Özgür Zeren ANKARA
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Seyahat davasında ağırlaştırılmış müebbet mahpusa mahkûm edilen Anadolu Kültür İdare Heyeti Lideri Osman Kavala ile ilgili olarak,
“Bunlar memleketler arası hukuku da bilmiyorlar. Artık AİHM’lik iş kalmadı, bitti o iş. niye bitti? Zira burada karar giydi. Karar giydiği için bu işin AİHM’le artık alakası yok. AİHM alacak bakacak edecek lakin karar giydi diyecek bu işi artık masadan kaldıracak” açıklamasını yapması tartışmaları alevlendirdi. sonucun, Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin Türkiye ile ilgili başlatmış olduğu yaptırım sürecini nasıl etkileyeceğini pahalandıran eski AİHM Yargıcı İstek Türmen, “Bu görüşün AİHM tarafınca kabul edileceğini hiç sanmıyorum. AİHM açısından davaya baktığınızda ortada Kavala’nın hukuka muhalif formda hürriyetinden mahkum edilme sıkıntısı var. AİHM için Kavala tutuklu mu hükümlü mü hiç fark etmez, belgeyi karara bağlayacaktır” dedi.
AİHM, 2019’da Türkiye’yi, Kavala’nın siyasi niçinlerle cezaevinde tutulduğu sebebi öne sürülerek mahkum etmiş, bu durumun bir an evvel düzeltilmesi gerektiğini karar altına almıştı. Lakin Kavala’nın, tıpkı ispatlarla farklı cürüm hususlarından yeni davalar açılarak cezaevinde tutulması üzerine AİHM kararlarının uygulanmasını denetlemekle yükümlü Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi, Türkiye için yaptırım sürecini başlatmıştı. Kurul, sonucun gereğinin Türkiye tarafınca yerine getirilip getirilmediği konusunda tespit yapması için belgeyi AİHM’ye göndermişti.
Erdoğan, bu mevzuda, şu açıklamayı yaptı:
“Bunlar memleketler arası hukuku da bilmiyorlar. Artık AİHM’lik iş kalmadı, bitti o iş. niye bitti? Zira burada karar giydi. Karar giydiği için bu işin AİHM’le artık alakası yok. AİHM alacak bakacak edecek fakat karar giydi diyecek bu işi artık masadan kaldıracak. Bu tabi ağırlaştırılmış bir müebbettir ve Türk yargısının vermiş olduğu bu karara yerlisi yabancısı herkes hürmet duymak mecburiyetinde. Yani öbür ülkelerin hukuku var da bizim ülkemizin hukuku yok mu? Ve şu anda bu hukuk çalışmaya başlamıştır. Ve Türkiye’de bilhassa yerli Soros, Seyahat olaylarının koordinatörlüğü sebebiyle devleti hiçe sayan, devletin kurumlarına saldıran bunun bedelini ödeyecektir. Olay bu.”
Türmen: AİHM için fark etmez
Kavala’nın karar giymesinin AİHM ve Avrupa Konseyi’ndeki süreci nasıl etkileyeceği konusunda T24’ün sorularını yanıtlayan eski AİHM Yargıcı Türmen ise aksi görüşte. Türmen, şunları söylemiş oldu:
“Mahkeme, hükümetin tezini çürüttü”
“İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin sonucu tabi ki AİHM incelemesi bakımından sonuçlar doğuracak. Bir kez Türk hükümetinin tezi AİHM’nin 2019 yılında verdiği karar Seyahat davası ile ilgiliydi, TCK’nın 312. Hususu ile ilgiliydi ve hükümeti devirmek cürmüyle ilgiliydi. O cürümden beraat etti ve tahliye edildi. Türk hükümetine göre AİHM sonucu uygulanmış oldu. Türk hükümeti, şu andaki tutuklamanın casusluk cürmünden 328. Husustan yapıldığını söylemiş oldu.
Bakanlar Komitesi bunu da reddetti. Bütün olgular tıpkı dedi. Bu da öteki tutuklamanın devamı dedi. Yeni bir durum ortaya çıktı zira mahkeme bir daha 312. Husustan mahkumiyet sonucu verdi. 328’den beraat etti. bu biçimde niye casusluktan suçlandı Kavala. Mahkeme, Türk hükümetinin tezini çürüttü.”
“Türkiye’nin bu savunmayı yapması için dava süratle bitirildi”
“Türkiye, kararla birlikte Kavala’nın tutuklu statüsünden çıkıp, hükümlü statüsüne girdiğini, ortada uygulanmayan bir dava da kalmamıştır savunması yapabilir. Bu görüşün AİHM tarafınca kabul edileceğini hiç sanmıyorum. AİHM açısından davaya baktığınızda ortada Kavala’nın hukuka alışılmamış halde hürriyetinden mahkum edilme sorunu var. Özgürlüğünden mahrum kılınmasını AİHM, kendi sonucunda niye legal bir kuşkuya dayanmadığını, niye haksız olduğunu uzun uzun anlatmıştır. Suçluluğu gösteren hiç bir kanıt olmadığını söylemiştir. Kaldı ki 18. Husustan mahkumiyet. İktidarın, Kavala’yı susturmak için bu yola gitti mahkumiyeti. AİHM açısından kurallar artık de geçerli. Hürriyetinden mahrum olma durumu var. Tutuklu mu hükümlü mü olduğu hiç mi hiç fark etmez AİHM için. O niçinle Türkiye bu biçimde bir görüş ileri sürecek olursa ki o denli olacağını sanıyorum. Verilen müddet 11 Mayıs’ta bitiyor, onun için bu tarihte bitmesi istenildi.”
“Karar uygulanmak zorunda”
“bu biçimde bir argüman ileri sürülür ve argüman reddedilirse AİHM, Türkiye’nin sonucu uygulamadığına hükmedecektir. Türkiye, sonucu uygulamak zorundadır. niye iktidar etrafları bunu anlamıyor, anlayamıyorum. Türkiye bir mukaveleye taraftır ve bu mukavelenin 46. Hususuna nazaran AİHM kararları bağlayıcıdır. Çok sıradan bir sorun bu. Açık. Yorumlanacak bir tarafı yok. Buna karşın hala Türkiye’de bu tartışılıyor.”
“12 Eylül’de bile çıkartılmadık, artık çıkartılabiliriz”
“Türkiye, 12 Eylül devrinde bile Avrupa Konseyi’nden ihraç edilmedi lakin AİHM bu tespiti yapar ve karar uygulanmazsa ihraç edilebilir. Askeri idarede uygulanmayan bir yaptırımın artık uygulanması nereye geldiğimizi göstermesi bakımından fazlaca enteresan olur.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Seyahat davasında ağırlaştırılmış müebbet mahpusa mahkûm edilen Anadolu Kültür İdare Heyeti Lideri Osman Kavala ile ilgili olarak,
“Bunlar memleketler arası hukuku da bilmiyorlar. Artık AİHM’lik iş kalmadı, bitti o iş. niye bitti? Zira burada karar giydi. Karar giydiği için bu işin AİHM’le artık alakası yok. AİHM alacak bakacak edecek lakin karar giydi diyecek bu işi artık masadan kaldıracak” açıklamasını yapması tartışmaları alevlendirdi. sonucun, Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin Türkiye ile ilgili başlatmış olduğu yaptırım sürecini nasıl etkileyeceğini pahalandıran eski AİHM Yargıcı İstek Türmen, “Bu görüşün AİHM tarafınca kabul edileceğini hiç sanmıyorum. AİHM açısından davaya baktığınızda ortada Kavala’nın hukuka muhalif formda hürriyetinden mahkum edilme sıkıntısı var. AİHM için Kavala tutuklu mu hükümlü mü hiç fark etmez, belgeyi karara bağlayacaktır” dedi.
AİHM, 2019’da Türkiye’yi, Kavala’nın siyasi niçinlerle cezaevinde tutulduğu sebebi öne sürülerek mahkum etmiş, bu durumun bir an evvel düzeltilmesi gerektiğini karar altına almıştı. Lakin Kavala’nın, tıpkı ispatlarla farklı cürüm hususlarından yeni davalar açılarak cezaevinde tutulması üzerine AİHM kararlarının uygulanmasını denetlemekle yükümlü Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi, Türkiye için yaptırım sürecini başlatmıştı. Kurul, sonucun gereğinin Türkiye tarafınca yerine getirilip getirilmediği konusunda tespit yapması için belgeyi AİHM’ye göndermişti.
Erdoğan, bu mevzuda, şu açıklamayı yaptı:
“Bunlar memleketler arası hukuku da bilmiyorlar. Artık AİHM’lik iş kalmadı, bitti o iş. niye bitti? Zira burada karar giydi. Karar giydiği için bu işin AİHM’le artık alakası yok. AİHM alacak bakacak edecek fakat karar giydi diyecek bu işi artık masadan kaldıracak. Bu tabi ağırlaştırılmış bir müebbettir ve Türk yargısının vermiş olduğu bu karara yerlisi yabancısı herkes hürmet duymak mecburiyetinde. Yani öbür ülkelerin hukuku var da bizim ülkemizin hukuku yok mu? Ve şu anda bu hukuk çalışmaya başlamıştır. Ve Türkiye’de bilhassa yerli Soros, Seyahat olaylarının koordinatörlüğü sebebiyle devleti hiçe sayan, devletin kurumlarına saldıran bunun bedelini ödeyecektir. Olay bu.”
Türmen: AİHM için fark etmez
Kavala’nın karar giymesinin AİHM ve Avrupa Konseyi’ndeki süreci nasıl etkileyeceği konusunda T24’ün sorularını yanıtlayan eski AİHM Yargıcı Türmen ise aksi görüşte. Türmen, şunları söylemiş oldu:
“Mahkeme, hükümetin tezini çürüttü”
“İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin sonucu tabi ki AİHM incelemesi bakımından sonuçlar doğuracak. Bir kez Türk hükümetinin tezi AİHM’nin 2019 yılında verdiği karar Seyahat davası ile ilgiliydi, TCK’nın 312. Hususu ile ilgiliydi ve hükümeti devirmek cürmüyle ilgiliydi. O cürümden beraat etti ve tahliye edildi. Türk hükümetine göre AİHM sonucu uygulanmış oldu. Türk hükümeti, şu andaki tutuklamanın casusluk cürmünden 328. Husustan yapıldığını söylemiş oldu.
Bakanlar Komitesi bunu da reddetti. Bütün olgular tıpkı dedi. Bu da öteki tutuklamanın devamı dedi. Yeni bir durum ortaya çıktı zira mahkeme bir daha 312. Husustan mahkumiyet sonucu verdi. 328’den beraat etti. bu biçimde niye casusluktan suçlandı Kavala. Mahkeme, Türk hükümetinin tezini çürüttü.”
“Türkiye’nin bu savunmayı yapması için dava süratle bitirildi”
“Türkiye, kararla birlikte Kavala’nın tutuklu statüsünden çıkıp, hükümlü statüsüne girdiğini, ortada uygulanmayan bir dava da kalmamıştır savunması yapabilir. Bu görüşün AİHM tarafınca kabul edileceğini hiç sanmıyorum. AİHM açısından davaya baktığınızda ortada Kavala’nın hukuka alışılmamış halde hürriyetinden mahkum edilme sorunu var. Özgürlüğünden mahrum kılınmasını AİHM, kendi sonucunda niye legal bir kuşkuya dayanmadığını, niye haksız olduğunu uzun uzun anlatmıştır. Suçluluğu gösteren hiç bir kanıt olmadığını söylemiştir. Kaldı ki 18. Husustan mahkumiyet. İktidarın, Kavala’yı susturmak için bu yola gitti mahkumiyeti. AİHM açısından kurallar artık de geçerli. Hürriyetinden mahrum olma durumu var. Tutuklu mu hükümlü mü olduğu hiç mi hiç fark etmez AİHM için. O niçinle Türkiye bu biçimde bir görüş ileri sürecek olursa ki o denli olacağını sanıyorum. Verilen müddet 11 Mayıs’ta bitiyor, onun için bu tarihte bitmesi istenildi.”
“Karar uygulanmak zorunda”
“bu biçimde bir argüman ileri sürülür ve argüman reddedilirse AİHM, Türkiye’nin sonucu uygulamadığına hükmedecektir. Türkiye, sonucu uygulamak zorundadır. niye iktidar etrafları bunu anlamıyor, anlayamıyorum. Türkiye bir mukaveleye taraftır ve bu mukavelenin 46. Hususuna nazaran AİHM kararları bağlayıcıdır. Çok sıradan bir sorun bu. Açık. Yorumlanacak bir tarafı yok. Buna karşın hala Türkiye’de bu tartışılıyor.”
“12 Eylül’de bile çıkartılmadık, artık çıkartılabiliriz”
“Türkiye, 12 Eylül devrinde bile Avrupa Konseyi’nden ihraç edilmedi lakin AİHM bu tespiti yapar ve karar uygulanmazsa ihraç edilebilir. Askeri idarede uygulanmayan bir yaptırımın artık uygulanması nereye geldiğimizi göstermesi bakımından fazlaca enteresan olur.”