2016’da getirilen yargılamada amaç mühlet uygulaması Anayasa Mahkemesine taşındı. AYM yargılama müddetini bakanlığın belirlemesine yapılan itirazı oyoldukcaluğuyla reddetti. 5 üyeyle bir arada karşı oy kullanan Lider Zühtü Arslan, “Süreyi yürütme organının belirlemesi yargı bağımsızlığıyla bağdaşmaz” dedi.
Yargıçlar ve Savcılar Kanunu’nda 2016 yılında yapılan düzenlemeyle getirilen yargılamadaki amaç mühlet uygulaması Anayasa Mahkemesi’ne taşındı.
Hatay 6. Asliye Ceza Mahkemesi, kanundaki, “…kovuşturma yahut yargılamanın tamamlanması için öngörülen maksat müddetler Yargıçlar ve Savcılar Yüksek Şurasının görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafınca belirlenir” kısmının Anayasa’ya alışılmamış olduğunu ileri sürerek Anayasa Mahkemesi’nden iptalini talep etti.
Sözcü’de yer alan habere nazaran, Hatay 6. Asliye Ceza Mahkemesi yazısında, adil yargılanma hakkı kapsamında makul müddette yargılanmanın sağlanması için yargılama mercilerinden kaynaklanan gecikmelerin önlenmesi hedefiyle birtakım önlemlerin alınmasının gerektiği hatırlatıldı. Yazıda amaç müddetlerin kim tarafınca belirleneceğinin kıymet arz ettiği vurgulanarak, gaye mühletlerin yürütme organınca belirlenmesinin hukuk devleti ile yargının bağımsızlığı prensipleriyle bağdaşmadığı savunuldu. Kuralın Anayasa’nın 2. ve 138. hususlarına muhalif olduğu argüman edildi.
“Oyfazlacaluğuyla reddine”
Anayasa Mahkemesi kıymetlendirme sonunda şu kararı kurdu:
“Kanunun “…kovuşturma yahut yargılamanın tamamlanması için öngörülen amaç mühletler Yargıçlar ve Savcılar Yüksek Şurasının görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafınca belirlenir.” kısmının Anayasa’ya muhalif olmadığına ve itirazın REDDİNE, Zühtü ARSLAN, Hasan Tahsin GÖKCAN, Engin YILDIRIM, Celal Mümtaz AKINCI, M. Emin KUZ ile Yusuf Şevki HAKYEMEZ’in karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA 30/12/2021 tarihinde karar verildi.”
“Yargı bağımsızlığı ve tarafsızlıkla bağdaşmaz”
AYM Lideri Zühtü Arslan karşı oy öne sürülen sebebinde şunları kaydetti:
Bu kapsamda yargılamanın makul müddette tamamlanması yargı mercilerinin bakılırsavlerinin başında gelmektedir. Lakin uyulması gereken bu makul mühletin ne olduğuna yürütme organının karar vermesi, Anayasa’nın 138. unsurunda teminata alınan yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı prensibiyle bağdaşmamaktadır.
Kuşkusuz amaç müddetin belirlenmesi, yargılamanın şu ya da bu istikamette sonuçlanmasına yönelik bir müdahale değildir. Bu manada direkt hakimin bağımsızlığını ve tarafsızlığını etkilediği de söylenemez.
birebir vakitte maksat müddetin yapılacak duruşma sayılarından duruşmaların ne çoğunlukla yapılacağına, dinlenecek şahit sayısından eksperlere başvurulmasına kadar yargılama sürecine ait biroldukça ögesi etkileme potansiyeline sahip olduğu da izahtan varestedir. Bunu da son analizde kıymetlendirecek olan evrakın sahibi pozisyonundaki yargısal mercilerdir.
Öteki yandan yargısal tarafsızlık beraberinde görünüm sıkıntısıdır. Tarafsız olmak kâfi değildir, bununla birlikte tarafsız olunduğunun görülmesi ve gösterilmesi de gerekir. Bu bakımdan gaye müddet belirleme ytesirinin yürütmenin kesimi olan Adalet Bakanlığına verilmesi bağımsızlık ve tarafsızlık görünümünü ve algısını zedeleyebilecektir.
Bir mevzuya ait temel prensip ve asıllar belirlenmeden düzenleme ytesirinin yürütmeye bırakılması Anayasa’nın 7. unsurunda korunan yasama ytesirinin devredilmezliği unsuruyla de bağdaşmayacaktır.
İtiraz konusu kural amaç mühlete ait hiç bir temel, koşul ve kriter belirlemeden bu bahisteki yetkiyi yürütmeye bırakmaktadır. Bu niçinle kural bellilik ve yasama ytesirinin devredilmezliği prensiplerine terslik teşkil etmektedir.
Açıklanan münasebetlerle itiraz konusu kuralın Anayasa’nın 2., 7., 138. ve 140. hususlarına alışılmamış olduğunu düşündüğümden ret tarafındaki çoğunluk sonucuna katılmıyorum.
Yargıçlar ve Savcılar Kanunu’nda 2016 yılında yapılan düzenlemeyle getirilen yargılamadaki amaç mühlet uygulaması Anayasa Mahkemesi’ne taşındı.
Hatay 6. Asliye Ceza Mahkemesi, kanundaki, “…kovuşturma yahut yargılamanın tamamlanması için öngörülen maksat müddetler Yargıçlar ve Savcılar Yüksek Şurasının görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafınca belirlenir” kısmının Anayasa’ya alışılmamış olduğunu ileri sürerek Anayasa Mahkemesi’nden iptalini talep etti.
Sözcü’de yer alan habere nazaran, Hatay 6. Asliye Ceza Mahkemesi yazısında, adil yargılanma hakkı kapsamında makul müddette yargılanmanın sağlanması için yargılama mercilerinden kaynaklanan gecikmelerin önlenmesi hedefiyle birtakım önlemlerin alınmasının gerektiği hatırlatıldı. Yazıda amaç müddetlerin kim tarafınca belirleneceğinin kıymet arz ettiği vurgulanarak, gaye mühletlerin yürütme organınca belirlenmesinin hukuk devleti ile yargının bağımsızlığı prensipleriyle bağdaşmadığı savunuldu. Kuralın Anayasa’nın 2. ve 138. hususlarına muhalif olduğu argüman edildi.
“Oyfazlacaluğuyla reddine”
Anayasa Mahkemesi kıymetlendirme sonunda şu kararı kurdu:
“Kanunun “…kovuşturma yahut yargılamanın tamamlanması için öngörülen amaç mühletler Yargıçlar ve Savcılar Yüksek Şurasının görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafınca belirlenir.” kısmının Anayasa’ya muhalif olmadığına ve itirazın REDDİNE, Zühtü ARSLAN, Hasan Tahsin GÖKCAN, Engin YILDIRIM, Celal Mümtaz AKINCI, M. Emin KUZ ile Yusuf Şevki HAKYEMEZ’in karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA 30/12/2021 tarihinde karar verildi.”
“Yargı bağımsızlığı ve tarafsızlıkla bağdaşmaz”
AYM Lideri Zühtü Arslan karşı oy öne sürülen sebebinde şunları kaydetti:
Bu kapsamda yargılamanın makul müddette tamamlanması yargı mercilerinin bakılırsavlerinin başında gelmektedir. Lakin uyulması gereken bu makul mühletin ne olduğuna yürütme organının karar vermesi, Anayasa’nın 138. unsurunda teminata alınan yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı prensibiyle bağdaşmamaktadır.
Kuşkusuz amaç müddetin belirlenmesi, yargılamanın şu ya da bu istikamette sonuçlanmasına yönelik bir müdahale değildir. Bu manada direkt hakimin bağımsızlığını ve tarafsızlığını etkilediği de söylenemez.
birebir vakitte maksat müddetin yapılacak duruşma sayılarından duruşmaların ne çoğunlukla yapılacağına, dinlenecek şahit sayısından eksperlere başvurulmasına kadar yargılama sürecine ait biroldukça ögesi etkileme potansiyeline sahip olduğu da izahtan varestedir. Bunu da son analizde kıymetlendirecek olan evrakın sahibi pozisyonundaki yargısal mercilerdir.
Öteki yandan yargısal tarafsızlık beraberinde görünüm sıkıntısıdır. Tarafsız olmak kâfi değildir, bununla birlikte tarafsız olunduğunun görülmesi ve gösterilmesi de gerekir. Bu bakımdan gaye müddet belirleme ytesirinin yürütmenin kesimi olan Adalet Bakanlığına verilmesi bağımsızlık ve tarafsızlık görünümünü ve algısını zedeleyebilecektir.
Bir mevzuya ait temel prensip ve asıllar belirlenmeden düzenleme ytesirinin yürütmeye bırakılması Anayasa’nın 7. unsurunda korunan yasama ytesirinin devredilmezliği unsuruyla de bağdaşmayacaktır.
İtiraz konusu kural amaç mühlete ait hiç bir temel, koşul ve kriter belirlemeden bu bahisteki yetkiyi yürütmeye bırakmaktadır. Bu niçinle kural bellilik ve yasama ytesirinin devredilmezliği prensiplerine terslik teşkil etmektedir.
Açıklanan münasebetlerle itiraz konusu kuralın Anayasa’nın 2., 7., 138. ve 140. hususlarına alışılmamış olduğunu düşündüğümden ret tarafındaki çoğunluk sonucuna katılmıyorum.