*Gülseren Onanç
Her şey epey süratli gelişti. Putin tanklarını Ukrayna’yla hududuna yığınca, çözülmeyi bekleyen bir milletlerarası kriz doğdu. AB’nin devir lideri Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Almanya’nın yeni şansölyesi Scholz diplomasi trafiği yürütmeye çalıştı lakin otoriter Putin’in talepleri, tehditleri ve hayallerine diplomatik bir tahlil üretilemedi. Uzun beyaz masaların iki ucuna oturan erkekler o masadan anlaşarak kalkamadılar. Amerika istihbaratı Batı’yı Rusya tehlikesi karşısında uyardı ve Rusya’ya meydan okudu. Soğuk savaş rüzgarı esmeye başlamıştı. Ukrayna’nın Donbas bölgesindeki iki ayrılıkçı idaresi özerkliğini tanıdığını deklare etti ve bir sabah Rusya aniden Ukrayna’yı işgale başladı.
Tek taraflı işgal Ukrayna’nın direnişi ile iki taraflı savaşa dönüştü. Artık bir tarafta Ukrayna’yı destekleyen Batı güçleri başka tarafta birkaç ülkenin desteklediği Rusya’nın olduğu bir savaşın ortasındayız. Şimdiye kadar bir milyonun üstünde, birçok bayan ve çocuk Ukraynalı mülteci ülkelerini terketti. Ukrayna halkı kaygı, kaygı ortasında. Önemli bir etraf yıkımı ile karşı karşıyayız. 2015’ten beri Ukrayna’da bulunan UN Women Ukrayna’daki iç çatışmalarda bayanlar ve kız çocukları önemli biçimde etkilediğini ve bu savaşta da bir daha birçok bayan milyonların etkileneceğini söylemiş oldu. Ekranlardan trenler, otobüsler ile sevdiklerini, konutlarını bırakıp bir bilinmeze giden bayanların manzaraları hepimizin yüreğini parçalıyor.
“Savaş gelecek jenerasyonların hakkına kasteder”
Karin Karakaşlı, Ukrayna’daki savaş hali üzerinden yakıp yıkılan topraklar, terk edilen meskenler, arta kalanlar ve gelecekten çalınanlar için yazdığı yazıda “Savaşın, cinayetin, katliamın affı olmaz. Yalnızca orada olan kadarına değil, daha sonraya ilişkin hayat ihtimaline, gelecek jenerasyonların hakkına kasteder can almak” diyor.
Sert güç (hard power) ile tahlil olabilir mi?
Yirmibirinci yüzyılda karşı karşıya kaldığımız bu savaş tablosu insanlık için hayalkırıklığı yaratıyor. Üstelik savaşın ne vakit ve nasıl sonlanacağını da kestiremiyoruz. Taraflar birbirlerine ziyan vermeye devam ederek el yükseltiyorlar. Askeri ve ekonomik yaptırımlar haricinde diplomatik kanallar epey zayıf kalıyor. Ukrayna ile Rusya içindeki müzakerelerden bir sonuç alınamadı. Batıda Rusya’yı cezalandırma ve yalnızlaştırma yarışı var. Küresel finans dalını elinde tutan Batı, Rusya’nın iktisadına ziyan verecek yaptırımlar uyguluyor. Batılı şirketler ülkeyi terk ediyor yahut yaptırımlar uyguluyor. Kremlin’i destekleyen oligarklar başta olmak üzere Rus kimlikli iş insanlarının hesaplarına el konuyor, futbol grupları ve atletler karşılaşmalardan dışlanıyor. Batı’nın savaşı sonlandırmaya yönelik kullandığı formül askeri ve ekonomik güç kullanması olan sert güç (hard power) kullanması. Fakat korkarım bu sert güç kullanarak barışı sağlamayacak. Putin Batı’nın yanlış hesaplarından dolayı daha da saldırganlaşabilir hatta kendi ülkesinde dayanağı bile artabilir.
Rus halkı bütün bu yapılanlardan dolayı Batı’yı suçlayıp telafisi güç duygusal kopuşlar yaşayabilir. Bunun canlı meselai daha bir ay kadar evvel 2022 Avustralya Açık Tenis turnuvası finalinde yaşadık. Rus tenisçi Medvedev’in İspanyol Rafael Nadal’a yenilmesinden daha sonra yaptığı duygusal konuşmayı hatırlayın. Medvedev seyircilerin ona Rus uyruğundan dolayı berbat davrandıklarını söylemiş oldu ve “çocuk hayal etmeyi bıraktı” diyerek bundan daha sonra Rusya’da yapılacak turnuvalara daha fazlaca katılacağını deklare etti.
Medvedev’in açıklamasını okuduğumda hayli üzüldüm. Berlin Duvarı’nın yıkıldığı yıl tenis raketini eline alan, 12 yaşında dünyanın çeşitli kentlerinde farklı ülkelerden oyuncularla tenis oynamayı hayal edip bunun peşine düşen bu içe kapanık olduğu her halinden belirli çocuğun çabucak hemen 26 yaşında bu hayalinden vazgeçmesi ve milliyetçiliğe sarılması hepimizi düşündürmeli.
Pekala biz buraya niye ve nasıl geldik? Barışı kurabilmemiz için savaşın altında yatan niçinleri bütün boyutlarıyla anlayabilmemiz gerekiyor.
Mikro milliyetçilikten makro milliyetçiliğe
Akademisyen Büşra Ersanlı gelinen durumu Kazakistan ve Ukrayna’ya Türkiye’den bakarak şu biçimde tahlil ediyor “Ulus devletlerin dünya tarihli gayretlerinin son 50 yıl ortasında mikro milliyetçilikten makro milliyetçiliğe evrilmesi, neredeyse globalizmin -özellikle ABD için- milliyetçilik haline gelişi, -ki bunun ismine demokrasi diyorlar-, Rusya Federasyonu önderinin hırsını epey kamçıladı ve o da kendi “global milliyetçiliğini” devreye sokmak için komşusunun topraklarına hücum başlattı” diyor.
Barış talep etmek saf ve hayalperest olmak olarak algılanıyor
Öte tarafta, bu savaşın çabucak durmasını talep eden, barış talep edenler Rusya’da cezalandırılıyorlar, Batı ülkelerinde ise saf ve hayalperest olarak dışlanıyorlar. The Guardian’daki makalesinde Andy Beckett “Barış isteyenler, tam da onlara en çok muhtaçlığımız olduğu anda İngiliz siyasetinin dışına itiliyorlar. Britanya’nın barış aktivistlerinden kimileri atağa uğruyor ve tehdit ediliyor” diyor.
Israrlı barış talep edenlere gereksinimimiz var
halbuki dünyanın ısrarla barış talep edenlere her zamankinden daha fazla gereksinimi var. Farklı ülkelerinde baskıcı, otoriter militarist güçlere karşı barışçıl yollarla direnen bayanlardan öğrenilecek fazlaca şey var. Örneğin İran’da 1980 den beri kutlanmayan 8 Mart’ı bu yıl bayanlar tüm yasaklara karşın alanlarda protesto aksiyonları ile kutlayacak İranlı bayanlar özgürlükleri için bütün baskılara karşı ısrarlı direnişin ne olduğunu öğretiyor.
Barış olmaz ise hayat olmaz, refah olmaz, eşitlik olmaz, özgürlük olmaz. Biz bayanlar bunu bilen yaşayan ve savunanlarız.
Tüm yasaklamalara karşın bayanlar eşitlik ve özgürlüğümüz için sokaklarda olacak.
Bayanlar olarak, eşitlik, özgürlük, dayanışma, halkların kardeşliğini savunuyoruz.
Israrla bu savaşın sonlanmasını ve barış talep etmeye devam edeceğiz.
Bu yazı, SES Eşitlik Bayan Platformu’ndan alınmıştır.
Her şey epey süratli gelişti. Putin tanklarını Ukrayna’yla hududuna yığınca, çözülmeyi bekleyen bir milletlerarası kriz doğdu. AB’nin devir lideri Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Almanya’nın yeni şansölyesi Scholz diplomasi trafiği yürütmeye çalıştı lakin otoriter Putin’in talepleri, tehditleri ve hayallerine diplomatik bir tahlil üretilemedi. Uzun beyaz masaların iki ucuna oturan erkekler o masadan anlaşarak kalkamadılar. Amerika istihbaratı Batı’yı Rusya tehlikesi karşısında uyardı ve Rusya’ya meydan okudu. Soğuk savaş rüzgarı esmeye başlamıştı. Ukrayna’nın Donbas bölgesindeki iki ayrılıkçı idaresi özerkliğini tanıdığını deklare etti ve bir sabah Rusya aniden Ukrayna’yı işgale başladı.
Tek taraflı işgal Ukrayna’nın direnişi ile iki taraflı savaşa dönüştü. Artık bir tarafta Ukrayna’yı destekleyen Batı güçleri başka tarafta birkaç ülkenin desteklediği Rusya’nın olduğu bir savaşın ortasındayız. Şimdiye kadar bir milyonun üstünde, birçok bayan ve çocuk Ukraynalı mülteci ülkelerini terketti. Ukrayna halkı kaygı, kaygı ortasında. Önemli bir etraf yıkımı ile karşı karşıyayız. 2015’ten beri Ukrayna’da bulunan UN Women Ukrayna’daki iç çatışmalarda bayanlar ve kız çocukları önemli biçimde etkilediğini ve bu savaşta da bir daha birçok bayan milyonların etkileneceğini söylemiş oldu. Ekranlardan trenler, otobüsler ile sevdiklerini, konutlarını bırakıp bir bilinmeze giden bayanların manzaraları hepimizin yüreğini parçalıyor.
“Savaş gelecek jenerasyonların hakkına kasteder”
Karin Karakaşlı, Ukrayna’daki savaş hali üzerinden yakıp yıkılan topraklar, terk edilen meskenler, arta kalanlar ve gelecekten çalınanlar için yazdığı yazıda “Savaşın, cinayetin, katliamın affı olmaz. Yalnızca orada olan kadarına değil, daha sonraya ilişkin hayat ihtimaline, gelecek jenerasyonların hakkına kasteder can almak” diyor.
Sert güç (hard power) ile tahlil olabilir mi?
Yirmibirinci yüzyılda karşı karşıya kaldığımız bu savaş tablosu insanlık için hayalkırıklığı yaratıyor. Üstelik savaşın ne vakit ve nasıl sonlanacağını da kestiremiyoruz. Taraflar birbirlerine ziyan vermeye devam ederek el yükseltiyorlar. Askeri ve ekonomik yaptırımlar haricinde diplomatik kanallar epey zayıf kalıyor. Ukrayna ile Rusya içindeki müzakerelerden bir sonuç alınamadı. Batıda Rusya’yı cezalandırma ve yalnızlaştırma yarışı var. Küresel finans dalını elinde tutan Batı, Rusya’nın iktisadına ziyan verecek yaptırımlar uyguluyor. Batılı şirketler ülkeyi terk ediyor yahut yaptırımlar uyguluyor. Kremlin’i destekleyen oligarklar başta olmak üzere Rus kimlikli iş insanlarının hesaplarına el konuyor, futbol grupları ve atletler karşılaşmalardan dışlanıyor. Batı’nın savaşı sonlandırmaya yönelik kullandığı formül askeri ve ekonomik güç kullanması olan sert güç (hard power) kullanması. Fakat korkarım bu sert güç kullanarak barışı sağlamayacak. Putin Batı’nın yanlış hesaplarından dolayı daha da saldırganlaşabilir hatta kendi ülkesinde dayanağı bile artabilir.
Rus halkı bütün bu yapılanlardan dolayı Batı’yı suçlayıp telafisi güç duygusal kopuşlar yaşayabilir. Bunun canlı meselai daha bir ay kadar evvel 2022 Avustralya Açık Tenis turnuvası finalinde yaşadık. Rus tenisçi Medvedev’in İspanyol Rafael Nadal’a yenilmesinden daha sonra yaptığı duygusal konuşmayı hatırlayın. Medvedev seyircilerin ona Rus uyruğundan dolayı berbat davrandıklarını söylemiş oldu ve “çocuk hayal etmeyi bıraktı” diyerek bundan daha sonra Rusya’da yapılacak turnuvalara daha fazlaca katılacağını deklare etti.
Medvedev’in açıklamasını okuduğumda hayli üzüldüm. Berlin Duvarı’nın yıkıldığı yıl tenis raketini eline alan, 12 yaşında dünyanın çeşitli kentlerinde farklı ülkelerden oyuncularla tenis oynamayı hayal edip bunun peşine düşen bu içe kapanık olduğu her halinden belirli çocuğun çabucak hemen 26 yaşında bu hayalinden vazgeçmesi ve milliyetçiliğe sarılması hepimizi düşündürmeli.
Pekala biz buraya niye ve nasıl geldik? Barışı kurabilmemiz için savaşın altında yatan niçinleri bütün boyutlarıyla anlayabilmemiz gerekiyor.
Mikro milliyetçilikten makro milliyetçiliğe
Akademisyen Büşra Ersanlı gelinen durumu Kazakistan ve Ukrayna’ya Türkiye’den bakarak şu biçimde tahlil ediyor “Ulus devletlerin dünya tarihli gayretlerinin son 50 yıl ortasında mikro milliyetçilikten makro milliyetçiliğe evrilmesi, neredeyse globalizmin -özellikle ABD için- milliyetçilik haline gelişi, -ki bunun ismine demokrasi diyorlar-, Rusya Federasyonu önderinin hırsını epey kamçıladı ve o da kendi “global milliyetçiliğini” devreye sokmak için komşusunun topraklarına hücum başlattı” diyor.
Barış talep etmek saf ve hayalperest olmak olarak algılanıyor
Öte tarafta, bu savaşın çabucak durmasını talep eden, barış talep edenler Rusya’da cezalandırılıyorlar, Batı ülkelerinde ise saf ve hayalperest olarak dışlanıyorlar. The Guardian’daki makalesinde Andy Beckett “Barış isteyenler, tam da onlara en çok muhtaçlığımız olduğu anda İngiliz siyasetinin dışına itiliyorlar. Britanya’nın barış aktivistlerinden kimileri atağa uğruyor ve tehdit ediliyor” diyor.
Israrlı barış talep edenlere gereksinimimiz var
halbuki dünyanın ısrarla barış talep edenlere her zamankinden daha fazla gereksinimi var. Farklı ülkelerinde baskıcı, otoriter militarist güçlere karşı barışçıl yollarla direnen bayanlardan öğrenilecek fazlaca şey var. Örneğin İran’da 1980 den beri kutlanmayan 8 Mart’ı bu yıl bayanlar tüm yasaklara karşın alanlarda protesto aksiyonları ile kutlayacak İranlı bayanlar özgürlükleri için bütün baskılara karşı ısrarlı direnişin ne olduğunu öğretiyor.
Barış olmaz ise hayat olmaz, refah olmaz, eşitlik olmaz, özgürlük olmaz. Biz bayanlar bunu bilen yaşayan ve savunanlarız.
Tüm yasaklamalara karşın bayanlar eşitlik ve özgürlüğümüz için sokaklarda olacak.
Bayanlar olarak, eşitlik, özgürlük, dayanışma, halkların kardeşliğini savunuyoruz.
Israrla bu savaşın sonlanmasını ve barış talep etmeye devam edeceğiz.
Bu yazı, SES Eşitlik Bayan Platformu’ndan alınmıştır.