Fehmi Koru*
Yaşı müsait olan İstanbullular hatırlayacaktır. Gazetelerin neredeyse tek haber alma mecrası olduğu senelerda, çabucak her gazetenin erken baskıları Taksim’de tezgah açmış seyyar bayi tarafınca akşam saatlerinde satışa sunulurdu. Daha o gün bitmeden sonraki günün gazetesini okumak mümkün olurdu.
Gazetelerin meraklılara bir akşam evvelde ulaşan nüshalarına ‘meyhane baskısı’ denilirdi; daha epey gece hayatını sevenler tarafınca satın alındıkları için…
O erken baskıların en meraklı müşterileri ise rakip gazetelerin yöneticileriydi. Gazeteler tezgaha düşer düşmez bir eleman hepsinden birer nüshayı satın alır, çabucak haber merkezine ulaştırırdı. Gece haber müdürü kendilerinin atladığı haberleri rakiplerin erken baskılarından alır, metne takla attırarak kent içi baskılarda kullanırdı.
Ta ki, rekabetin dehşetli bir hal aldığı Özal’lı senelera kadar…
kimi vakit Hürriyet, kimi vakit de Milliyet yahut Sabah‘ın rakiplerini geçerek 1 milyonun üzerinde satışa ulaştığı seneler…
Doğal olarak haber atlatma da olağanüstü ehemmiyet taşıdığı için birinci alınan önlem ‘meyhane baskısı’ uygulamasına son vermek oldu.
Onunla da kalmadı gazeteler, rakipler erken baskıyı matbaadan çalmasın diye özel önlemler de aldılar.
bir daha de her gazete rakiplerinin erken baskılarını elde etmenin bir yolunu bulurdu.
Haber atlatma kıymetli olduğu için de, haberin olduğu yere haberci akını yaşanır, o denli durumlarda, en detaylı ve farklı haber ile fotoğrafı hangi gazetenin okurlarına sunacağı konusunda rekabet edilirdi.
Orhan Veli’nin Levent Yüksel tarafınca da şarkılaştırılan ‘gecekondu’ şiirinin nakaratında olduğu üzere, yazımın burasında sizler de, “Geç bunları, anam babam geç bunları” diyorsanız hiç yadırgamam.
Yadırgadığım mesleğimizin şu anki durumu.
Katar’da devam eden dünya kupası müsabakalarını izlerken zihnimden geçmişe dönük bu anılar geçti.
niçini şu: Maçların oynandığı stadların taç çizgisinin yanı başı foto muhabirlerine ayrılmış. Saymaya kalktım, en az 100’den çok kamera kıymetli konumları kaçırmamak üzere hazır bekliyor. Dünyanın dört bir tarafınca gelen foto muhabirleri en canlı fotoğrafı yakalamak hedefiyle birbirleriyle tatlı bir rekabet halindeler…
İçlerinde sanki bizim gazetelerin muhabirleri var mıdır?
Ne dersiniz, var mıdır?
Bizimkiler ajansın gönderdiği sonraki gün her gazetede kendisine yer bulacak fotoğrafları kullanmakla yetiniyorlardır.
halbuki gazetelerin spor sayfaları değerlidir. O sayfaları hazırlayanlar ile o sayfalarda yazanlar her spor hadisesini bizde de yerinde izlerlerdi. Spor muharrirlerinin meslek anıları içinde en pahalı yeri, haber atlatmaya çalışarak izledikleri memleketler arası müsabakalar teşkil eder.
Aynı durum dış siyaset yahut diplomasi muhabir ve müellifleri için de kelam konusuydu.
Bugün artık kimse yerinden kımıldamıyor. İstemedikleri yahut tembel oldukları için değil, gazeteler olayları yerinde izlemeyi gerekli görmedikleri, seyahat masrafını gereksiz buldukları için…
Spor ve diplomasi bir yana bu durum siyaseti de ilgilendiriyor.
Peki de beşerler gerçekleri nasıl öğrenecek?
Doğal olan, bu soruya, “Medyadan öğrenecek” karşılığını vermektir.
Gerekirse terör aksiyonunu gerçekleştiren şahısların geldikleri yere giderek.
Açıklamalarda tabir edilen detayları bir de yerinde araştırarak…
Katar’daki bütün dünyanın ağırlaştığı kıymetli hadisede da, maçları izlemekle yetinmek zorunda kalıyoruz. Bu yüzden muhtemelen yarınları etkileyebilecek bir fazlaca ayrıntıyı gözden kaçırmamız işten bile değil.
Spor denilip geçilemez. Futbol esasen sırf futbol değildir.
ABD, Richard Nixon lider seçilene kadar, Çin’le bağlantıları sıfır bir ülkeydi. Çin’e uzun yıllar boyunca çetin yaptırımlar uyguluyordu ABD. Muhafazakar Nixon Sovyetler’e karşı Çin’i yanlarına çekmenin daha akla yatkın olacağına karar verdi; evvel danışmanı daha sonra da dışişleri bakanı yaptığı Henry Kissinger’in yönlendirmesiyle..
Washington’un daha ölçülü bir çizgiye niyetli olduğunu fark eden Pekin, Amerikan masa tenisi ulusal grubunu dünya şampiyonu kendi grubuyla karşılaşma yapması için davet etti; Washington ambargoya karşın gitmelerine müsaade verdi. Masa tenisçiler gelecek diye olayı izlemek isteyen yedi Amerikalı gazeteciye çabucak vize verdi Çin.
Bu gelişme üzerine ABD Çin’e uyguladığı ambargoyu kaldırdı (14 Nisan 1971).
[Bu olaya ‘ping pong diplomasisi’ ismi verildi.]
Yabancı ülkeden ve epey evvelce örneğe gerek yok. Türkiye de sporu diplomasi aracı olarak Suriye’ye karşı kullanmamış mıydı?
Halep’te yeni inşa edilen Olimpiyat stadının hizmete alınacağını öğrenen Türkiye o vesileyle lig şampiyonu Fenerbahçe’nin Suriye şampiyonu El-İttihad ekibiyle dostluk maçı yapmasını önerdi. 2007 yılı nisan ayının birinci günü yapılan maça başbakan Tayyip Erdoğan ve eşi ile bir arada birkaç bakan da gitti.
İki ülke içindeki -daha sonradan bozulan- uygun bağlar o maçın akabinde filiz verdi.
Daha evvel de, 1957’de, Suriye hududuna askeri yığınak yapıldığı, savaşa ramak kaldığı ihtilaftan daha sonra bozulan ilgilerin bir daha olumluya dönmesi için de, bir daha Fenerbahçe’nin, 1961 yılında, bir dostluk maçı için oraya gitmesi gerekmişti.
“Futbol sırf futbol değildir” denilmesinin bir niçini de bu çeşit olaylar işte…
Katar’daki turnuva da artık fark edilmeyen birtakım yeni gelişmelere sahne oluyordur; olduğuna adım üzere eminim.
Araştırıp bulduklarımı sizlere de aktarırım.
Yaşı müsait olan İstanbullular hatırlayacaktır. Gazetelerin neredeyse tek haber alma mecrası olduğu senelerda, çabucak her gazetenin erken baskıları Taksim’de tezgah açmış seyyar bayi tarafınca akşam saatlerinde satışa sunulurdu. Daha o gün bitmeden sonraki günün gazetesini okumak mümkün olurdu.
Gazetelerin meraklılara bir akşam evvelde ulaşan nüshalarına ‘meyhane baskısı’ denilirdi; daha epey gece hayatını sevenler tarafınca satın alındıkları için…
O erken baskıların en meraklı müşterileri ise rakip gazetelerin yöneticileriydi. Gazeteler tezgaha düşer düşmez bir eleman hepsinden birer nüshayı satın alır, çabucak haber merkezine ulaştırırdı. Gece haber müdürü kendilerinin atladığı haberleri rakiplerin erken baskılarından alır, metne takla attırarak kent içi baskılarda kullanırdı.
Ta ki, rekabetin dehşetli bir hal aldığı Özal’lı senelera kadar…
kimi vakit Hürriyet, kimi vakit de Milliyet yahut Sabah‘ın rakiplerini geçerek 1 milyonun üzerinde satışa ulaştığı seneler…
Doğal olarak haber atlatma da olağanüstü ehemmiyet taşıdığı için birinci alınan önlem ‘meyhane baskısı’ uygulamasına son vermek oldu.
Onunla da kalmadı gazeteler, rakipler erken baskıyı matbaadan çalmasın diye özel önlemler de aldılar.
bir daha de her gazete rakiplerinin erken baskılarını elde etmenin bir yolunu bulurdu.
Haber atlatma kıymetli olduğu için de, haberin olduğu yere haberci akını yaşanır, o denli durumlarda, en detaylı ve farklı haber ile fotoğrafı hangi gazetenin okurlarına sunacağı konusunda rekabet edilirdi.
Orhan Veli’nin Levent Yüksel tarafınca da şarkılaştırılan ‘gecekondu’ şiirinin nakaratında olduğu üzere, yazımın burasında sizler de, “Geç bunları, anam babam geç bunları” diyorsanız hiç yadırgamam.
Yadırgadığım mesleğimizin şu anki durumu.
Katar’da devam eden dünya kupası müsabakalarını izlerken zihnimden geçmişe dönük bu anılar geçti.
niçini şu: Maçların oynandığı stadların taç çizgisinin yanı başı foto muhabirlerine ayrılmış. Saymaya kalktım, en az 100’den çok kamera kıymetli konumları kaçırmamak üzere hazır bekliyor. Dünyanın dört bir tarafınca gelen foto muhabirleri en canlı fotoğrafı yakalamak hedefiyle birbirleriyle tatlı bir rekabet halindeler…
İçlerinde sanki bizim gazetelerin muhabirleri var mıdır?
Ne dersiniz, var mıdır?
Bizimkiler ajansın gönderdiği sonraki gün her gazetede kendisine yer bulacak fotoğrafları kullanmakla yetiniyorlardır.
halbuki gazetelerin spor sayfaları değerlidir. O sayfaları hazırlayanlar ile o sayfalarda yazanlar her spor hadisesini bizde de yerinde izlerlerdi. Spor muharrirlerinin meslek anıları içinde en pahalı yeri, haber atlatmaya çalışarak izledikleri memleketler arası müsabakalar teşkil eder.
Aynı durum dış siyaset yahut diplomasi muhabir ve müellifleri için de kelam konusuydu.
Bugün artık kimse yerinden kımıldamıyor. İstemedikleri yahut tembel oldukları için değil, gazeteler olayları yerinde izlemeyi gerekli görmedikleri, seyahat masrafını gereksiz buldukları için…
Spor ve diplomasi bir yana bu durum siyaseti de ilgilendiriyor.
Peki de beşerler gerçekleri nasıl öğrenecek?
Doğal olan, bu soruya, “Medyadan öğrenecek” karşılığını vermektir.
Gerekirse terör aksiyonunu gerçekleştiren şahısların geldikleri yere giderek.
Açıklamalarda tabir edilen detayları bir de yerinde araştırarak…
Katar’daki bütün dünyanın ağırlaştığı kıymetli hadisede da, maçları izlemekle yetinmek zorunda kalıyoruz. Bu yüzden muhtemelen yarınları etkileyebilecek bir fazlaca ayrıntıyı gözden kaçırmamız işten bile değil.
Spor denilip geçilemez. Futbol esasen sırf futbol değildir.
ABD, Richard Nixon lider seçilene kadar, Çin’le bağlantıları sıfır bir ülkeydi. Çin’e uzun yıllar boyunca çetin yaptırımlar uyguluyordu ABD. Muhafazakar Nixon Sovyetler’e karşı Çin’i yanlarına çekmenin daha akla yatkın olacağına karar verdi; evvel danışmanı daha sonra da dışişleri bakanı yaptığı Henry Kissinger’in yönlendirmesiyle..
Washington’un daha ölçülü bir çizgiye niyetli olduğunu fark eden Pekin, Amerikan masa tenisi ulusal grubunu dünya şampiyonu kendi grubuyla karşılaşma yapması için davet etti; Washington ambargoya karşın gitmelerine müsaade verdi. Masa tenisçiler gelecek diye olayı izlemek isteyen yedi Amerikalı gazeteciye çabucak vize verdi Çin.
Bu gelişme üzerine ABD Çin’e uyguladığı ambargoyu kaldırdı (14 Nisan 1971).
[Bu olaya ‘ping pong diplomasisi’ ismi verildi.]
Yabancı ülkeden ve epey evvelce örneğe gerek yok. Türkiye de sporu diplomasi aracı olarak Suriye’ye karşı kullanmamış mıydı?
Halep’te yeni inşa edilen Olimpiyat stadının hizmete alınacağını öğrenen Türkiye o vesileyle lig şampiyonu Fenerbahçe’nin Suriye şampiyonu El-İttihad ekibiyle dostluk maçı yapmasını önerdi. 2007 yılı nisan ayının birinci günü yapılan maça başbakan Tayyip Erdoğan ve eşi ile bir arada birkaç bakan da gitti.
İki ülke içindeki -daha sonradan bozulan- uygun bağlar o maçın akabinde filiz verdi.
Daha evvel de, 1957’de, Suriye hududuna askeri yığınak yapıldığı, savaşa ramak kaldığı ihtilaftan daha sonra bozulan ilgilerin bir daha olumluya dönmesi için de, bir daha Fenerbahçe’nin, 1961 yılında, bir dostluk maçı için oraya gitmesi gerekmişti.
“Futbol sırf futbol değildir” denilmesinin bir niçini de bu çeşit olaylar işte…
Katar’daki turnuva da artık fark edilmeyen birtakım yeni gelişmelere sahne oluyordur; olduğuna adım üzere eminim.
Araştırıp bulduklarımı sizlere de aktarırım.