Ertuğrul Özkök, eşinin ismine gönderme yapan “Tansu’ya Mektuplar” başlığı altında yazdığı ve “newsletter” olarak paylaştığı yazılarında bugün, insanlığın hafızasında Truvalı Helen’in Troya’da yani Çanakkale’de yaşadığını belirterek, “Bana nazaran Türkiye’nin global alanda en tanınmış markalarından biri Troya… Hatta en tanınmışı… Zira gerisinde “Troya” üzere muazzam bir öykü var. Dünyada insanların, Kutsal Kitap’taki yaradılış öyküsünden daha sonra tahminen de en âlâ bildikleri kıssa bu hem de.” sözlerini kullandı.
Özkök’ün “Dünyanın en hoş bayanı Troya Müzesi’nden kaçtı mı” başlıklı yazısı şu biçimde:
Dünyanın en hoş hanımı Troya Müzesi’nden kaçtı mı?
Yani Truvalı Hoş Helen…
Sparta’dan Troya’ya kaçan Helen, artık Troya Müzesi’nden de mi kaçtı?
Soru absürd üzere duruyor anlatacağım…
Ama evvel Troya ve kültür yolu şenlikleriyle ilgili hoş bir atlatma
haber vereyim.
Önce size hoş bir atlatma haber vereyim
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy, 6 Eylül, yani önümüzdeki salı günü, kıymetli bir projenin lansmanını yapacak.
Türkiye’deki “Kültür Yolu Festivallerinin” sayısı 6’ya çıkarılıyor.
İstanbul ve Ankara ile başlayan şenlikler, Çanakkale, Konya Diyarbakır ve İzmir Kültür Yolları ile devam edecek.
Bu çerçevede Çanakkale’de başlayan Troya Kültür Yolu Şenliği de 16 Eylül günü başlıyor.
Festivaller dizisi nisan ayında İzmir Monopol Fabrikası’nda sona erecek
Bu şenlikler dizisi. Önümüzdeki Nisan ayında Monopol Fabrikası projesinin tamamlanmasından daha sonra başlayacak İzmir Kültür Yolu Şenliği ile sona erecek.
Troya Kültür Yolu, yaklaşık 120 kilometrelik bu yürüyüş ve bisiklet tutkunları tarafınca bilinen bir rotaydı.
Şimdi orası daha sistematik bir kültür yolu haline getiriliyor ve şenlikle zenginleştirilecek.
Troya denince akla gelen üç isim şunlar
Troya Kültür Rotası isimli bir internet sitesi var.
Orada bu rotanın başlangıç noktası şöyleki tanım ediliyor:
“Homeros’un İlyada Destanı’yla ölümsüzleşen, Paris’in Helen’i kaçırdığı, Troya Savaşlarının yaşandığı UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki Troya…”
Gördüğünüz üzere UNESCO mirası olarak tanım edilen bu yer konusunda en önemli 3 isim veriliyor:
“Homeros, Paris ve Helen…”
Bunu bir kenara yazıp artık asıl pozisyona döneyim…
Adı geçen o Helen nerede?
Güzel Helen’i kim, nerede öldürdü
Efsaneye göre, Sparta’dan Troya’ya kaçırılmıştı. Troya savaşının kaybedilmesi ve Paris’in öldürülmesi üzerine oradan bir daha eski kocasının yanına, Sparta’ya dönmüştü.
Kocası ölünce, bir manada Rodos’a sürgüne gönderilmiş, orada da Rodos hükümdarının karısı tarafınca öldürtülmüştü.
Ama Helen bugün insanlığın hafızasında hâlâ Troya’da yaşıyor.
Yani Çanakkale’de…
Hangisi daha büyük marka; Ephesus mu yoksa Troya mı
Önceki Pazar günü Assos’dan dönerken Troya Müzesi’ne uğradım.
“Uğradım” diyorum, zira bu müzeye yalnızca orayı ziyaret etmek için gitmeyi planlıyordum.
Anlayacağınız bu, süreksiz ve hızlandırılmış bir ziyaret oldu.
Çünkü bu müzeye epey kıymet veriyorum.
Bana nazaran Türkiye’nin global alanda en tanınmış markalarından biri Troya…
Hatta en tanınmışı…
Çünkü gerisinde “Troya” üzere muazzam bir öykü var.
Dünyada insanların, Kutsal Kitap’taki yaradılış kıssasından daha sonra tahminen de en güzel bildikleri kıssa bu bununla birlikte.
Ben Egeliyim ve çocukluğumdan beri Ephesus ismiyle büyüdüm.
Evet Ephesus bugün dünyanın en kıymetli arkeolojik bölgelerinden biridir.
Ama bana nazaran Troya dünyada Ephesus’dan fazlaca daha büyük bir markadır.
Çünkü gerisinde epeyce kuvvetli bir insan öyküsü var.
Ephesus’da ise bu biçimde güçlü bir öykü yok.
İlk sefer gittiğim Troya Müzesi’nde iki düş kırıklığı
Ancak 15 Eylül’de açılacak olan Troya Kültür yolunu önce yaparken düş kırıklığına uğradım.
İlk düş kırıklığımı Çanakkale Köprüsü’ne giden duble yolda yaşadım.
Troya Müzesi’ne giden yolu gösteren işaret, neredeyse Behramkale’yi gösteren işaretten bile küçüktü.
Yamulmuş kolay bir plakanın üzerinde “Troya 5 km” yazıyordu.
Troya Müzesi’nde bir yavru panda olsaydı
niçinse aklıma Washington’da gittiğim Smithsonian Hayvanat Bahçesi geldi.
O parkta bir panda ayısı vardı ve yerin en değerli markası o kabul ediliyordu.
İşte bu yüzden devasa parkın kapısından girdiğiniz anda bir Panda bombardımanı ile karşılaşıyordunuz. Her yerde Panda ile ilgili dev billboardlar ve yol işaretleri vardı.
Panda kapalı yerinden kendine ayrılan açık kısma çıktığında bütün billboardlarda ışıklar yanıp sönmeye başlıyor ve “Panda out” yani “Panda dışarda” yazısını okuyordunuz.
Berlin Hayvanat Bahçesi Knut yardımıyla halka açıldı
Bir vakit içinder annesi tarafınca beslenmesi kesilip tek başına bırakılan beyaz ayı yavrusu Knut, Berlin Hayvanat Bahçesi’nin en büyük markası haline gelmiş, hayvanat bahçesi o yavru ayı yardımıyla halka açılmış ve epey para kazanmıştı.
Troya ve Hoş Helen hiç elbet Panda ve Knut’tan fazlaca hayli fazlaca daha büyük bir marka…
Ama niçinse karayollarımız, diğer kurumlarımız bu ismi itinayla saklamış üzere.
Anayoldan ayrıldıktan daha sonra Troya istikamet levhaları otel işaretlerinin içinde kayboluyor.
Tevfikiye Arkeoloji köyünü, övgüye bedel bir fikir ve maddi katkıyla restore ettiren Opet firmasının ismi Troya isminden bile daha önde neredeyse.
halbuki insan bu müzenin kıymetini size daha Çanakkale köprüsünün girişinden itibaren hatırlatmasını, anlatmasını bekliyorsunuz…
Müzeyle ilgili sekiz olumlu gözlemim
Müzeye geleyim.
Hürriyet’te senelerca bir arada çalıştığım Yalçın Balcı’nın da beni daima bilgilendirmesi yardımıyla Troya Müzesi’ni daha temeli atılmadan epeyce yakından izlemeye başladım.
İlk izlenimimi yazayım.
Gerçekten hoş bir müze…
(*) Bir sefer sergilenen bütün eserler yepyeni. Yani replika eser yok.
(*) Gezme parkuru fazlaca uygun planlanmış.
(*) Müzenin varoluşuna niye olan kıssa hayli hoş anlatılıyor.
(*) Duvarlardaki ve sergilenen kalıntılar üstündeki bilgilendirmeler epeyce âlâ.
(*) Birinci kazıların başlamasından itibaren arkeolojik çalışma kronolojisi fazlaca âlâ anlatılmış.
(*) Müzenin mimarisine gelince… Yalnızca yatay değil, dikey ve 3d seyredebileceğiniz formda bir mimarisi var.
(*) Çocuklar için eğlenceli ve adeta oyun üzere dijital bilgi sistemleri oluşturulmuş.
(*) Troya kıssası ve mitolojisinin bütün kahramanları heykelleri ve tasvirleri ile anlatılmış.
Peki müzenin muhteşem kahramanı nerede
Buraya kadar fazlaca âlâ.
Ancak müzeyi gezen bir insan için hayli büyük bir eksiklik var.
Müzenin kuruluş öyküsünün en kıymetli kahramanı ortada hiç görünmüyor.
Yani Hoş Helen yahut Troyalı Helen güya hiç yaşamamış.
Müzeyi baştan sona iki sefer gezdim. hiç bir yerde bir Helen tasviri görmedim. halbuki örneğin Athena üzere öteki bayan kahramanların tasvirleri var.
Helen’e ilişkin yalnızca iki küçük iz var.
Biri duvardaki açıklayıcı panoların birinde üç cümlelik bir şey.
Bir de bir daha o duvarlarda üzerinde “Helen” yazan küçük bir ekran var, fakat o da çalışmıyor.
halbuki o müzeyle gelen insanların tahminen de yüzde 80’inin başında iki isim var:
Helen ve onu Sparta’dan kaçıran Paris… Yani müzenin “Super Hero’su…”
Anlayacağınız Troya Müzesi Panda’sını ve Knut’unu kaybetmiş.
Kazı lideri bu mevzuda ne diyor
Bunu Troya Hafriyat Lideri ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Rüstem Aslan’a sordum.
“Aslında var” dedi.
Müzede sergilenen kırık bir vazonun üzerinde Helen tasviri varmış. O da dijital ekranı söylemiş oldu. Lakin ben oradayken bu ekran çalışmıyordu.
Bence bu sayılanlar, var manasına gelmiyor.
Eminim bugünkü pazarlama anlayışına sahip bir müze küratörü oraya girse, baş köşeye koyacağı kahraman Helen olacaktır.
Rüstem Hoca, İstanbul Arkeoloji Müzesi ortasında açılan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafınca açılan Troya kısmını görmemi tavsiye etti.
Çok çağdaş ve çağdaş bir kısım olmuş. En kısa vakitte gidip nazaranceğim.
Önümden art geriye çıkan 6 otomobilin plakası
Önceki Pazar Troya Müzesi’nden ayrılırken önümdeki arda arda sıralanmış 6 otomobilin plakalarına baktım.
Hepsi de İtalya başşehri Roma’ya kayıtlı plakaydı.
Belli ki Türkiye rotalarının en kıymetli noktalarından biri bu müzeydi.
O niçinle diyorum ki, Marvel çağı çocukları için bir “Super Kahraman” sayılabilecek Helen derhal bulunup müzenin baş köşesine yerleştirilmeli.
bir daha o niçinle ölünceye kadar bıkmadan yazacağım.
O köprünün ismi Çanakkale-Troya olmalıdır.
Bir Helen büstü görmek isterseniz
Son bir nokta…
Eğer Troya hafriyat bölgesinde bir Troyalı Helen büstü görmek isterseniz, Opet tarafıncar restore ettirilen Tevfikiye köyünün meydanında nazaranbilirsiniz.
Köy meydanında Troya efsanesinin bütün kahramanlarının replika büstleri var.
Özkök’ün “Dünyanın en hoş bayanı Troya Müzesi’nden kaçtı mı” başlıklı yazısı şu biçimde:
Dünyanın en hoş hanımı Troya Müzesi’nden kaçtı mı?
Yani Truvalı Hoş Helen…
Sparta’dan Troya’ya kaçan Helen, artık Troya Müzesi’nden de mi kaçtı?
Soru absürd üzere duruyor anlatacağım…
Ama evvel Troya ve kültür yolu şenlikleriyle ilgili hoş bir atlatma
haber vereyim.
Önce size hoş bir atlatma haber vereyim
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy, 6 Eylül, yani önümüzdeki salı günü, kıymetli bir projenin lansmanını yapacak.
Türkiye’deki “Kültür Yolu Festivallerinin” sayısı 6’ya çıkarılıyor.
İstanbul ve Ankara ile başlayan şenlikler, Çanakkale, Konya Diyarbakır ve İzmir Kültür Yolları ile devam edecek.
Bu çerçevede Çanakkale’de başlayan Troya Kültür Yolu Şenliği de 16 Eylül günü başlıyor.
Festivaller dizisi nisan ayında İzmir Monopol Fabrikası’nda sona erecek
Bu şenlikler dizisi. Önümüzdeki Nisan ayında Monopol Fabrikası projesinin tamamlanmasından daha sonra başlayacak İzmir Kültür Yolu Şenliği ile sona erecek.
Troya Kültür Yolu, yaklaşık 120 kilometrelik bu yürüyüş ve bisiklet tutkunları tarafınca bilinen bir rotaydı.
Şimdi orası daha sistematik bir kültür yolu haline getiriliyor ve şenlikle zenginleştirilecek.
Troya denince akla gelen üç isim şunlar
Troya Kültür Rotası isimli bir internet sitesi var.
Orada bu rotanın başlangıç noktası şöyleki tanım ediliyor:
“Homeros’un İlyada Destanı’yla ölümsüzleşen, Paris’in Helen’i kaçırdığı, Troya Savaşlarının yaşandığı UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki Troya…”
Gördüğünüz üzere UNESCO mirası olarak tanım edilen bu yer konusunda en önemli 3 isim veriliyor:
“Homeros, Paris ve Helen…”
Bunu bir kenara yazıp artık asıl pozisyona döneyim…
Adı geçen o Helen nerede?
Güzel Helen’i kim, nerede öldürdü
Efsaneye göre, Sparta’dan Troya’ya kaçırılmıştı. Troya savaşının kaybedilmesi ve Paris’in öldürülmesi üzerine oradan bir daha eski kocasının yanına, Sparta’ya dönmüştü.
Kocası ölünce, bir manada Rodos’a sürgüne gönderilmiş, orada da Rodos hükümdarının karısı tarafınca öldürtülmüştü.
Ama Helen bugün insanlığın hafızasında hâlâ Troya’da yaşıyor.
Yani Çanakkale’de…
Hangisi daha büyük marka; Ephesus mu yoksa Troya mı
Önceki Pazar günü Assos’dan dönerken Troya Müzesi’ne uğradım.
“Uğradım” diyorum, zira bu müzeye yalnızca orayı ziyaret etmek için gitmeyi planlıyordum.
Anlayacağınız bu, süreksiz ve hızlandırılmış bir ziyaret oldu.
Çünkü bu müzeye epey kıymet veriyorum.
Bana nazaran Türkiye’nin global alanda en tanınmış markalarından biri Troya…
Hatta en tanınmışı…
Çünkü gerisinde “Troya” üzere muazzam bir öykü var.
Dünyada insanların, Kutsal Kitap’taki yaradılış kıssasından daha sonra tahminen de en güzel bildikleri kıssa bu bununla birlikte.
Ben Egeliyim ve çocukluğumdan beri Ephesus ismiyle büyüdüm.
Evet Ephesus bugün dünyanın en kıymetli arkeolojik bölgelerinden biridir.
Ama bana nazaran Troya dünyada Ephesus’dan fazlaca daha büyük bir markadır.
Çünkü gerisinde epeyce kuvvetli bir insan öyküsü var.
Ephesus’da ise bu biçimde güçlü bir öykü yok.
İlk sefer gittiğim Troya Müzesi’nde iki düş kırıklığı
Ancak 15 Eylül’de açılacak olan Troya Kültür yolunu önce yaparken düş kırıklığına uğradım.
İlk düş kırıklığımı Çanakkale Köprüsü’ne giden duble yolda yaşadım.
Troya Müzesi’ne giden yolu gösteren işaret, neredeyse Behramkale’yi gösteren işaretten bile küçüktü.
Yamulmuş kolay bir plakanın üzerinde “Troya 5 km” yazıyordu.
Troya Müzesi’nde bir yavru panda olsaydı
niçinse aklıma Washington’da gittiğim Smithsonian Hayvanat Bahçesi geldi.
O parkta bir panda ayısı vardı ve yerin en değerli markası o kabul ediliyordu.
İşte bu yüzden devasa parkın kapısından girdiğiniz anda bir Panda bombardımanı ile karşılaşıyordunuz. Her yerde Panda ile ilgili dev billboardlar ve yol işaretleri vardı.
Panda kapalı yerinden kendine ayrılan açık kısma çıktığında bütün billboardlarda ışıklar yanıp sönmeye başlıyor ve “Panda out” yani “Panda dışarda” yazısını okuyordunuz.
Berlin Hayvanat Bahçesi Knut yardımıyla halka açıldı
Bir vakit içinder annesi tarafınca beslenmesi kesilip tek başına bırakılan beyaz ayı yavrusu Knut, Berlin Hayvanat Bahçesi’nin en büyük markası haline gelmiş, hayvanat bahçesi o yavru ayı yardımıyla halka açılmış ve epey para kazanmıştı.
Troya ve Hoş Helen hiç elbet Panda ve Knut’tan fazlaca hayli fazlaca daha büyük bir marka…
Ama niçinse karayollarımız, diğer kurumlarımız bu ismi itinayla saklamış üzere.
Anayoldan ayrıldıktan daha sonra Troya istikamet levhaları otel işaretlerinin içinde kayboluyor.
Tevfikiye Arkeoloji köyünü, övgüye bedel bir fikir ve maddi katkıyla restore ettiren Opet firmasının ismi Troya isminden bile daha önde neredeyse.
halbuki insan bu müzenin kıymetini size daha Çanakkale köprüsünün girişinden itibaren hatırlatmasını, anlatmasını bekliyorsunuz…
Müzeyle ilgili sekiz olumlu gözlemim
Müzeye geleyim.
Hürriyet’te senelerca bir arada çalıştığım Yalçın Balcı’nın da beni daima bilgilendirmesi yardımıyla Troya Müzesi’ni daha temeli atılmadan epeyce yakından izlemeye başladım.
İlk izlenimimi yazayım.
Gerçekten hoş bir müze…
(*) Bir sefer sergilenen bütün eserler yepyeni. Yani replika eser yok.
(*) Gezme parkuru fazlaca uygun planlanmış.
(*) Müzenin varoluşuna niye olan kıssa hayli hoş anlatılıyor.
(*) Duvarlardaki ve sergilenen kalıntılar üstündeki bilgilendirmeler epeyce âlâ.
(*) Birinci kazıların başlamasından itibaren arkeolojik çalışma kronolojisi fazlaca âlâ anlatılmış.
(*) Müzenin mimarisine gelince… Yalnızca yatay değil, dikey ve 3d seyredebileceğiniz formda bir mimarisi var.
(*) Çocuklar için eğlenceli ve adeta oyun üzere dijital bilgi sistemleri oluşturulmuş.
(*) Troya kıssası ve mitolojisinin bütün kahramanları heykelleri ve tasvirleri ile anlatılmış.
Peki müzenin muhteşem kahramanı nerede
Buraya kadar fazlaca âlâ.
Ancak müzeyi gezen bir insan için hayli büyük bir eksiklik var.
Müzenin kuruluş öyküsünün en kıymetli kahramanı ortada hiç görünmüyor.
Yani Hoş Helen yahut Troyalı Helen güya hiç yaşamamış.
Müzeyi baştan sona iki sefer gezdim. hiç bir yerde bir Helen tasviri görmedim. halbuki örneğin Athena üzere öteki bayan kahramanların tasvirleri var.
Helen’e ilişkin yalnızca iki küçük iz var.
Biri duvardaki açıklayıcı panoların birinde üç cümlelik bir şey.
Bir de bir daha o duvarlarda üzerinde “Helen” yazan küçük bir ekran var, fakat o da çalışmıyor.
halbuki o müzeyle gelen insanların tahminen de yüzde 80’inin başında iki isim var:
Helen ve onu Sparta’dan kaçıran Paris… Yani müzenin “Super Hero’su…”
Anlayacağınız Troya Müzesi Panda’sını ve Knut’unu kaybetmiş.
Kazı lideri bu mevzuda ne diyor
Bunu Troya Hafriyat Lideri ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Rüstem Aslan’a sordum.
“Aslında var” dedi.
Müzede sergilenen kırık bir vazonun üzerinde Helen tasviri varmış. O da dijital ekranı söylemiş oldu. Lakin ben oradayken bu ekran çalışmıyordu.
Bence bu sayılanlar, var manasına gelmiyor.
Eminim bugünkü pazarlama anlayışına sahip bir müze küratörü oraya girse, baş köşeye koyacağı kahraman Helen olacaktır.
Rüstem Hoca, İstanbul Arkeoloji Müzesi ortasında açılan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafınca açılan Troya kısmını görmemi tavsiye etti.
Çok çağdaş ve çağdaş bir kısım olmuş. En kısa vakitte gidip nazaranceğim.
Önümden art geriye çıkan 6 otomobilin plakası
Önceki Pazar Troya Müzesi’nden ayrılırken önümdeki arda arda sıralanmış 6 otomobilin plakalarına baktım.
Hepsi de İtalya başşehri Roma’ya kayıtlı plakaydı.
Belli ki Türkiye rotalarının en kıymetli noktalarından biri bu müzeydi.
O niçinle diyorum ki, Marvel çağı çocukları için bir “Super Kahraman” sayılabilecek Helen derhal bulunup müzenin baş köşesine yerleştirilmeli.
bir daha o niçinle ölünceye kadar bıkmadan yazacağım.
O köprünün ismi Çanakkale-Troya olmalıdır.
Bir Helen büstü görmek isterseniz
Son bir nokta…
Eğer Troya hafriyat bölgesinde bir Troyalı Helen büstü görmek isterseniz, Opet tarafıncar restore ettirilen Tevfikiye köyünün meydanında nazaranbilirsiniz.
Köy meydanında Troya efsanesinin bütün kahramanlarının replika büstleri var.