Anayasa hukukçusu Prof. Süheyl Batum, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) deklare ettiğı istatistiklere alternatif istatistik açıklayanlara 3 yıla kadar mahpus cezası öngörülen düzenlemeyle ilgili, “Bu söylenenler büsbütün hukuka ve Anayasa’ya aykırı” dedi. Batum, “Bir kuruluşun bilimsel görüşünü yayması temel haktır, sınırlama getirilemez. ‘Önce TÜİK’ten, devletten müsaade alacaksın’ demek demokrasinin dışına çıkıldığını gösterir” diye konuştu.
Sözcü’den Ruhat Mengi’nin sorularını yanıtlayan Batum, şunları kaydetti:
“Şimdi yapılmak istenen Anayasa’ya da Anayasa’nın temel aldığı temel hak ve özgürlüklere de muhakkak ve katiyen terstir. Bu artık bir demokratik hukuk devletinde yapılması mümkün olmayan bir şeydir, niye? TÜİK bir devlet kuruluşu, ne yapıyor, birtakım datalar veriyor, bu dataların gerçekle bağdaşmadığını Türkiye’de bilmeyen bir kimse yok, herkes biliyor. Enflasyon yüzde 80’e yaklaştığında yüzde 25-30 diye diretiyor, bağımsız kuruluşlar yüzde 142 derken o yüzde 61 diyor. Anayasamız 2. unsurunda hayli net söylüyor ‘Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına saygılı, demokratik, toplumsal bir hukuk devletidir’ diyor. İnsan haklarına dayanan demokratik bir hukuk devletinde ‘Rakamları fakat kamu kuruluşu verir, sen de lakin onun müsaade verdiği sayıları vereceksin’ demek insan haklarıyla mutlaka uyuşmaz, Anayasa’nın 2. hususuna mutlaka karşıttır.
Anayasa’nın 5., 10., 13. hususları de var fakat size muhakkak muhalif olduğu iki maddeyi okuyayım; ‘Bir uzmanlar topluluğunun bilimsel görüşünü yayması, söylemesi –bu hakikat da olabilir, yanlış da olabilir hiç fark etmez- bir temel hak ve özgürlüktür.’
Bu temel hak ve özgürlük Türkiye’de Anayasa’ya göre fakat ve lakin maddeyle sınırlanır fakat bu yasa da kesinlikle demokrasiye, yani çoğulculuğa uygun olmak zorundadır. Yani ‘uyulmaz’ bir sınırlama getiremezsiniz. ‘Sen uzman da olsan bilimsel datalarını açıklamak için kesinlikle devletten müsaade alacaksın’ demek muhakkak bu özgürlüğü sınırlamada demokratik sistemin dışına çıkıldığını ve ölçülü olmadığını gösterir.
Bakın 26. unsura ‘Herkes fikir ve kanaatlerini, kelam, yazı, fotoğraf yahut öbür yollarla tek başına yahut toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir.’ Yani ‘Ben uzmanım, benim kanaatim enflasyonun yahut işsizlik oranının şu olduğudur’ dediğimde bunu açıklama hakkıma sahibim. Bu hürriyet resmi makamların müdahalesi olmaksızın haber yahut fikir almak yahut vermek özgürlüğünü de kapsar, dikkat edin ‘resmi makamların müdahalesi’ konusu bu kadar açık.”
“Seçime gidilirken yol paklığı yapılıyor”
Batum, “Bir de ‘TÜİK’e başvurulduktan daha sonra 2 ay ortasında onaylanıp onaylanmadığı sonuçlandırılacak’ bilgisi var. Pekala seçimden 1-2 ay evvel önce bağımsız kuruluşların yapacağı anketleri halk nasıl gorecek ve duyacak?” sorusuna şu biçimde cevap verdi:
“aslına bakarsan Seçim Maddesi’nde çarçabuk yapılan değişiklik, bu yasanın kabul edildiği gün -daha Anayasa Mahkemesi toplantıdan- Yüksek Seçim Şurası’nın derhal toplanarak ‘İl ve ilçe seçim konseylerini Temmuz ayında yeniliyoruz’ demesi şunu gösteriyor. Görünen köy kılavuz istemez; seçime gidilirken yol paklığı yapılıyor.
Bütün bunlar ne demek? Bir devlet kuruluşu müsaade vermezse uzmanların görüşlerini yahut araştırmalarını açıklayamaması, televizyonların bunlara yer verememesi, yer verecek olanın cezalara çarptırılması hatta kapatılması, hatta tahminen yayın frekansının elinden alınması, demokrasiyle, Anayasa’nın 2. hususunda yazan ‘insan haklarına dayanan demokratik hukuk devletiyle’ zerre kadar alakalı değildir.”
Röportajın tamamını okumak için .
TIKLAYIN – Bloomberg: TÜİK’ten müsaadesiz yayımlanan istatistiklere mahpus cezası geliyor
Sözcü’den Ruhat Mengi’nin sorularını yanıtlayan Batum, şunları kaydetti:
“Şimdi yapılmak istenen Anayasa’ya da Anayasa’nın temel aldığı temel hak ve özgürlüklere de muhakkak ve katiyen terstir. Bu artık bir demokratik hukuk devletinde yapılması mümkün olmayan bir şeydir, niye? TÜİK bir devlet kuruluşu, ne yapıyor, birtakım datalar veriyor, bu dataların gerçekle bağdaşmadığını Türkiye’de bilmeyen bir kimse yok, herkes biliyor. Enflasyon yüzde 80’e yaklaştığında yüzde 25-30 diye diretiyor, bağımsız kuruluşlar yüzde 142 derken o yüzde 61 diyor. Anayasamız 2. unsurunda hayli net söylüyor ‘Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına saygılı, demokratik, toplumsal bir hukuk devletidir’ diyor. İnsan haklarına dayanan demokratik bir hukuk devletinde ‘Rakamları fakat kamu kuruluşu verir, sen de lakin onun müsaade verdiği sayıları vereceksin’ demek insan haklarıyla mutlaka uyuşmaz, Anayasa’nın 2. hususuna mutlaka karşıttır.
Anayasa’nın 5., 10., 13. hususları de var fakat size muhakkak muhalif olduğu iki maddeyi okuyayım; ‘Bir uzmanlar topluluğunun bilimsel görüşünü yayması, söylemesi –bu hakikat da olabilir, yanlış da olabilir hiç fark etmez- bir temel hak ve özgürlüktür.’
Bu temel hak ve özgürlük Türkiye’de Anayasa’ya göre fakat ve lakin maddeyle sınırlanır fakat bu yasa da kesinlikle demokrasiye, yani çoğulculuğa uygun olmak zorundadır. Yani ‘uyulmaz’ bir sınırlama getiremezsiniz. ‘Sen uzman da olsan bilimsel datalarını açıklamak için kesinlikle devletten müsaade alacaksın’ demek muhakkak bu özgürlüğü sınırlamada demokratik sistemin dışına çıkıldığını ve ölçülü olmadığını gösterir.
Bakın 26. unsura ‘Herkes fikir ve kanaatlerini, kelam, yazı, fotoğraf yahut öbür yollarla tek başına yahut toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir.’ Yani ‘Ben uzmanım, benim kanaatim enflasyonun yahut işsizlik oranının şu olduğudur’ dediğimde bunu açıklama hakkıma sahibim. Bu hürriyet resmi makamların müdahalesi olmaksızın haber yahut fikir almak yahut vermek özgürlüğünü de kapsar, dikkat edin ‘resmi makamların müdahalesi’ konusu bu kadar açık.”
“Seçime gidilirken yol paklığı yapılıyor”
Batum, “Bir de ‘TÜİK’e başvurulduktan daha sonra 2 ay ortasında onaylanıp onaylanmadığı sonuçlandırılacak’ bilgisi var. Pekala seçimden 1-2 ay evvel önce bağımsız kuruluşların yapacağı anketleri halk nasıl gorecek ve duyacak?” sorusuna şu biçimde cevap verdi:
“aslına bakarsan Seçim Maddesi’nde çarçabuk yapılan değişiklik, bu yasanın kabul edildiği gün -daha Anayasa Mahkemesi toplantıdan- Yüksek Seçim Şurası’nın derhal toplanarak ‘İl ve ilçe seçim konseylerini Temmuz ayında yeniliyoruz’ demesi şunu gösteriyor. Görünen köy kılavuz istemez; seçime gidilirken yol paklığı yapılıyor.
Bütün bunlar ne demek? Bir devlet kuruluşu müsaade vermezse uzmanların görüşlerini yahut araştırmalarını açıklayamaması, televizyonların bunlara yer verememesi, yer verecek olanın cezalara çarptırılması hatta kapatılması, hatta tahminen yayın frekansının elinden alınması, demokrasiyle, Anayasa’nın 2. hususunda yazan ‘insan haklarına dayanan demokratik hukuk devletiyle’ zerre kadar alakalı değildir.”
Röportajın tamamını okumak için .
TIKLAYIN – Bloomberg: TÜİK’ten müsaadesiz yayımlanan istatistiklere mahpus cezası geliyor