Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın’dan Ukrayna-Rusya açıklaması: Türkiye olarak bu süreçte garantör olmaya olumlu baktığımızı tabir ettik

taklaci09

Global Mod
Global Mod
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın

Kalın, TRT Haber’de canlı yayınlanan Sıcak Nokta programında gündemi kıymetlendirdi, soruları yanıtladı.

Konuşmasına bu gece başlayacak ramazan ayını tebrik ederek başlayan Kalın, bu ayın, içeride ve dışarıda barış, huzur, selamet ve sekinetin hakim bulunmasına vesile olmasını temenni etti.

İstanbul’da yapılan Rusya, Ukrayna müzakerelerinin, Türkiye’de yapılan ikinci görüşme olduğunu hatırlatan Kalın, “Ukrayna savaşında şu ana kadar yaklaşık 5 haftayı geride bırakıyoruz. En manalı, en içerikli, en çok uzaklık alınan toplantılardan bir tanesi oldu diyebiliriz. Hatta şu ana kadarki en kapsamlı toplantı diyebiliriz.” diye konuştu.

Müzakerelerin sonuçlarınin de görülmeye başlandığını lisana getiren Kalın, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dün Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenski ile bugün de Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini hatırlattı.

“Adım adım, tedrici olarak kademeli bir biçimde yürüyecek bir müddetç var önümüzde”

İbrahim Kalın, şu biçimde konuştu:

“Hem Dışişleri Bakanımız hem Savunma Bakanımız hem bizler, öteki arkadaşlarımız Rus ve Ukraynalı muhataplarımızla bundan daha sonra da yakın temas içerisinde olacağız. Olağan bir görüşmede, bir müzakerede, bir toplantıda bu savaşın sona ermesini beklemek gerçekçi olmaz. Adım adım, tedrici olarak kademeli bir biçimde yürüyecek bir müddetç var önümüzde. Bu toplantılar ne kadar sık yapılırsa, bu görüşmelerden ne kadar fazlaca başlıklar çıkartılırsa ve bu önderler seviyesinde diplomasiye de katkı sağlarsa, biz bu savaşı daha kısa müddette sonlandırmak için bir talihi yakalamış oluruz. Bizim uğraşımız, çabamız de bu tarafta.”

Bütün dünyanın “Niye Türkiye?” sorusunu sorduğunu lisana getiren Kalın, Türkiye’nin, Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve egemenliği prensibine bağlı olarak Rusya’yla da köprüleri atmadan iki tarafın inancını sağlamış, dünyadaki birkaç ülkeden birisi olarak devreye girdiğini söylemiş oldu.

Kalın, Türkiye’nin Rusya ve Ukrayna münasebetlerinin itimat aslına dayalı olduğunu vurgulayarak, “Yaklaşık 10 yıldır Cumhurbaşkanımızın Rus Devlet Lideriyle ilgili, başka arkadaşlarımızın muhataplarıyla geliştirdiği bağ bugün bu krizin aşılmasında en değerli rolü oynayan aktör haline getirdi Türkiye’yi.” dedi.

Şu anda odaklanılması gereken şeyin bu savaşın sonlandırılması olduğunu anlatan Kalın, “Bizim gayretimiz da bu bağlantı kanallarını açık tutarak, müzakere çerçevesini yanlışsız oturtarak, iki tarafın itimadını kazanarak ve koruma ederek bu süreci ilerletmek.” diye konuştu.

Kalın, Ukrayna ve Rusya içinde alanda şu anda müzakerelerdeki son durumun ne olduğuna ait soru üzerine, alanda düşünceli alanların var olduğunu, tam formel manada kapsamlı ve daima bir ateşkes ilan edilmediğini, bunun tam bir çekilmeye ne vakit dönüşeceği ve kalıcı bir ateşkesin koşullarının nasıl oluşturulacağını yakından takip edeceklerini lisana getirdi.

Putin ve Zelenski’nin İstanbul’da bir ortaya gelip gelmeyeceğine ait soru üzerine, şu anda bir tarih vermek için erken olduğunu, görüşmenin olup olmayacağına dair bir iddiada bulunmanın kolay olmadığını söyleyen Kalın, “Bizim beklentimiz, umudumuz, isteğimiz bu görüşmenin bir an evvel gerçekleşmesi.” dedi.

Kalın, bütün savaşlarda lakin önderler seviyesinde bir diploması yapıldığında son noktayı koymanın mümkün olduğunun altını çizdi.

“Prensipte biz buna olumlu bakıyoruz”

Türkiye’nin garantör olması konusunda nasıl bir perspektif çizileceğine ait soruya ise Kalın, şu cevabı verdi:

“Bunun muhtevası, kapsamı, modalitesi, işlevleri, unsurları hepsi, bütün bu ögeler bir ortaya geldiği vakit o yapılacak mutabakatın bir modülü olarak da kaleme alınacak, ülkelere sunulacak, bir unsurlar manzumesi üzerinde mutabık kalınacak. Şu anda o kademede değiliz lakin prensip olarak, biz Türkiye olarak bu süreçte garantör olmaya olumlu baktığımızı tabir ettik. Bu aslına bakarsan iki taraftan resmi olarak bir teklifle geldikten daha sonra biz bunu resmiyete bağlamış ya da bildirmiş olacağız. Fakat prensipte biz buna olumlu bakıyoruz natürel ki.”

Rusya ve Ukrayna’nın, birebir anda hem konuştuğu hem güvendiği ülke sayısının fazlaca az olduğunu vurgulayan Kalın, “Türkiye bunlardan biri, hatta şu son devirde en öne çıkan ülke diyebiliriz. Yani İstanbul toplantısı yalnızca Türkiye açısından, Türk diplomasisi açısından bir muvaffakiyet olarak görünmekle kalmamalı bence, sahiden bu savaşın sonlandırılması tarafında atılmış fazlaca kıymetli bir adım.” değerlendirmesinde bulundu.

Müzakere masasındaki atmosfere ait soru üzerine Kalın, müzakere yapan heyetler açısından bunun kolay bir müddetç olmadığını, Türkiye’nin cesaretlendirici, teşvik edici bir durumda bulunduğunu belirtti.

Kalın, her iki heyetin de Türkiye’de kendilerini inançta hissettiklerini lisana getirdiklerini aktararak, şunları kaydetti:

“Kimsenin bir görüşmede, bir toplantıda bütün sorunların çözüleceğine dair bir beklentisi yoktu lakin mevcut kurallar içerisinde önemli aranın alındığını söylemek mümkün. Bunun sonuçlarıni önümüzdeki günlerde de görmeye devam edeceğiz. Cumhurbaşkanımızın, dün Zelenski ile bugün de Putin ile yaptığı görüşmeler sonucunda alanda birtakım güzelleşmeler bakılırsaceğiz önümüzdeki günlerde. Bilhassa insani noktada birtakım olumlu yeterli adımlar atılacak. Bunların hepsi bu teşebbüslerin, bu temasların sonucunda ortaya çıkan sonuçlar.”

“Bu istikamette bir baskı şu ana kadar gelmedi”

Rusya-Ukrayna müzakere heyetinde yer alan Rus iş insanı Roman Abramoviç’in niye ön plana çıktığına dair soruya da Kalın, “Bu isim olağan bilhassa Batı medyasında epey öne çıkartıldı. Zira iş insanı olarak, Chelsea futbol kadrosuna sahip olarak ve öteki özellikleri prestijiyle hani bilinen, şöhretli isim diye zannediyorum. Başta Abramoviç’in bu süreçte yer alıp almadığı ile ilgili hayli fazla bilgi akışı yoktu. Zira o geri planda kalmıştı.” cevabını verdi.

ABD ya da AB’den, Rusya’ya yönelik yaptırım konusunda Türkiye’ye bir baskının kelam konusu olup olmadığı sorulan Kalın, “Şu ana kadar bize bu istikamette gelmiş resmi bir bildirim, talep veyahut gayri resmi bir baskı kelam konusu değil. Zira Batılı müttefiklerimizle Avrupalılar, Amerikalılar da Türkiye’nin hassas konumunu anlıyorlar. İstikrarlı duruşunu takdir ediyorlar ve hem Ukrayna ile münasebetlerimizi tıpkı vakitte Rusya ile ilgilerimizde belirli istikrarları, prensipleri koruduğumuzu da şahsen biliyorlar. ötürüsıyla bu istikamette bir baskı şu ana kadar gelmedi.” halinde konuştu.

İbrahim Kalın, şunları tabir etti:

“Sayın Cumhurbaşkanımızın bu süreçte epeyce ağır bir diplomasi trafiği olduğu, farklı önderlerle görüşmeleri, ziyaretleri, konukları, telefon görüşmeleri ve NATO Doruğu oldu. Yani buralarda da Türkiye’nin konumunu anlatırken biz daima, ‘Herkes köprüleri atarsa Rusya ile günün sonunda kim konuşacak? Birilerinin, onların da itimat duyduğu kimi aktörlerin devrede olması ve konuşmaya devam etmesi gerekir.’ dedik.

Bir öbür taraftan da yaptırımlar sorunu soruluyor. ‘Türkiye niçin yaptırım uygulamıyor, uygulayacak mı?’ diye. Bir sefer bu Birleşmiş Milletlerde karara bağlanmış bir yaptırım rejimi değil. ötürüsıyla bir bağlayıcılığı yok. Bunlar ikili, üçlü, dörtlü olarak alınmış kararlar, ülkeler karar alıyorlar. Bunun kendine bakılırsa bu savaş ortamında bir caydırıcılık ögesi olarak mantığı olabilir. Bunu anlayışla karşılarız lakin Türkiye’nin yaptırım uygulamaması bağlantı kanalını açık tutmak açısından son derece kıymetliydi.”

“Milli çıkarlarımızı korumak en doğal hakkımız”

Türkiye’nin Rusya ile olan ekonomik bağlantılarının yüklü olarak doğal gaz üzerinden yürüdüğünü, ticaret ve turizm ayağının da olduğunu hatırlatan Kalın, mevcut istikrar içerisinde Türkiye’nin yaptırım uygulamasının Rus iktisadına ziyan vermekten çok Türk iktisadına ziyan vereceğini belirtti.

Kalın, Türkiye’nin ulusal çıkarlarını muhafazasının en doğal hakkı olduğunu vurgulayarak, Türkiye’nin öncelikli kederinin bu savaşı bitmiş oldurmek olduğunu ve iktisadına ziyan verecek bir angajman içerisine girmeyeceğini söylemiş oldu.

Türkiye’nin, Montrö Mukavelesi’nin kurallarını çatışmaları azaltacak istikamette uygulayacağını söz ettiğini anımsatan Kalın, Boğazları ve Karadeniz’i bu savaşın haricinde tuttuklarını, bunun da hayli değerli bir kazanım olduğunu anlattı. Kalın, “Bütün bu alanlarda Türkiye’nin yaptığı katkı herkes tarafınca takdir ediliyor.” dedi.

“Yeni bir güvenlik mimarisinin inşa edilmesi gerekecek”

Kalın, diğer bir soru üzerine, “Ben direkt NATO’nun, NATO Mutabakatı’nın 5. Maddesi’ne birebir uyan ya da benzeri bir güvenlik rejiminin kurulma ihtimalini biraz zayıf görüyorum. Garantörlük sorunu yalnızca bu 5. Unsur üzerine bina edilebilecek bir yapıda değil, bu biraz daha farklı kurgulanması gereken bir güvenlik mimarisi.” diye konuştu.

Ukrayna’nın güvenlik garantileri istemesinin en doğal hakkı olduğunu, Rusya’nın da bu talebe olumlu yanıt vermesi gerektiğini söyleyen Kalın, bu savaş bitmiş olduğinde dünyada yeni bir güvenlik mimarisinin kesinlikle inşa edilmesinin gerekeceğini vurguladı.

Rusya-Ukrayna savaşının güç arz güvenliğine tesirine ait soru üzerine İbrahim Kalın, Avrupa’nın, Rus gazına olan bağımlılığı konusunun gelecek on yılların en kıymetli bahislerinden biri olacağına dikkati çekti.

Avrupalıların alternatif güç kaynakları üretebilmek için harekete geçmek durumunda olduğunu anlatan Kalın, “Hemen bugünden yarına Rus gazından vazgeçmek fazlaca kolay bir şey değil. Burada Türkiye, Avrupa’nın güç arz ve güvenliği açısından daha kilit bir ülke haline gelecek. Şu anda Azerbaycan gazını Avrupa’ya taşıyan TANAP Boru Çizgimiz var. Son senelerda dünya güç haritasındaki en kıymetli bayraklardan biridir ve bunu hamdolsun Türkiye ve Azerbaycan bir arada diktiler.” dedi.
 
Üst