgale kalkışması ve Batı’nın işgale verdiği reaksiyon daha sonrasında, olan biteni daha düzgün anlamama yardımcı olabilir kanısıyla, ABD ve Rusya’nın en son güncellenmiş strateji dokümanlarına göz attım.
ABD’nin evrakı ‘Ulusal Güvenlik Strateji Rehberi’ ismini taşıyor.
Joe Biden’in yemin edip başkanlık vazifesini üstlenerek Beyaz Saray’a taşınmasından (20 Ocak 2021) sırf iki ay daha sonra -Mart 2021’de- yeni liderin tercihlerini yansıtacak halde güncellenen dokümanda temel amaç şu satırlara yansıtılmış:
“Dünyamız bir dönüm noktasında. Global dinamikler değişmekte. Yeni krizler bizden ilgi bekliyor. Global krizlerin pandemiden iklim krizine, nükleer yayılmacılığa ve dördüncü sanayi ihtilaline kadar hızlandığı şu sıralarda bir şey kesin: Biz lakin kendi çıkarlarımızı ilerletir, en yakın müttefiklerimiz ve paydaşlarımızla ortak emeller tabanında çalışarak kozmik bedellere sahip çıkarsak ve ulusal gücümüzün sapasağlam kaynaklarını yenilersek başarılı olabiliriz.”
Washington’un gelişmelere yaklaşımını sergileyen bu paragrafa memleketler arası arenada meydana gelen her yeni gelişme sırasında dönüp dönüp bakmakta fayda var.
Dokümanda ABD’nin milletlerarası sistemi tehdit eden en değerli rakibinin Çin olduğu belirtiliyor; Rusya değil… Rusya için kullanılan sıfat farklı; ondan “Küresel nüfuzunu artırmaya ve dünya sahnesinde bozguncu rol oynamaya kararlı” diye kelam ediliyor. Çin ile birlikte Rusya’nın, “ABD’nin gücünü sınadığını, ABD’nin ve dünyanın değişik yerlerindeki müttefiklerinin çıkarlarını müdafaasını engelleme gayretinde olduğunu” kayda geçiriyor evrak.
Birebir dokümanda Rusya’dan ne vakit kelam edilse çabucak önünde ‘istikrarı bozan’ sözü yer alıyor.
Biden’in imzaladığı Amerika’nın strateji evrakı Mart 2021 tarihindeki. Ondan yalnızca birkaç ay daha sonra -2 Temmuz 2021 tarihinde- Rusya devlet lideri Vladimir Putin kendi ülkesinin güncellenmiş ‘Ulusal Güvenlik Strateji’ evrakını (UGSB) imzaladı.
Güncellenmedilk evvelki doküman 2015 tarihindekiydi.
Yenisiyle eski evrak içindeki epey önemli farklılıklar kendisini çabucak aşikâr ediyor.
Evvelki metinde, ABD ile ortak çıkarlar etrafında bir arada hareket etme, Avrupa ülkeleri ve Avrupa Birliği ile karşılıklı birbirine yarayacak işbirliğini güçlendirme dileğine yer veriliyordu. Ayrıyeten, Avrupa-Atlantik bölgesinde güvenliği artırma gayesiyle NATO ile bağlantıları geliştirme niyeti de vurgulanmaktaydı.
Son (Temmuz 2021 tarihindeki) metinde ise, iştirak, işbirliği sözcükleri artık bulunmuyor, ABD’den yalnızca iki yerde kelam ediliyor. Onlardan birinde, NATO tarafınca daima yalanlanmasına karşın ABD’nin Avrupa’ya orta-menzilli füzeler yerleştirme niyetinde olduğuna değiniliyor, başkasında ise ABD global bir füze savunma sistemi geliştirme niyetiyle anılıyordu.
Ukrayna?
Putin’in imzasını taşıyan son dokümanda Ukrayna’dan hiç kelam edilmiyor.
Fakat NATO ismine yürütülen araştırmalara dayalı yayınlarda, Putin’in bilhassa Kırım’ın Rusya sonları içerisine ilhak edilmesi ve buna Batı’nın seyirci kalması daha sonrasında kazandığı özgüvenle Ukrayna’da kendisine her vakit dostça yaklaşacak bir idare görmek istediği ve son seçimde cumhurbaşkanı seçilen Volodymyr Zelensky’den hoşlanmadığı bilhassa belirtiliyor.
Benim fakat artık göz attığım Rusya’nın son UGS Evrakı, hiç kuşkusuz, çıkar çıkmaz Batı başşehirlerinde ve bilhassa Washington’da satır satır okunmuştur. Satır ortalarına sızmış niyetler de okunmaya çalışılmıştır.
UGSB’de Ukrayna’nın isminden hiç kelam edilmemesinin hayra yorulduğunu sanmam.
Niyet okumasına dayalı ön hazırlıkların en az bir yıl evvelinde başladığını öngorebiliriz.
ABD’nin Ukrayna’ya saldıran Rusya konusuna serinkanlı yaklaşımı ise Biden’ın imzasını taşıyan dokümanda kendini belirli ediyor. Rusya’nın istikrarı bozucu tutumuna karşı NATO üyeleri ve üye olmayan Avrupa ülkeleri ile ortak cephe oluşturma, askeri operasyonla sıcak savaşa girmek yerine farklı yollara başvurma usulünün tercih edilmesi dokümandan anlaşılabiliyor.
Ukrayna halkının can ve kan vermeyi göze alması Rusya’ya karşı Batı cephesinin işini kolaylaştırdı. Savaş, Putin’in kendi ülkesinde gözden düşmesine, işgalin Rusya’ya olumlu bakanlarda görüş tazeleme getirmesine ve zati Çin kadar ‘önemli bir tehdit’ olarak görülmeyen Rusya’nın Batı için ‘istikrar bozucu’ olma özelliğini kaybetmesine yarayabilir.
Putin’in 2036’ya kadar sürmesini planladığı iktidarının tehlikeye düştüğünü söylemek sıkıntı değil.
Hesap bu.
Altına imzasını koyduğu güvenlik stratejisi metnini onaylarken işlerin bu noktaya kadar varacağını öngörmüş müdür Putin?
Yoksa vaktiyle o metni hazırlayıp hayatının en büyük sürprizini şimdilerde dolaylı olarak kendisine yaşatan etrafındakilerin oyununa geldiğini mi düşünüyordur?
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.