Danıştay 10. Daire, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafınca İstanbul Mukavelesi’nin feshedilmesi sonucunın iptali istemiyle açılan davalar bugün asıldan görüşülecek. Birfazlaca sivil toplum kuruluşu temsilcisi ile binden çok avukatın katılması beklenen duruşmada çıkacak karar, Türkiye’de kadına yönelik şiddetle çaba konusunda kritik kıymet taşıyor.
İstanbul Kontratı davası, Danıştay 10. Daire’de bugün saat 09.45’te başlayacak. Danıştay, sonucun iptali istemiyle açılan davalar için özel duruşma açma sonucu aldı. Duruşmaya katılmak için yaklaşık bini aşkın avukat yetki dokümanı alırken, Türkiye Barolar Birliği (TBB) ile epey sayıda baro, bayan örgütleri, siyasi partiler ile meslek kuruluşları da duruşma için davette bulundu.
“Eşit ve şiddetsiz bir ömür isteyen herkesi daima birlikte hukuka ve İstanbul Sözleşmesi’ne sahip çıkmaya” çağıran EŞİK-Eşitlik İçin Bayan Platformu, davanın “Türkiye’nin geleceği ve hukukun üstünlüğü ismine belirleyici olacağını” vurguladı.
Duruşmada tarafların dinlenmesinin akabinde Danıştay 10. Dairesi’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması sonucunı iptal edip etmeyeceği muhakkak olacak. Daire, sonucunı çabucak sonrasında da açıklayabilir. Fakat karar, kesin nitelik taşımıyor. Bu karara karşı Danıştay İdari Dava Daireleri Şurası’na (İDDK) karşı itiraz edilebiliyor.
‘İstanbul Kontratı kırmızı çizgimizdir’
TBB Lider Yardımcısı Sibel Suiçmez, İstanbul Mukavelesi’nin kırmızı çizgileri olduğunu belirterek, bayana yönelik şiddetin önlenmesinde yargının da nazaranv üslenmesi gerektiğini vurguladı.
DW Türkçe’ye konuşan TBB Lider Yardımcısı Suiçmez, İstanbul Mukavelesi’nin bayana yönelik şiddeti insan hakkı ihlali olarak kabul eden hayli kıymetli bir kontrat olduğunu belirterek, “Baştan beri bizler kırmızı çizgimiz olduğunu söylüyoruz. Umarım bu hukuksuzluğu, hem anayasamıza hem memleketler arası kontratlara karşıt olan bu çekilme sonucunı Danıştay’a izah ederiz. Bayana yönelik şiddetin önlenmesinde tüm yükü avukatlara, sivil toplum örgütlerine bırakmak yanlışsız değildir. Bu manada yargının da kıymetli bir vazife üstlenmesi gerekiyor. Hukukun üstünlüğünü ortaya koyacak hoş bir karara Danıştay imza atmalıdır” dedi.
Başsavcılık iptal istemişti
Davaya ait görüşünü daireye gönderen Danıştay Başsavcılığı, iptal sonucu verilmesini istemişti. Cumhurbaşkanlığı sonucunın hukuka muhalif olduğunu belirten başsavcılık, “Dava konusu Cumhurbaşkanı sonucu ile feshedilen kontratın onaylanmasına ait 6251 sayılı Kanun’un TBMM tarafınca yürürlükten kaldırılmamış olması yahut dava konusu Cumhurbaşkanı sonucu alınmadan evvel mukavelenin bitmiş oldurilmesinin uygun bulunduğuna ait yeni bir kanun çıkarılmamış olması niçiniyle, dava konusu Cumhurbaşkanı sonucunda yetkide ve tarzda paralellik prensibi uyarınca hukuka uyarlılık bulunmadığı kararına varılmıştır” demişti.
Ne olmuştu?
Kadına yönelik şiddetin önlenmesi konusunda devletlere sorumluluklar yükleyen “Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Çabaya Dair Avrupa Kurulu Sözleşmesi” Avrupa Kurulu’na üye ülkeler tarafınca 11 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul’da imzalanmıştı. Türkiye, bu mukaveleyi birinci imzalayan ülke olmuştu. Mukaveleye ait kanun, 24 Kasım 2011’de TBMM’de kabul edilmiş, Bakanlar Şurası tarafınca da 10 Şubat 2012 tarihinde onaylanmıştı.
Ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 19 Mart 2021 tarihinde imzaladığı ve bir gün daha sonra Resmi Gazete’de yayımlanan kararla, Türkiye İstanbul Sözleşmesi’nden tek taraflı çekilmiş oldu. İstanbul Mukavelesi’nin feshedilmesinde Meclis’in devre dışı bırakılması tartışma yaratmıştı.
Erdoğan’ın bu sonucunın yürütmesinin durdurulması ve iptali talebiyle 200’ün üzerinde dava açıldı.
Danıştay birinci vakit içinderda yürütmeyi durdurma talebini görüştü. 2 üyenin muhalefet şerhine rağmen 3 üye, yürütmenin durdurulması talebini reddetmişti.
İtirazı pahalandıran Danıştay İDDK ise 5 üyenin muhalefet şerhine karşılık 8 üyenin oyuyla 10. Daire’nin sonucunın yürütmesinin durdurulması talebini reddetmişti.
sonucun öne sürülen sebebinde, Anayasa’ya göre yürütme ytesirinin Cumhurbaşkanı’nda olduğu, milletlerarası antlaşmaları bitmiş oldurilmesinin de yürütme yetkisine ait olduğu savunulmuştu.
İstanbul Kontratı davası, Danıştay 10. Daire’de bugün saat 09.45’te başlayacak. Danıştay, sonucun iptali istemiyle açılan davalar için özel duruşma açma sonucu aldı. Duruşmaya katılmak için yaklaşık bini aşkın avukat yetki dokümanı alırken, Türkiye Barolar Birliği (TBB) ile epey sayıda baro, bayan örgütleri, siyasi partiler ile meslek kuruluşları da duruşma için davette bulundu.
“Eşit ve şiddetsiz bir ömür isteyen herkesi daima birlikte hukuka ve İstanbul Sözleşmesi’ne sahip çıkmaya” çağıran EŞİK-Eşitlik İçin Bayan Platformu, davanın “Türkiye’nin geleceği ve hukukun üstünlüğü ismine belirleyici olacağını” vurguladı.
Duruşmada tarafların dinlenmesinin akabinde Danıştay 10. Dairesi’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması sonucunı iptal edip etmeyeceği muhakkak olacak. Daire, sonucunı çabucak sonrasında da açıklayabilir. Fakat karar, kesin nitelik taşımıyor. Bu karara karşı Danıştay İdari Dava Daireleri Şurası’na (İDDK) karşı itiraz edilebiliyor.
‘İstanbul Kontratı kırmızı çizgimizdir’
TBB Lider Yardımcısı Sibel Suiçmez, İstanbul Mukavelesi’nin kırmızı çizgileri olduğunu belirterek, bayana yönelik şiddetin önlenmesinde yargının da nazaranv üslenmesi gerektiğini vurguladı.
DW Türkçe’ye konuşan TBB Lider Yardımcısı Suiçmez, İstanbul Mukavelesi’nin bayana yönelik şiddeti insan hakkı ihlali olarak kabul eden hayli kıymetli bir kontrat olduğunu belirterek, “Baştan beri bizler kırmızı çizgimiz olduğunu söylüyoruz. Umarım bu hukuksuzluğu, hem anayasamıza hem memleketler arası kontratlara karşıt olan bu çekilme sonucunı Danıştay’a izah ederiz. Bayana yönelik şiddetin önlenmesinde tüm yükü avukatlara, sivil toplum örgütlerine bırakmak yanlışsız değildir. Bu manada yargının da kıymetli bir vazife üstlenmesi gerekiyor. Hukukun üstünlüğünü ortaya koyacak hoş bir karara Danıştay imza atmalıdır” dedi.
Başsavcılık iptal istemişti
Davaya ait görüşünü daireye gönderen Danıştay Başsavcılığı, iptal sonucu verilmesini istemişti. Cumhurbaşkanlığı sonucunın hukuka muhalif olduğunu belirten başsavcılık, “Dava konusu Cumhurbaşkanı sonucu ile feshedilen kontratın onaylanmasına ait 6251 sayılı Kanun’un TBMM tarafınca yürürlükten kaldırılmamış olması yahut dava konusu Cumhurbaşkanı sonucu alınmadan evvel mukavelenin bitmiş oldurilmesinin uygun bulunduğuna ait yeni bir kanun çıkarılmamış olması niçiniyle, dava konusu Cumhurbaşkanı sonucunda yetkide ve tarzda paralellik prensibi uyarınca hukuka uyarlılık bulunmadığı kararına varılmıştır” demişti.
Ne olmuştu?
Kadına yönelik şiddetin önlenmesi konusunda devletlere sorumluluklar yükleyen “Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Çabaya Dair Avrupa Kurulu Sözleşmesi” Avrupa Kurulu’na üye ülkeler tarafınca 11 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul’da imzalanmıştı. Türkiye, bu mukaveleyi birinci imzalayan ülke olmuştu. Mukaveleye ait kanun, 24 Kasım 2011’de TBMM’de kabul edilmiş, Bakanlar Şurası tarafınca da 10 Şubat 2012 tarihinde onaylanmıştı.
Ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 19 Mart 2021 tarihinde imzaladığı ve bir gün daha sonra Resmi Gazete’de yayımlanan kararla, Türkiye İstanbul Sözleşmesi’nden tek taraflı çekilmiş oldu. İstanbul Mukavelesi’nin feshedilmesinde Meclis’in devre dışı bırakılması tartışma yaratmıştı.
Erdoğan’ın bu sonucunın yürütmesinin durdurulması ve iptali talebiyle 200’ün üzerinde dava açıldı.
Danıştay birinci vakit içinderda yürütmeyi durdurma talebini görüştü. 2 üyenin muhalefet şerhine rağmen 3 üye, yürütmenin durdurulması talebini reddetmişti.
İtirazı pahalandıran Danıştay İDDK ise 5 üyenin muhalefet şerhine karşılık 8 üyenin oyuyla 10. Daire’nin sonucunın yürütmesinin durdurulması talebini reddetmişti.
sonucun öne sürülen sebebinde, Anayasa’ya göre yürütme ytesirinin Cumhurbaşkanı’nda olduğu, milletlerarası antlaşmaları bitmiş oldurilmesinin de yürütme yetkisine ait olduğu savunulmuştu.