Anayasa Mahkemesi (AYM), bir belediye çalışanının yaptığı ferdi müracaatta, parmak izi ile mesai takibinin yapılmasını, özel hayata hürmet hakkı kapsamında şahsi dataların korunmasını isteme hakkının ihlali olduğuna hükmetti. Parmak iziyle mesai takibine hak ihlali sonucu çıktı.
Resmi Gazete’de yayımlanan karara nazaran, Aydın Söke Belediyesi’nde memur olarak çalışan kişinin de içinde olduğu kurum çalışanının 2016’da parmak izi kayıt altına alındı, mesai takibi bu yolla yapılmaya başlandı.
Belediye çalışanlardan biri, uygulamanın kaldırılması tarafındaki talebinin belediye tarafınca reddedilmesi üzerine Aydın 1. Yönetim Mahkemesinde iptal davası açtı.
İstemi kabul eden lokal mahkeme belediyenin idari sürecinin iptaline karar verdi. Bu sonucun belediye tarafınca istinaf kanun yoluna taşınması üzerine ise İzmir Bölge Yönetim Mahkemesi 2. Yönetim Dava Dairesi, istinaf başvurusunu kabul etti, davayı kesin olarak reddetti. Uygulamanın, kamu faydasına ve hizmet gereklerine uygun olduğuna karar veren istinaf, parmak izi alınması yoluyla mesai takibinde, özel hayatın saklılığının ihlali bulunmadığına hükmetti.
sonucun bildiriminin akabinde davacı memur, Anayasa Mahkemesi’ne ferdi müracaat yaptı.
Başvuruyu pahalandıran Yüksek Mahkeme, Anayasa’nın 20’inci unsurunda teminat altına alınan özel hayata hürmet hakkı kapsamındaki şahsi bilgilerin korunmasını isteme hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Ayrıyeten ihlalin kararınun ortadan kaldırılması, bir daha yargılama yapılması için karar meselain ilgili mahkemeye gönderilmesi kararlaştırıldı.
Anayasa Mahkemesi’nin sonucunda, Anayasa’nın 20’inci unsuruna göre, şahsi dataların lakin kanunda öngörülen hallerde ve kişinin açık isteği olması halinde işlenebileceği söz edildi. 6698 sayılı şahsi Dataların Korunması Kanunu’na atıf yapılan kararda, kanunun 6. unsuruna göre özel nitelikli şahsi dataların işlemesinin, değerine binaen daha katı kurallara bağlandığı aktarıldı.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM), parmak izlerini, biyolojik örnekleri ve genetik profilleri şahsi data olarak nitelendirdiğine işaret edilen kararda, AİHM’in şahsi bilgilerin kullanılmasında karşıtlık bulunmaması için kâfi garantileri sağlayacak biçimde iç hukukta düzenleme yapılması gerektiğini vurguladığı da açıklandı.
Kararda, “Bilhassa biyometrik bilgilerin kaydedilmesi formülüyle işçi takip sistemi uygulanabilmesi için kanunlarda düzenlenmeyen hallerde kişinin açık isteğinin mevcut olması gerektiği vurgulanmalıdır” denildi.
Açık isteğin varlığından kelam edilebilmesi için ise işlenecek şahsi bilginin kapsamı, maksadı, sonları ve sonuçları hakkında çalışanın evvelinde kâfi halde bilgilendirilmesinin elzem olduğu vurgulanan kararda, bu prosedürün kullanılması halinde çalışanın hak ve özgürlüklerini koruyacak garantilerin de ilgili yönetim tarafınca sağlanmasının gerekli olduğu açıklandı.
Kararda, memurların mesai saatlerinin tespitine ait düzenlemelerin yer aldığı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda, çalışanın mesaiye devam durumunun denetimi ve bu gayeyle özel nitelikli şahsi bilgilerin işlenmesine ait açık bir düzenlemenin bulunmadığı kaydedildi.
“Açık isteği bulunmuyor”
5393 sayılı Belediye Kanunu’nda ise belediye teşkilatını sevk ve yönetim etme ytesirinin belediye liderine bırakıldığı anımsatılan kararda, “Bu yetki kapsamında, özel nitelikli şahsi bilgilerin işlenmesine yönelik bir düzenlemenin yapılmadığı anlaşılmıştır” denildi.
Somut müracaatta müracaatçının açık isteğinin bulunmadığı, bu tarafıyla müracaatçının hakkına yapılan müdahalenin yasallık kaidelerini sağlamadığı belirtilen kararda, şu tespitler yapıldı:
“Anılan mevzuatta mesai takibi yahut çalışanın kontrolü gayesiyle özel nitelikli şahsi dataların işlenmesi, bu bağlamda biyometrik data bazlı takip sistemlerinin kullanılmasına dair temel asılları ve prensipleri belirleyen bir düzenlemenin olmadığı açıktır. Açıklamalar çerçevesinde, müracaatçının özel nitelikli şahsi bilgilerin işlenmesine dair isteğinin olmadığı, çalışanın mesaiye ahenginin denetiminde biyometrik dataların işlenmesinin ve kullanılmasının anılan kanunlar ile ayrıyeten ve açıkça öngörülmediği konuları dikkate alındığında müracaata mevzu müdahalenin yasallık kaidesini sağlamadığı kararına varılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan münasebetlerle şahsi dataların korunmasını isteme hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.”
Resmi Gazete’de yayımlanan karara nazaran, Aydın Söke Belediyesi’nde memur olarak çalışan kişinin de içinde olduğu kurum çalışanının 2016’da parmak izi kayıt altına alındı, mesai takibi bu yolla yapılmaya başlandı.
Belediye çalışanlardan biri, uygulamanın kaldırılması tarafındaki talebinin belediye tarafınca reddedilmesi üzerine Aydın 1. Yönetim Mahkemesinde iptal davası açtı.
İstemi kabul eden lokal mahkeme belediyenin idari sürecinin iptaline karar verdi. Bu sonucun belediye tarafınca istinaf kanun yoluna taşınması üzerine ise İzmir Bölge Yönetim Mahkemesi 2. Yönetim Dava Dairesi, istinaf başvurusunu kabul etti, davayı kesin olarak reddetti. Uygulamanın, kamu faydasına ve hizmet gereklerine uygun olduğuna karar veren istinaf, parmak izi alınması yoluyla mesai takibinde, özel hayatın saklılığının ihlali bulunmadığına hükmetti.
sonucun bildiriminin akabinde davacı memur, Anayasa Mahkemesi’ne ferdi müracaat yaptı.
Başvuruyu pahalandıran Yüksek Mahkeme, Anayasa’nın 20’inci unsurunda teminat altına alınan özel hayata hürmet hakkı kapsamındaki şahsi bilgilerin korunmasını isteme hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Ayrıyeten ihlalin kararınun ortadan kaldırılması, bir daha yargılama yapılması için karar meselain ilgili mahkemeye gönderilmesi kararlaştırıldı.
Anayasa Mahkemesi’nin sonucunda, Anayasa’nın 20’inci unsuruna göre, şahsi dataların lakin kanunda öngörülen hallerde ve kişinin açık isteği olması halinde işlenebileceği söz edildi. 6698 sayılı şahsi Dataların Korunması Kanunu’na atıf yapılan kararda, kanunun 6. unsuruna göre özel nitelikli şahsi dataların işlemesinin, değerine binaen daha katı kurallara bağlandığı aktarıldı.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM), parmak izlerini, biyolojik örnekleri ve genetik profilleri şahsi data olarak nitelendirdiğine işaret edilen kararda, AİHM’in şahsi bilgilerin kullanılmasında karşıtlık bulunmaması için kâfi garantileri sağlayacak biçimde iç hukukta düzenleme yapılması gerektiğini vurguladığı da açıklandı.
Kararda, “Bilhassa biyometrik bilgilerin kaydedilmesi formülüyle işçi takip sistemi uygulanabilmesi için kanunlarda düzenlenmeyen hallerde kişinin açık isteğinin mevcut olması gerektiği vurgulanmalıdır” denildi.
Açık isteğin varlığından kelam edilebilmesi için ise işlenecek şahsi bilginin kapsamı, maksadı, sonları ve sonuçları hakkında çalışanın evvelinde kâfi halde bilgilendirilmesinin elzem olduğu vurgulanan kararda, bu prosedürün kullanılması halinde çalışanın hak ve özgürlüklerini koruyacak garantilerin de ilgili yönetim tarafınca sağlanmasının gerekli olduğu açıklandı.
Kararda, memurların mesai saatlerinin tespitine ait düzenlemelerin yer aldığı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda, çalışanın mesaiye devam durumunun denetimi ve bu gayeyle özel nitelikli şahsi bilgilerin işlenmesine ait açık bir düzenlemenin bulunmadığı kaydedildi.
“Açık isteği bulunmuyor”
5393 sayılı Belediye Kanunu’nda ise belediye teşkilatını sevk ve yönetim etme ytesirinin belediye liderine bırakıldığı anımsatılan kararda, “Bu yetki kapsamında, özel nitelikli şahsi bilgilerin işlenmesine yönelik bir düzenlemenin yapılmadığı anlaşılmıştır” denildi.
Somut müracaatta müracaatçının açık isteğinin bulunmadığı, bu tarafıyla müracaatçının hakkına yapılan müdahalenin yasallık kaidelerini sağlamadığı belirtilen kararda, şu tespitler yapıldı:
“Anılan mevzuatta mesai takibi yahut çalışanın kontrolü gayesiyle özel nitelikli şahsi dataların işlenmesi, bu bağlamda biyometrik data bazlı takip sistemlerinin kullanılmasına dair temel asılları ve prensipleri belirleyen bir düzenlemenin olmadığı açıktır. Açıklamalar çerçevesinde, müracaatçının özel nitelikli şahsi bilgilerin işlenmesine dair isteğinin olmadığı, çalışanın mesaiye ahenginin denetiminde biyometrik dataların işlenmesinin ve kullanılmasının anılan kanunlar ile ayrıyeten ve açıkça öngörülmediği konuları dikkate alındığında müracaata mevzu müdahalenin yasallık kaidesini sağlamadığı kararına varılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan münasebetlerle şahsi dataların korunmasını isteme hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.”