Adil Seçim İçin Seçim Güvenliği Platformu, AKP – MHP’nin Meclis’e getirdiği seçim kanunu teklifine ait olarak, “Daha da adaletsiz bir seçim teklif ediliyor!” değerlendirmesini yaptı.
Adil Seçim İçin Seçim Güvenliği Platformu’nda yapılan açıklamada, “Milletvekili Seçimi Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” 15 Mart tarihinde TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Teklife dair birinci incelememiz akabinde birtakım bulgularımızı kamuoyunun bilgisine sunmak istiyoruz. aslına bakarsan demokratik olmayan, eşit ve adil şartları sağlamayan mevcut seçim sisteminde yapılacak bu değişiklikler varolan sıkıntıları artıracaktır.” denildi.
Açıklamada şu sözlere yer verildi:
“Öncelikle, Adil Seçim Platformu 2018 yılı Raporu’nda yer alan Adil Seçim Matrisi ile önerilen Teklif’i karşılaştırdık. O periyot tespit ettiğimiz 20 eşitsizlik alanında bir uygunlaştırma olmadığı üzere Teklif, eşitsizlikleri daha da derinleştirmektedir. Teklif edilen hali ile demokratik bir seçimin gerçekleşmeyeceği, eşit siyasi gayretlerin imkansız hale geleceği, kamu kaynaklarının kullanmasında suistimalin artacağı ortadadır.
“Baraj İndiriliyor lakin yeni ve yüksek barajlar temalıyor”
Aslında tümüyle kaldırılması gereken seçim barajının %7’ye düşürüleceği sav edilmekte, fakat oy dağılımlarında ve milletvekilliği için oy hesaplamalarında tercih edilen sistem ile kimi vilayetlerde fiilen daha yüksek oranlı barajlar konulmuş olacak. Düzenleme ile uygulamada birinci partiye yarayan sistem inşa edilerek “il barajları” kurulmuş olacak, halkın iradesine ipotek konularak, verdiği oylar hesaplamalarla dağılıma dahil edilmeyecek. bu biçimdece epey sayıda parti meclisten dışlanmış olacaktır.
Seçmen listeleri oluşturulurken son bir yılın ayrıntılarının temel alınması öngörülmektedir; ötürüsıyla bu düzenlemeyle seçmenin seçim devri kayıtlı olması gereken sandığına gidememe durumu ortaya çıkacak ve bu biçimdece yurttaşların oy kullanma hakkı ihlal edilmiş olacaktır. Mevsimlik çalışanlar, öğrenciler, iki adreste kalanlar, evsizler, sığınma meskeninde kalanlar, tayinle yer değiştirenler, yıl ortasında iş değişikliği niçiniyle adres değiştirenler başta olmak üzere hareket halindeki yurttaşların seçime katılmaları zorlaşmış olacaktır. bu biçimdece seçimler fakirlere kapanacaktır. Ayrıyeten geçen seçim periyotlarında seçmen kütüklerinde ve adres sisteminde yaşanan suistimaller ve usulsüzlükler hatırlanırsa bugün, bu düzenleme yasalaşırsa ne üzere sonuçlar yaşanacağını öngörmek kolay olsa gerekdir.
“Parti teşkilatları için getirilmek istenen yeni kurallarla siyasi partilerin seçime katılmaları zorlaştırılıyor”
Parti teşkilatları için getirilmek istenen yeni kurallarla siyasi partilerin seçime katılmaları zorlaştırılıyor. Vilayet ve İlçe Seçim Heyetleri liderleri en kıdemli yargıçlardan seçilirken Teklif, kura sistemini önererek liyakati ortadan kaldırıyor.
2018 seçimlerinde Cumhurbaşkanı’nın yetkisini aşarak seçimi adil olmaktan çıkardığını datalar ortaya koyuyordu. Son teklif ile “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Uyum” öne sürülen nedeni ile kanunun yürütülmesi yetkisi Cumhurbaşkanı’na veriliyor. Ek olarak kamu kaynaklarının kullanılmasına dair seçim yasaklarının Cumhurbaşkanı’nı kapsamaması adaletsizliği derinleştirecek kıymetli bir düzenlemedir. Geçen seçim devirlerinde seçim yasakları çiğnenerek, sınırsızca ve fiilen kullanılan kamu kaynaklarına yasal kılıf oluşturuluyor.
“Seçim Kanunu teklifi kapalı kapılar gerisinden tartışılmasın!”
Seçim kanunu teklifi (i) Çarşamba günü Anayasa Kurulu tarafınca görüşülecek, (ii) kurul raporu hazırlanarak ortasında partilerin şerhleri de yer alacak. Akabinde raporun son hali (iii) TBMM Genel Kurulu’na iletilerek görüşülecek. 2020 yılında bir kanun teklifinin TBMM başkanlığına sunulması ile kabul edilip Cumhurbaşkanlığı’na iletilmesinin ortalama 36,91 gün sürdüğünü , bu biçimdesi düzenlemelerde üç hafta üzere daha sıkışık gerçekleşebildiğini görüyoruz. Burada yapılan tartışmaların kamuoyu tarafınca bilinmesi, izlenmesi ve hatta müdahil olmasının yasama sürecini demokratikleştirdiğini, yokluğunun da otoriterliği beslediği açıktır. Bu niçinle bütün partilerin kendi seçmenini bu sürece dahil etmesinin, ilgi göstermesini sağlamasının yasama sürecini güçlendireceği açıktır.
“Süreci izleyeceğiz, birlikte izleyelim!”
Yurttaşların beklentisi, demokratik, şeffaf, inançlı ve adaletli bir seçim ortamının sağlanması, halkın iradesinin sandığa eksiksiz yansımasıdır. Bu beklentinin gerçeğe dönüşmesinin yolu da beklemekten değil sürece dahil olmaktan ve mücadeleden geçmektedir. Tüm siyasi partilerin, meslek örgütleri, demokratik kitle örgütleri, STK’lar ve sivil inisiyatiflerin bu sürecin seyircisi değil uğraş odağı olacaklarına inanıyoruz.
Seçim Güvenliği Platformu olarak kurul çalışması, rapor ve genel heyet kademesi süreçlerini izleyeceğiz, bu hususta elde ettiğimiz bilgi ve değerlendirmelerimizi kamuoyunun faal iştiraki için paylaşacağımızı duyurmak istiyoruz.”
Adil Seçim İçin Seçim Güvenliği Platformu’nda yapılan açıklamada, “Milletvekili Seçimi Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” 15 Mart tarihinde TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Teklife dair birinci incelememiz akabinde birtakım bulgularımızı kamuoyunun bilgisine sunmak istiyoruz. aslına bakarsan demokratik olmayan, eşit ve adil şartları sağlamayan mevcut seçim sisteminde yapılacak bu değişiklikler varolan sıkıntıları artıracaktır.” denildi.
Açıklamada şu sözlere yer verildi:
“Öncelikle, Adil Seçim Platformu 2018 yılı Raporu’nda yer alan Adil Seçim Matrisi ile önerilen Teklif’i karşılaştırdık. O periyot tespit ettiğimiz 20 eşitsizlik alanında bir uygunlaştırma olmadığı üzere Teklif, eşitsizlikleri daha da derinleştirmektedir. Teklif edilen hali ile demokratik bir seçimin gerçekleşmeyeceği, eşit siyasi gayretlerin imkansız hale geleceği, kamu kaynaklarının kullanmasında suistimalin artacağı ortadadır.
“Baraj İndiriliyor lakin yeni ve yüksek barajlar temalıyor”
Aslında tümüyle kaldırılması gereken seçim barajının %7’ye düşürüleceği sav edilmekte, fakat oy dağılımlarında ve milletvekilliği için oy hesaplamalarında tercih edilen sistem ile kimi vilayetlerde fiilen daha yüksek oranlı barajlar konulmuş olacak. Düzenleme ile uygulamada birinci partiye yarayan sistem inşa edilerek “il barajları” kurulmuş olacak, halkın iradesine ipotek konularak, verdiği oylar hesaplamalarla dağılıma dahil edilmeyecek. bu biçimdece epey sayıda parti meclisten dışlanmış olacaktır.
Seçmen listeleri oluşturulurken son bir yılın ayrıntılarının temel alınması öngörülmektedir; ötürüsıyla bu düzenlemeyle seçmenin seçim devri kayıtlı olması gereken sandığına gidememe durumu ortaya çıkacak ve bu biçimdece yurttaşların oy kullanma hakkı ihlal edilmiş olacaktır. Mevsimlik çalışanlar, öğrenciler, iki adreste kalanlar, evsizler, sığınma meskeninde kalanlar, tayinle yer değiştirenler, yıl ortasında iş değişikliği niçiniyle adres değiştirenler başta olmak üzere hareket halindeki yurttaşların seçime katılmaları zorlaşmış olacaktır. bu biçimdece seçimler fakirlere kapanacaktır. Ayrıyeten geçen seçim periyotlarında seçmen kütüklerinde ve adres sisteminde yaşanan suistimaller ve usulsüzlükler hatırlanırsa bugün, bu düzenleme yasalaşırsa ne üzere sonuçlar yaşanacağını öngörmek kolay olsa gerekdir.
“Parti teşkilatları için getirilmek istenen yeni kurallarla siyasi partilerin seçime katılmaları zorlaştırılıyor”
Parti teşkilatları için getirilmek istenen yeni kurallarla siyasi partilerin seçime katılmaları zorlaştırılıyor. Vilayet ve İlçe Seçim Heyetleri liderleri en kıdemli yargıçlardan seçilirken Teklif, kura sistemini önererek liyakati ortadan kaldırıyor.
2018 seçimlerinde Cumhurbaşkanı’nın yetkisini aşarak seçimi adil olmaktan çıkardığını datalar ortaya koyuyordu. Son teklif ile “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Uyum” öne sürülen nedeni ile kanunun yürütülmesi yetkisi Cumhurbaşkanı’na veriliyor. Ek olarak kamu kaynaklarının kullanılmasına dair seçim yasaklarının Cumhurbaşkanı’nı kapsamaması adaletsizliği derinleştirecek kıymetli bir düzenlemedir. Geçen seçim devirlerinde seçim yasakları çiğnenerek, sınırsızca ve fiilen kullanılan kamu kaynaklarına yasal kılıf oluşturuluyor.
“Seçim Kanunu teklifi kapalı kapılar gerisinden tartışılmasın!”
Seçim kanunu teklifi (i) Çarşamba günü Anayasa Kurulu tarafınca görüşülecek, (ii) kurul raporu hazırlanarak ortasında partilerin şerhleri de yer alacak. Akabinde raporun son hali (iii) TBMM Genel Kurulu’na iletilerek görüşülecek. 2020 yılında bir kanun teklifinin TBMM başkanlığına sunulması ile kabul edilip Cumhurbaşkanlığı’na iletilmesinin ortalama 36,91 gün sürdüğünü , bu biçimdesi düzenlemelerde üç hafta üzere daha sıkışık gerçekleşebildiğini görüyoruz. Burada yapılan tartışmaların kamuoyu tarafınca bilinmesi, izlenmesi ve hatta müdahil olmasının yasama sürecini demokratikleştirdiğini, yokluğunun da otoriterliği beslediği açıktır. Bu niçinle bütün partilerin kendi seçmenini bu sürece dahil etmesinin, ilgi göstermesini sağlamasının yasama sürecini güçlendireceği açıktır.
“Süreci izleyeceğiz, birlikte izleyelim!”
Yurttaşların beklentisi, demokratik, şeffaf, inançlı ve adaletli bir seçim ortamının sağlanması, halkın iradesinin sandığa eksiksiz yansımasıdır. Bu beklentinin gerçeğe dönüşmesinin yolu da beklemekten değil sürece dahil olmaktan ve mücadeleden geçmektedir. Tüm siyasi partilerin, meslek örgütleri, demokratik kitle örgütleri, STK’lar ve sivil inisiyatiflerin bu sürecin seyircisi değil uğraş odağı olacaklarına inanıyoruz.
Seçim Güvenliği Platformu olarak kurul çalışması, rapor ve genel heyet kademesi süreçlerini izleyeceğiz, bu hususta elde ettiğimiz bilgi ve değerlendirmelerimizi kamuoyunun faal iştiraki için paylaşacağımızı duyurmak istiyoruz.”